دیسک یکی از اجزای بسیار مهم در ستون فقرات است و بین هر دو مهره یک دیسک وجود دارد. این دیسک وظیفه دارد از ساییده شدن مهره‌ها بر روی یکدیگر جلوگیری کرده و همچنین به حرکت آسان مهره‌ها در جهات مختلف کمک می‌کند. در مورد دیسک کمر و فلج پا باید بگوییم فلج پا می‌تواند یکی از عوارض طولانی‌مدت دیسک‌های فتق شده باشد که به‌موقع و توسط یک متخصص باتجربه مورد درمان قرار نگرفته‌اند. درنتیجه فشار زیادی که مایع نشت کرده از دیسک به دلیل پارگی بر ریشه عصب‌های مجاور وارد کرده است، عصب‌های مربوط به احساس در پا را نیز تحت تأثیر قرار داده و باعث ایجاد علائمی مانند احساس سوزن‌سوزن شدن، بی‌حسی و… در پاها گشته که با پیشرفت این بیماری منجر به فلج پا شده است.
فتق دیسک زمانی اتفاق می‌افتد که مرکز ژل مانند دیسک از طریق ترک‌ها و پارگی‌هایی که در دیواره بیرونی اتفاق افتاده است، خارج شود. هنگامی‌که مواد دیسک عصب نخاعی را لمس یا فشرده می‌کند، درد می‌تواند در کمر و حتی ساق پا گسترده شود. معمولاً اگر با بروز این علائم به‌موقع به یک کلینیک مجهز ارتوپدی مانند کلینیک دکتر میر مراجعه کنید، بعد از ارزیابی‌های کامل و تشخیص صحیح توسط متخصصانی باتجربه در این زمینه می‌توان با روش‌های مختلف مانند استفاده از دارو‌های ضد درد، تزریق، فیزیوتراپی، برنامه‌های خود مراقبتی و…. بدون آسیب‌های شدید مانند فلج پا درمان را انجام داد. اکثر افراد در ۶ هفته بهبود می‌یابند و به فعالیت عادی باز می‌گردند. گاهی نیز برای جلوگیری از آسیب‌هایی مانند فلج پا پزشکان مجبور هستند از روش جراحی استفاده کنند. در ادامه با ما همراه باشید تا توضیحات بیشتری راجع به دیسک کمر و فلج پا را برایتان ارائه کنیم.
فهرست مطلب:
دیسک کمر و فلج پا چگونه اتفاق می‌افتد؟
دلایل ایجاد دیسک کمر و فلج پا چیست؟
چه درمان‌هایی برای دیسک کمر و جلوگیری از فلج پا در دسترس است؟
چگونه می‌توان از دیسک کمر و فلج پا جلوگیری کرد؟
دیسک کمر و فلج پا چگونه اتفاق می‌افتد؟
ستون فقرات هر انسان از ۲۴ استخوان مهره‌ای با قابلیت حرکت تشکیل می‌شود. قسمت کمری ستون فقرات بیشترین وزن بدن را تحمل می‌کند. مهره‌ها توسط دیسک‌های بالشتکی از هم جدا شده‌اند که به‌عنوان جاذب ضربه عمل می‌کنند و از مالش مهره‌ها بر روی یکدیگر جلوگیری خواهند کرد. مرکز هر دیسک پر از ماده‌ای ژل مانند به نام هسته می‌باشد. در هر سطح دیسک، یک جفت عصب نخاعی از نخاع خارج شده و به بدن شما منشعب می‌شود. نخاع و اعصاب نخاعی شما به‌عنوان یک تلفن عمل می‌کنند و به پیام‌ها یا سیگنال‌های عصبی اجازه می‌دهند تا بین مغز و بدن شما حرکت کرده و در نهایت حرکت بدن را کنترل می‌کنند.
