زانوی ضربدری
زانوی ضربدری یک اختلال بیومکانیک است که در آن رانها به هم نزدیک، قوزکها از هم دور و زانوها با یکدیگر در تماس هستند. این مشکل در کودکان معمولاً یک اختلال گذرا است که به‌مرور رفع میشود، اما در برخی افراد این اختلال به دلایل ژنتیکی یا بیماریهای مربوط به استخوان، پایدار است. با مراجعه به پزشک ارتوپد میتوان این ناهنجاری را کنترل یا درمان کرد. در این نوشتار به بررسی کامل این پدیده میپردازیم.
برای گرفتن نوبت از شماره تلفن‌های موجود در بخش تماس با ما استفاده کنید
فهرست مطالب
-
فهرست مطالب
- زانوی ضربدری چیست و دلایل ایجاد آن کدامند؟
- نشانههای زانوی ضربدری
- عوارض زانوی ضربدری چیست؟
- نحوه تشخیص زانوی ضربدری به چه صورت است؟
- درمان زانوی ضربدری چگونه است؟
- سخن پایانی
- زانوی ضربدری چیست و دلایل ایجاد آن کدامند؟
- نشانه های زانوی ضربدری
- عوارض زانوی ضربدری چیست؟
- نحوه تشخیص زانوی ضربدری به چه صورت است؟
- درمان زانوی ضربدری چگونه است؟
- سخن پایانی
زانوی ضربدری چیست و دلایل ایجاد آن کدامند؟
-
نشانههای زانوی ضربدری
-
عوارض زانوی ضربدری چیست؟
-
نحوه تشخیص زانوی ضربدری به چه صورت است؟
-
درمان زانوی ضربدری چگونه است؟
-
سخن پایانی
زانوی ضربدری چیست و دلایل ایجاد آن کدامند؟
گفتیم که زانوی ضربدری یک ناهنجاری است که در آن استخوان رانها به هم نزدیک میشوند و به همین علت زانوها حالتی غیرعادی به خود میگیرند. این حالت غیرعادی سبب میشود تا زانوها چسبیده به یکدیگر به نظر برسند. آناتومی پاهای کودکان بین سه تا هفت سالگی معمولاً به همین صورت است و اغلب آنها زانوهای ضربدری دارند. این مشکل در سن هفت تا هشت سالگی رفع میشود، اما اگر چنین نشد، لازم است که حتماً کودک را نزد پزشک متخصص ارتوپد ببرید. البته بزرگسالان هم ممکن است به دلایل مختلف با این عارضه درگیر باشند. برخی از دلایل ایجاد زانوی ضربدری در بزرگسالان عبارت است از:
- ابتلا به بیماری راشیتیسم ( نرم شدن استخوانها در اثر کمبود ویتامین D)
- ضربه فیزیکی و آسیبدیدگی پا یا زانو در اثر آن ضربه
- ایجاد عفونت در استخوانهای پا
- کمبود کلسیم
- نشستن به شکل W
- آرتروز زانو
- چاقی و اضافه وزن ( به دلیل ایجاد فشار مضاعف بر زانوها)
- کوتاه بودن عضله دو سر ران
- دلایل موروثی
- رشد نامناسب استخوانهای پا و زانو در سنین پایین
- صاف بودن کف پا
- پهن بودن لگن
- انحراف لگن
- ضعیف بودن عضلات پا
- قرار گرفتن مداوم بدن در حالت نادرست
- عدم درمان یا درمان نادرست آسیبهای استخوان مانند شکستگی
برخی از دلایل فوق مانند اضافه وزن و آرتروز، هم میتوانند به وجود آورنده زانوی ضربدری باشند و هم آن را تشدید کنند. با داشتن فعالیت بدنی مناسب و اقدامات درمانی تحت نظر یک پزشک متخصص ارتوپد حاذق، میتوانید این اختلال را به میزان خوبی کنترل کنید.
نشانه های زانوی ضربدری
زانوی ضربدری شکل ناهنجاری را در پا ایجاد میکند که خودش بزرگترین نشانه ابتلای فرد به این عارضه میباشد. علاوهبر این چند مورد علائم همراه نیز وجود دارند که بروز آنها میتواند زنگ خطری برای ایجاد مشکلات ناشی از این اختلال باشد. این علائم عبارتاند از:
- مشکل در راه رفتن و لنگیدن
- دردناک بودن حرکت
- سفت بودن مفاصل
- وجود درد در پا، مچ پا، زانو و باسن
- نداشتن تعادل لازم برای ایستادن
- ناتوانی در انجام حرکات ورزشی مانند پریدن و چرخیدن
- فرد هنگام راه رفتن خیلی زود خسته میشود.
