دیسک کمر

دیسک کمر چیست ؟

در ستون فقرات بدن انسان بین مهره های کمری استخوانی بالشتک ها یا صفحاتی از جنس غضروف قرار دارند که به آنها دیسک گفته می‌شود و واضحا در کمر به آنها دیسک کمر گفته می شود.  کمر انسان دارای  ۵ مهره کمر است که در پایین آنها نیز استخوان مثلثی‌ شکلی به نام استخوان خاجی قرار گرفته است.

بنابراین در ناحیه کمر تعداد دیسک های بین مهره ای ۵عدد می باشد. وظیفه اصلی دیسک ها در ستون فقرات بدن انسان ضربه‌گیر بودن آن است. به عبارتی دیسک ها، فشارهایی را که به ستون فقرات وارد می‌شود را جذب می‌کند و همچنین کمک در بهبود حرکت بین مهره‌ها می نماید. بنابراین همه افراد دیسک کمر دارند و منظور از دیسک کمر فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر می باشد که البته یکی از صعب العلاج ترین بیماری های ستون فقرات می باشد که برای درمان آن میباست به دکتر دیسک کمر مراجعه کرد.

دیسک کمر از چه جنسی ساخته شده است ؟

در کمر افراد ساختار ژله ای شکلی وجو دارد که عمدتا از آب و کمی پروتئین و دیسک کمر را تشکیل می دهد. معمولا افراد دیسک را  کمر درد  هایی می دانند که بسیار دردناک بوده و مانع فعایتهای روزانه می شود. بنابراین همانطور که عنوان شد بیماری دیسک کمر در حقیقت به وضعیت فتق دیسک کمر اطلاق می شود.

بیماری دیسک کمر که به اسامی مختلف مانند درد سیاتیک و سیاتالژی نیز نامیده میشود  هم در مردان  و هم زنان  تقریبا با شدت مساوی مشاهده می شود . بعضی از منابع معتقدند در مردان ۳۰تا ۵۰ساله فتق دیسک کمر کمی بیشتر دیده می شود. متاسفانه ما روز به روز با سونامی افزایش شیوع و کاهش سن ابتلا به کمر درد به علت دیسک کمر مواجه هستیم.به گونه ای که حتی در کلنیک ها جوانانی در رده سنی ۱۶ تا ۲۰ سال با کمردردهای که به علت فتق دیسک کمر روی داده روزانه مراجعه می کنند.

علل ابتلا به دیسک کمر

از علل  دیسک کمر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش سن

• وزن بالای بدن

• وضعیت بد بدن در زمان نشستن، ایستاده و…

• بلند کردن اشیا در حالات نامناسب

• افزایش ناگهانی فشار بر ستون فقرات (حتی فشارهای کم)

• سیگار کشیدن

• ورزش های غیر اصولی و سنگین مثل فوتبال، کشتی، ورزش های رزمی و…

• رانندگی به ویژه در مسافت های طولانی و با ماشین های سنگین یا دارای صندلی نامناسب.

• ایستادن و یا نشستن طولانی مدت .

• خم و راست شدن زیاد

• لرزش کل بدن (مثلاً هنگام کار کردن با تراکتور و…)

علایم دیسک کمر

• درد موضعی در ناحیه کمرکه در یسیاری از بیماران ممکن است وجود نداشته باشد!

• درد انتشاری در پاها به عنوان یکی از مهمترین علل دیسک کمر مطرح می باشد.

• بی حسی و ضعف عضلانی

• احساس گزگز و مور مور و خواب رفتگی در پاها

• احساس سوزش عضلانی

• شایان ذکر است علائم اولیه دیسک در اغلب افراد ضعف عضلات ناحیه کمر و شکم است. به دنبال آن دیسک ضعیف شده و بدنبال یک حادثه جابجا شده و با فشار به اعصاب موجب بروز کمر درد و درد ساق پا، ران و … شوند.

• بسیاری از بیمارانی که دچار گزگز و مور مور در پا ها می باشند ابتدا به بیماری ام اس شک می کنند . در حالی که خواب رفتگی پا بیشتر به دلیل تحریک ریشه عصب توسط دیسک کمر می باشد تا بیماری ام اس. در ام اس بسیاری از علایم از جمله ضعف و دو بینی و… بسیار بارز تر می باشد.