حال اگر مرکز ژل مانند دیسک شما به دلیل ترک و پارگی در دیواره سخت دیسک به بیرون نشت کند و مواد ژل مانند اعصاب نخاعی شما را تحریک نماید، می‌تواند درد‌ها و حالت‌هایی مانند بی‌حسی و احساس گزگز را در پاها ایجاد کند که این درد درنتیجه التهاب عصب نخاعی و تورم ناشی از فشار فتق دیسک ایجاد می‌شود. با گذشت زمان، فتق تمایل به کوچک شدن دارد و ممکن است تسکین نسبی یا کامل درد را تجربه کنید. در بیشتر موارد، اگر درد کمر و یا ساق پا به‌موقع توسط یک متخصص ستون فقرات باتجربه برطرف شود، در حدود ۶ هفته بهبودی حاصل می‌شود. در غیر این صورت این آسیب پیشروی کرده و دائماً عصب‌های مجاور دیسک که برخی از آن‌ها حرکت پاها را کنترل می‌کنند بیشتر فشرده شده و درنتیجه منجر به فلج پا خواهند شد.
بنابراین برای جلوگیری از دیسک کمر و فلج پا درصورتی‌که دچار احساس گزگز در پا، بی‌حسی، درد و… شدید که می‌توانند از علائم فتق دیسک باشند باید هرچه سریع‌تر به متخصص ارتوپد یا ستون فقرات مراجعه نمایید تا روند درمانی مناسب زودتر آغاز شده و منجر به عوارض خطرناکی مانند فلج پا نشود.
علائم دیسک کمر و فلج پا چیست؟
اگر شما از علائم دیسک کمر به‌خوبی آگاهی داشته و به آن‌ها توجه داشته باشید و همچنین در صورت بروز آن‌ها به‌موقع به متخصص مراجعه کنید، می‌توانید به‌راحتی از خطر فلج پا جلوگیری نمایید. علائم فتق دیسک بسته به محل فتق و واکنش شما به درد متفاوت است. اگر فتق دیسک در کمر اتفاق افتاده باشد، ممکن است دردی را احساس کنید که از ناحیه کمر به سمت باسن و یک یا هر دو پا کشیده می‌شود که معمولاً به آن سیاتیک نیز می‌گویند. از طرفی ممکن است دردی مانند شوک الکتریکی را احساس کنید که در هر حالتی مانند ایستاده، راه رفتن یا نشستن شدید باشد. همچنین فعالیت‌هایی مانند خم شدن، نشستن، بلند کردن و چرخاندن ممکن است درد را افزایش دهد. دراز کشیدن به پشت با زانو‌های خمیده راحت‌ترین حالت ممکن برای کاهش این نوع دردهاست. گاهی اوقات این درد با بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن در یک یا هر دو پای شما همراه است. حتی ممکن است دچار گرفتگی یا اسپاسم عضلانی در پشت یا ساق پا شوید. سایر علائم دیسک کمر و فلج پا که به شما می‌گویند باید هرچه زودتر به یک مرکز تخصصی ارتوپدی مجهز رفته و چاره‌ای بیندیشید، عبارت‌اند از:
- درد در ناحیه کمر که به باسن و پاها کشیده می‌شود.
- ضعف عضلات پا
- از بین رفتن عکس‌العمل مچ پا یا زانو
- در موارد شدید ممکن است افتادگی پا اتفاق بیفتد، یعنی بدون اینکه متوجه شوید هنگام راه رفتن زمین بخورید.
- احساس ضعف شدید در پا
دلایل ایجاد دیسک کمر و فلج پا چیست؟
دیسک‌ها می‌توانند به دلیل آسیب‌دیدگی و بلند کردن نادرست دچار برآمدگی یا فتق شوند یا خودبه‌خود به دلیل کهولت سن ایجاد شوند. سالمندی نقش مهمی در ایجاد فتق دیسک ایفا می‌کند. با افزایش سن، دیسک‌های شما خشک و سفت‌تر می‌شوند. دیواره بیرونی فیبری سخت دیسک ممکن است ضعیف شود. درنتیجه هسته ژل مانند نیز براثر پارگی دیواره دیسک، برآمده یا پاره می‌شود و هنگام لمس عصب باعث ایجاد درد در نواحی وابسته مانند پاها خواهد شد. ژنتیک، سیگار کشیدن و تعدادی از فعالیت‌های شغلی و تفریحی، تصادفات شدید و… ممکن است منجر به انحطاط زودهنگام دیسک شود؛ اما فلج پا در اثر دیسک کمر تنها به دلیل بی‌توجهی نسبت به علائم دیسک کمر و درمان دیرهنگام اتفاق می‌افتد و اگر روند درمانی به‌موقع و طبق دستورات پزشکی انجام شود، هیچ‌گاه فلج پا در اثر دیسک کمر را تجربه نخواهید کرد.