- الگوی راه رفتن افراد مبتلا به زانوی ضربدری کمی متفاوت است و گاهی پاها در هنگام حرکت حالتی چرخشی میگیرند.
در صورت مشاهده علائم فوق، حتماً به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید. این نشانههای ناخوشایند به معنی شدت یافتن این اختلال است و باید خیلی زود برای آن فکری کرد. پزشک متخصص ارتوپد با ارائه راهکارهایی مناسب، این ناهنجاری را کنترل میکند یا بهطور کلی آن را از بین میبرد.
عوارض زانوی ضربدری چیست؟
در صورت عدم رسیدگی به زانوی ضربدری و نادیده گرفتن نشانههای آن، فرد دچار مشکلات زیادی میشود. این مشکلات را میتوانیم اینگونه بیان کنیم:
- ایجاد درد شدید و پایدار در مفاصل
- بد فرم شدن بدن
- تغییر ساختار پا و استخوانهای آن
- ایجاد درد و دیگر مشکلات مانند لنگش هنگام راه رفتن
- آرتروز زودرس
- کوتاهی قد
- دررفتگی کشکک زانو
- تحت فشار قرار گرفتن رباطها، تاندونها و رشتههای عصبی اطراف زانو
- ایجاد دردهای شدید در ران، زانو و قوزک پا
بهطور کلی هر یک از اختلالات بیومکانیک پا، میتوانند سبب بروز دیگر اختلالات نیز بشوند. بنابراین زانوهای ضربدری میتوانند مشکلاتی از جمله انحراف مچ و صافی کف پا را نیز به تدریج ایجاد کنند.
همانطور که مشاهده کردید، زانوی ضربدری علاوهبر شکل ناهنجاری که در پا ایجاد میکند، میتواند مشکلات جدی دیگری را نیز رقم بزند. به همین دلیل نباید برای درمان آن درنگ کنید و دریافت کمکهای پزشکی را به تاخیر بیندازید. بهتر است در اسرع وقت به ملاقات یک پزشک متخصص ارتوپد حاذق بروید و درمان خود را آغاز کنید.
نحوه تشخیص زانوی ضربدری به چه صورت است؟
معمولاً از شکل ظاهری زانوها میتوان به ضربدری بودن آنها پی برد. اما پزشکان از روش اندازهگیری فاصله قوزکها نیز برای تشخیص دقیقتر استفاده میکنند. روش اندازهگیری به این صورت انجام میشود:
فرد روی کمر دراز میکشد و پاهای خود را کنار یکدیگر قرار میدهد. پاها باید در حالتی باشند که ناحیه داخلی رانها به یکدیگر برخورد کنند و زانوها صاف باشند. حال پزشک با یک خطکش یا کولیس فاصله قوزکهای داخلی پا را اندازه میگیرد. درجه بندی ضربدری بودن زانو باتوجه به عددی که کولیس یا خطکش نشان میدهد، تعیین میشود. این درجه بندی به این صورت است:
- فاصله قوزکهای داخلی پا کمتر از 5/1 سانتیمتر ( وضعیت زانوها در این حالت طبیعی است و هیچگونه ناهنجاری وجود ندارد.)
- فاصله قوزکهای داخلی پا بین 5/1تا 5/2 سانتیمتر ( زانوی ضربدری با درجه خفیف)
- فاصله قوزکهای داخلی پا بین 5/2 تا 5 سانتیمتر ( زانوی ضربدری با درجه نسبتاً شدید)
- فاصله قوزکهای داخلی پا بین 5 تا 5/7 سانتیمتر ( زانوی ضربدری با درجه شدید)
- فاصله قوزکهای داخلی پا بیش از 5/7 سانتیمتر ( زانوی ضربدری با درجه بسیار شدید)
علاوهبر تست اندازهگیری فوق، پزشک با بررسی کل شکل پا نیز تا حدی میتواند به ضربدری بودن زانو پی ببرد. گاهی ممکن است پزشک درخواست آزمایشهای تصویربرداری داشته باشد. این آزمایشها کمک خاصی به تشخیص عارضه زانوی ضربدری نمیکنند، اما میتوانند در شناسایی مشکلات دیگری که سبب بروز زانوی ضربدری شده است، مفید باشند.
حتماً پزشک را از آسیبهای پیشین خود مانند شکستگی یا پارگی رباطهای پا مطلع کنید. همچنین از سابقه پزشکی خود و خانواده نیز کمی بگویید. اگر اختلال بیومکانیک دیگری مانند صافی کف پا دارید، حتماً پزشک را در جریان بگذارید. این اطلاعات نیز میتواند پزشک را در تشخیص و درمان بهتر یاری کند.