• دیسک کمر ممکن است موجب کمردرد بسیار شدید شود ولی خصوصا در موارد مزمن ممکن است اصلا کمردرد هم نداشته باشد و فقط علائم درد باسن و درد ساق و کناره پا ایجاد کند.بسیاری از بیماران سابقه کمردرد را دارند ولی ممکن است این درد مربوط به گذشته هایی باشد که راحتی آن را نتوانند به دیسک کمر و درد ساق  و کف پا خود ارتباط دهند. همانگونه که در تصویر زیر دیده میشود هر ریشه و عصب مسوول حس دهی یه نقطه از اندام و پاها می باشد که میتواند به صورت دردهای سوزشی شبانه و یا گاهگاهی احساس سرد شدن و گرم شدن و خارش خود را نشان دهند.

علایم دیسک کمر شدید و پارگی دیسک کمر

بیمار با دیسک کمر شدید ممکن است از درد شدید کمر و با انتشار به باسن و پاشنه شکایت داشه باشد و بی حسی پاها و بی قوتی پاها و کاهش تمایل جنسی و اختلالات ادراری مانند کاهش یا تند شدن ادرار ممکن است از علائم دیسک کمر شدید باشد.

دیسک کمر خفیف و یا دیسک کمر متوسط هم اگر درگیری زیادی روی عصب ایجاد کنند می توانند علائم فوق را ایجاد کنند.

 ارتباط دیسک با درد پاها

گاهی به دلیل فشاری ناگهانی که به ستون فقرات وارد می شود، دیسک نیز از جای خود خارج شده و باعث اعمال فشار بر ریشه های عصبی که از آن خارج می شود.

فشار دیسک با احساس کمردرد و سوزش در پاها ممکن است  همراه باشد. علاوه بر آن  ممکن است آن احساس درد دیسک کمر با  احساس گزگز و بی حسی در پاها  و درد پا و  ساق یا رانیز همراه باشد.
مجدد تاکید میشود که  در برخی مواقع فتق دیسک کمر دردی در کمر ایجاد نمی کند ولی دیسک باعث ایجاد درد پا و درد در  ناحیه ساق پا و یا ران فرد شود . بنابراین ممکن است دیسک عامل ایجاد  درد پا و درد در ران و ساق پا  و باسن باشد ولی منشا اولیه درد ، در کمر باشد.

تشخیص دیسک کمر:

برای تشخیص دیسک کمر، پزشک متخصص ستون فقرات ابتدا سابقه بیماری شما را بررسی کرده و چندین تست فیزیکی از جمله تست های زیر را انجام می دهد:

۱-تست بالا بردن عمودی پا در تشخیص دیسک کمر

شما دراز می کشید و پزشک پایی را که درد دارد بالا می برد.

۲-تست بالا بردن پای مخالف در تشخیص دیسک کمر

شما دراز کشیده و پزشک پایی را که درد ندارد بلند می کند.

۳-آزمایش عصبی در تشخیص دیسک کمر

اگر تست های بالا با درد پا یا کمر همراه باشد ، این آزمایش انجام می گیرد که نتیجه مثبت آن نشانه وجود دیسک کمر است.آزمایش کامل شامل تست رفلکس، قدرت عضله، توانایی راه رفتن و وجود بی حسی است. همچنین ممکن است پزشک وجود بی حسی در ناحیه مقعد را نیز بررسی کند زیرا که این قسمت هم ممکن است تحت تاثیر فتق دیسک کمر قرار گیرد.

۴-آزمایشات دیگر در تشخیص دیسک کمر

در اغلب موارد تست های فیزیکی ای که در بالا توضیح داده شد برای تشخیص دیسک کمر کافی است. اگر پزشک تردید داشته باشد یا بخواهد عصبی را که تحت فشار است شناسایی کند یا بعد از ۴ هفته درمان هیچ بهبودی مشاهده نشود ممکن است از تست های تشخیصی دیسک کمر زیر هم استفاده شود:

۵-تشخیص دیسک کمر با اسکن MRI

در این روش از میدان مغناطیسی برای گرفتن عکس از بدن استفاده می شود. با کمک این تست می توان به طور قطعی محل فتق  دیسک کمر را شناسایی کرد و عصب تحت فشار را یافت.

