دست و مچ دست، جزء آسیبپذیرترین استخوانهای بدن میباشند. همهی انسانها در هر سنی که باشند، شکستگی استخوان دست یا مچ دست ناشی از عوامل مختلفی ازجمله، تصادفات، زمین خوردن، ضربه خوردن و… را تجربه میکنند. شکستگی استخوان دردناک بوده و به¬شدت دامنه حرکتی دست را محدود میکند. حتی گاهی اوقات این جراحات میتوانند استخوان بازو را نیز تحت تأثیر قرار دهند. امروزه، علیرغم پیشرفت پزشکی و آگاهی عمومی بالا مردم، بازهم ممکن است حرفهای مختلفی درباره تفاوت ترک برداشتگی و شکستگی استخوان به گوش بخورد. در حقیقت این دو اصطلاحات بهجای هم استفاده میشوند و هر دو به استخوانی اشاره دارند که اغلب با وارد شدن فشار اضافی خردشده است. بااینکه این دو واژه یک مفهوم را میرسانند، پزشکان متخصص شکستگی دست، بیشتر از اصطلاح ترک برداشتن استفاده میکنند.
بههرحال آسیبهایی که موجب شکستگیها میشود، معمولاً خطر جانی نداشته و کشنده نیستند اما نیاز به درمان فوری دارند. هنگامیکه پزشک متخصص شکستگی دست، به شما میگوید “دستتان شکسته است”، این جمله میتواند به معانی مختلفی تفسیر شود. این به تعریف بستگی به ناحیه آسیبدیده و تعاریف پزشک دارد. چراکه منظور پزشک از دست، میتواند به معنی مچ دست، ناحیه استخوان بازو و یا اطراف بازو باشد. تعریفی که عموم مردم از دست دارند، شامل ناحیه¬ای است که از بازو شروع شده و تا نوک انگشتان ادامه دارد. اما در تعریف پزشکی دست ناحیه ای است که همه استخوان¬ها، مفاصل، تاندون¬ها، رباط¬ها و عضلات مچ، کف دست و انگشتان را در برمیگیرد. منظور ما از دست در این نوشتار، همان تعریف عوام است. پیشنهاد ما به شما این است که در صورت مشاهده هرگونه دردی که سبب محدودیت در حرکات دست میشود سریعاً به یک فرد متخصص شکستگی دست مراجعه کنید. ما در این مقاله سعی کردیم همراه با تعریف آناتومی دست و انواع شکستگیهای آن، علل و علائم شایع و روشهای درمان شکستگی دست را نیز توضیح دهیم.
جهت ارتباط با پزشکان یا گرفتن نوبت، میتوانید از شماره های موجود در بخش تماس با ما استفاده کنید.
فهرست مطالب
• علل شکستگی دست
• علائم شکستگی دست
• تشخیص شکستگی دست
• درمان شکستگی دست
• نتیجهگیری
علل شکستگی دست
بنا به گفته افراد متخصص شکستگی دست، شایعترین علت شکستگی در این ناحیه، صدمات استخوانی میباشد. در حقیقت شکستگی زمانی رخ میدهد که استخوانهای دست به یک جسم قویتر برخورد کنند، همچنین سرعت و قدرت این برخورد نیز در میزان آسیبدیدگی مؤثر است. عمدهترین اتفاقاتی که طی آن دست آسیبدیده و حتی استخوانهای آن میشکنند عبارتند از:
1- تصادفات رانندگی
2- فعالیتهای ورزشی
3- افتادن
4- سقوط با دست کاملاً باز
5- ضربه مستقیم به دست
6- پیچ خوردن دست فراتر از دامنه حرکتی آن
7- و…
همچنین بهغیراز عللی که در بالا به آنها اشاره شد، در برخی مواقع، عفونت یا سرطان هم باعث تضعیف استخوان و شکستگی آن میشود. همچنین در افراد مسن نیز ممکن است شکستگیهایی ناشی از پوکی استخوان به چشم بخورد. افراد متخصص شکستگی دست، با توجه به نوع ضربه، شدت آن و سرعت برخورد، شکستگی را در دو نوع جزئی و شدید دستهبندی میکنند.