اختلال زانوی ضربدری در کودکان معمولاً تشخیص داده نمیشود. چرا که آنها هنوز در سن رشد هستند و ضربدری بودن زانوها بخشی از روند رشد آنها است. اما پزشک با بررسی تغذیه و روند رشد استخوانهای کودک و همچنین سابقه خانوادگی او، میتواند امکان ضربدری بودن پاهای او را مشخص و به میزان خوبی آن را کنترل کند.
درمان زانوی ضربدری چگونه است؟
بسته به علت و شدت زانوی ضربدری، پزشک متخصص ارتوپد درمانهای متفاوتی را ارائه میدهد که برخی از آنها به این شرح هستند:
کاهش وزن
همانطور که گفتیم، یکی از دلایل ایجاد زانوی ضربدری، چاقی و اضافه وزن است. اضافه وزن فشار را بر روی زانوها دوچندان میکند و میتواند شکل طبیعی آنها را تغییر دهد. بنابراین با کنترل وزن، این فشار اضافی برداشته میشود و زانو میتواند به حالت اصلی خود بازگردد.
مصرف مکملهای غذایی
یکی دیگر از دلایل ابتلا به زانوی ضربدری، کمبود ویتامین D و عنصر کلسیم در بدن است. علاوه بر مصرف غذاهایی که دارای این مواد مهم هستند، شما میتوانید از قرصهای مکمل نیز با مشورت پزشک استفاده کنید. به این صورت استخوانها خود را بازسازی میکنند و با کمک سایر اقدامات پزشکی، ناهنجاری آنها برطرف میشود.
زانوبند طبی
پزشک برای اصلاح شکل پاها و قرار گرفتن آنها در راستای مناسب، ممکن است زانوبند طبی تجویز کند. این زانوبند طبی معمولاً هنگام خواب استفاده میشود و زانو را به سمت جلو و بالا میکشد. زانوبندها انواع مختلفی دارند و گاهی نیاز است که یک زانوبند خاص مناسب پای بیمار طراحی و ساخته شود.
فیزیوتراپی
پزشک بسته به شدت اختلال، چند جلسه فیزیوتراپی را برای شما تجویز میکند. کارشناس فیزیوتراپی، طبق دستور پزشک و تجربه خود، با استفاده از یکسری تمرین، ماساژ و دستگاههای مخصوص، به شما برای بهبود شرایط موجود کمک میکند.
کفش و کفی طبی
تجویز کفش و کفی طبی معمولاً برای کودکان است، اما گاهی این درمان برای بزرگسالان نیز تجویز میشود. پزشک با تجویز کفش یا کفی طبی، سعی میکند وضعیت کف و مچ پا را بهبود ببخشد. به این ترتیب وضعیت زانوها نیز به میزان خوبی کنترل میشود. در مرکز تخصصی ارتوپدی ما نیز این ابزار با استاندارد بالا طبق نیاز بیمار تهیه میشوند. جهت گرفتن مشاوره برای تهیه این کفش‌ها و کفی‌ها میتوانید با لینک‌های موجود در سمت چپ صفحه با ما در ارتباط باشید.
جراحی
جراحی برای زمانی است که درجه ضربدری بودن زانوها خیلی شدید باشد و نتوانیم آن را با درمانهای غیرتهاجی بهبود ببخشیم. جراحی نیز روشهای مختلفی دارد که پزشک با بررسی وضعیت موجود، یکی از آنها را برمیگزیند.
سخن پایانی
زانوی ضربدری یک وضعیت بیومکانیک است که در آن رانها به هم نزدیک و زانوها مدام با یکدیگر در تماس هستند. این اختلال دلایل مختلفی دارد که در این نوشتار به بررسی آنها پرداختیم. عدم رسیدگی و درمان دیرهنگام این ناهنجاری میتواند مشکلات بسیاری جدی را رقم بزند. پس برای درمان تعلل نکنید و هرچه زودتر نزد یک پزشک متخصص ارتوپد ماهر بروید.
برای اطمینان از تشخیص صحیح نیز میتوانید به کلینیک تخصصی ما مراجعه کرده و تحت نظر متخصصانی حاذق معاینه و درمان شوید.
مجموعه ارتوپدی ما با بهره مندی از به روزترین تجهیزات پزشکی و متخصصین ارتوپدی متبحر برای درمان انواع بیماری های ارتوپدی در خدمت شما عزیزان است.
متخصص ارتوپدی، جراح استخوان و مفاصل