۶-تشخیص دیسک کمر با سی تی اسکن

اگر پزشک تشخیص دهد که دچار فتق دیسک کمر هستید، ممکن است برای تشخیص این عارضه  نیاز به انجام آزمایشات دیگر داشته باشید.  اگر درمان های غیرجراحی بعد از 4 هفته موثر واقع نشد به بیمار پیشنهاد جراحی داده می شود.

راه‌ و روش‌های درمان دیسک کمر

راه و روش های درمان دیسک کمر جراحی و غیر جراحی است که روش های غیر جراحی از جمله راه های درمانی دیسک کمر می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم :

• دارو های مسکن: ایبوبروفن و ناپروکسن، دارو های مخدر مانند کدئین یا ترکیب استامینوفن با اکسی کدون، دارو های ضد درد عصب مانند گاباپنتین و پره گابلین و دارو های ریلکس کننده عضلات

• ورزش و حرکات اصلاحی

• فیزیوتراپی

• درمان دستی

• ماساژ

• درمان های جراحی

درمان خانگی بیرون زدگی دیسک کمر

گاهی اوقات افرادی با سابقه کمردرد و سیاتیک که قبلاً سابقه ی فتق دیسک کمر داشتند و تحت درمان قرار گرفته اند، متوجه می شوند که فشار فیزیکی روزهای قبل سبب بروز درد در ناحیه ی کمرشان شده است. در این صورت استراحت در منزل، گرم کردن کمر، مسکن ها و داروهای ضدالتهاب مانند پروفن، استامینوفن، دیکلوفناک، ایندومتاسین و … را توصیه می کنند.

در صورتی که بیمار درد شدیدی داشته باشد، دو تا سه روز اول باید در استراحت کامل، در تختی با تشک نسبتا سفت و در حالت خوابیدن به پهلو باشد. قرار دادن بالش زیر زانو هنگام دراز کشیدن به پشت و بالشتی بین زانوها در حالت خوابیدن به پهلو ، به کاهش فشار و تنش در عضلاتی که پاها را به کمر متصل می کنند کمک می کند و بهتر است از خوابیدن روی شکم خودداری کنید.

روشی ساده برای تشخیص دیسک کمر:

خیلی از افراد نگران این هستند که نکند بیرون زدگی دیسک کمر داشته باشند و در آینده درد آن را نتوانند تحمل کنند اما با این تست می‌توانید بفهمید که بیرون زدگی دیسک کمر دارید یا خیر.

خیلی از افراد نگران این هستند که نکند بیرون‌زدگی دیسک کمر داشته باشند و در آینده درد آن را نتوانند تحمل کنند اما با این تست می‌توانید بفهمید که بیرون‌زدگی دیسک کمر دارید یا خیر.

روی سطح صاف دراز بکشید و پاهایتان را بالا بیاورید. اگر بین زاویه ۳۰ تا ۷۰ درجه درد شدیدی در کمر احساس کردید، شما مشکل بیرون‌زدگی دیسک کمر دارید.

درمان های بدون جراحی دیسک کمر در کلینیک ارتوپدی فرزاد شامل :

• درمان های نوین و تحصصی اوزون درمانی یا ازن تراپی

• آخرین لیزرهای پرتوان نسل جدید

• طب سوزنی با روش های غربی

• تخت دکامپرشن به عنوان یکی از پیشرفته ترین ابزار درمان دیسک

• اوزون تراپی

• فیزیوتراپی

• ورزش

• ماساژ

• تزریق اپیدورال

•  تریگرپوینت تراپی

• کمربندهای طبی

• رفلکسولوژی

• مانیپولاسیون ( کایروپراکتیک ) و جا اندازی ستون فقرات

• RF یا رادیوفرکوانسی

• در موارد نادر جراحی بسته ستون فقرات

• طب سنتی و درمان گیاهی

 هستند.