چه درمان‌هایی برای دیسک کمر و جلوگیری از فلج پا در دسترس است؟
اگر به وجود فتق دیسک مشکوک شدید، اصلاً نگران نباشید و بدانید برخلاف تصور مردم جراحی تنها راه درمان این آسیب نیست. حتی پزشکان سعی می‌کنند تا جایی که ممکن است از روش‌های غیر جراحی برای درمان فتق دیسک استفاده کنند تا آسیبی به عصب‌های نخاعی نرسد؛ اما این را بدانید که هرچه فتق دیسک پیشروی بیشتری داشته باشد نه‌تنها احتمال عوارض ناگوار مانند فلج پا بیشتر می‌شود، بلکه برای درمان ممکن است چاره‌ای جز جراحی وجود نداشته باشد. پس سعی کنید به‌موقع به متخصص مراجعه کنید. درمان‌های غیر جراحی اولین قدم برای بهبود هستند و ممکن است شامل دارو، استراحت، فیزیوتراپی، تمرینات خانگی، آب‌درمانی، تزریق استروئید‌های اپیدورال (ESI)، تزریق اوزون و کورتون، دست‌کاری کایروپراکتیک و مدیریت درد باشند.
با رویکرد تیمی در درمان، ۸۰ درصد از افراد مبتلا به کمردرد ناشی از فتق دیسک در حدود ۶ هفته بهبود می‌یابند و به فعالیت عادی باز می‌گردند. اگر آسیب ایجاد شده به درمان محافظه کارانه پاسخ ندهد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.
چگونه می‌توان از دیسک کمر و فلج پا جلوگیری کرد؟
شما می‌توانید با ترک عادات غلط و پیروی از یک الگوی صحیح زندگی تا حد زیادی از فتق دیسک و عوارض خطرناک آن مانند فلج پا جلوگیری کنید. برخی از الگو‌ها عبارت‌اند از:
- یادگیری تکنیک‌های بلند کردن صحیح
- تمرین وضعیت خوب در حالت‌های نشسته، در حال حرکت، ایستاده و خواب
- برنامه ورزشی مناسب برای تقویت عضلات ضعیف شکم و جلوگیری از آسیب مجدد
- یک منطقه کار ارگونومیک (وسایل کار مثل میز و صندلی باید بر اساس قد و نیاز شما تنظیم شوند.)
- وزن سالم بدن
- نگرش مثبت و مدیریت استرس
- ترک سیگار
سخن آخر
همان‌طورکه توضیح دادیم فلج پا به دلیل وجود فتق دیسک کمر تنها در صورتی اتفاق می‌افتد که شما با دیدن علائم دیسک کمر به‌موقع به یک متخصص ارتوپد یا ستون فقرات خوب مراجعه نکنید و آسیب تا حدی پیشروی کند که به‌شدت بر اعصاب مجاور که کنترل‌کننده حرکت پا و وجود حس در پا هستند تاثیر گذاشته و عوارضی مانند گزگز در پا، سوزن‌سوزن شدن و یا بی‌حسی کامل که همان فلج پا باشد را ایجاد نماید.
خوشبختانه در کلینیک دکتر میر متخصصان ارتوپد و ستون فقرات باتجربه‌ای مشغول به فعالیت هستند که می‌توانند ارزیابی‌های کاملی را با تجهیزات مدرن برایتان انجام داده و بهترین خدمات درمانی را به شما ارائه نمایند. جهت گرفتن نوبت از این کلینیک می‌توانید از شماره تلفن‌های موجود در بخش تماس با ما استفاده کنید.
برای اطمینان از تشخیص صحیح نیز می‌توانید به کلینیک تخصصی ما مراجعه کرده و تحت نظر متخصصانی حاذق معاینه و درمان شوید. برای گرفتن نوبت از شماره تلفن‌های موجود در بخش تماس با ما استفاده کنید.
مجموعه ارتوپدی ما با بهره مندی از به روزترین تجهیزات پزشکی و متخصصین ارتوپدی متبحر برای درمان انواع بیماری های ارتوپدی در خدمت شما عزیزان است.
متخصص ارتوپدی، جراح استخوان و مفاصل