علائم شکستگی دست
درد، اصلیترین و رایجترین علائم شکستگی دست است، بهطوریکه در بیشتر موارد، فرد تا در ناحیه دست، احساس درد شدید نکند، به متخصص شکستگی دست مراجعه نمیکند. اما برخی دیگر از علائم میتوانند ناشی از شکستگی در ناحیه دست باشند ازجمله این علائم در محل آسیب عبارتند از:
1- ورم
2- بیحسی
3- خون¬ریزی
4- کبودی یا تغییر رنگ
5- درد ضربان دار روی پوست
همچنین بهجز موارد اشارهشده در بالا، شکستگی دست میتواند علائم دیگری نیز داشته باشد، و یا حتی در مواردی هرچند نادر بدون علائم باشد. درنتیجه اگر دستتان ضربدیده و یا هنگام حرکت دادن آن احساس درد میکنید بهتر است هر چه سریعتر با اورژانس تماس گرفته و یا به یک متخصص شکستگی دست مراجعه کنید.
تشخیص شکستگی دست
تشخیص شکستگی دست، حتماً باید توسط یک پزشک و یا متخصص شکستگی دست، تعیین شود. پزشک پس از معاینه شما و بررسی محل آسیبدیده، از نظر حرکت و صدمه به رگهای خونی یا مفاصل، شکستگی را تشخیص میدهد. اما در اکثر مواقع، متخصص شکستگی دست برای تشخیص بهتر و دوری از هرگونه اشتباه، انجام آزمایش¬های تصویربرداری مانند تصویر پرتوایکس را نیز ضروری می¬داند. همچنین ممکن است علاوه بر اشعه X ، آزمایشهای دیگری با هدف تعیین میزان شکستگی و آسیبهای مرتبط با آن نیز لازم باشد. درواقع پزشک با تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا اسکن استخوان در صورت کوچک بودن شکستگی میتواند جزئیات بیشتری را از دست آسیبدیده کسب کند. طبیعتاً اطلاعات بیشتر، باعث تشخیص و درمان دقیقتر خواهد شد. از دیگر روشهایی که پزشکان برای تشخیص شکستگی استفاده میکنند عبارتاند از:
1- سیتیاسکن – برای کسب جزئیات بیشتری از شکستگی، تصویر سهبعدی در قسمتهای افقی یا عمودی منطقه آسیبدیده تهیه میشود.
2- تزریق رنگ به شیارها – پزشک برای آسانتر شدن، فرایند تشخیص آسیب وارده به رگهای خونی، نوعی رنگ به شریانها تزریق کرده و سپس اسکن میکند.
همچنین پزشک هنگام معاینه دست شما، برای کسب اطلاعات بیشتر و کمک به فرایند معاینه و درمان، سؤالاتی اعم از چگونگی وقوع آسیب، زمان شروع درد و اینکه آیا درد شدیدتر شده است یا خیر میپرسد. این کار به پزشک جهت بررسی عوارض دیگر مانند اختلال در جریان خون کمک میکند.
تشخیص شکستگی دست اغلب دشوار است. نشانه¬های عارضه¬هایی همچون دررفتگی، پیچخوردگی، التهاب، تورم و آسیب¬دیدگی بافت¬های نرم، تفاوت فاحشی با علائم شکستگی ندارند. بنابراین شما با توصیف درد و چگونگی آسیب، به پزشک کمک می¬کنید تا یک تصور کلی از شکستگی پیدا کند و سپس به دنبال محل و نوع شکستگی باشد. استخوان¬های مچ دست از ده استخوان کوچک تشکیلشدهاند که بین هریک از آن¬ها مفاصل، عضلات و تاندون¬ها قرارگرفتهاند. همه موارد گفتهشده سبب می¬شوند تا تشخیص شکستگی دست دشوار باشد. بنابراین مهارت پزشک برای تشخیص در اینجا بسیار حائز اهمیت است. درکنار اهمیت مهارت پزشک برای درمان، زمان مناسب درمان را هم فراموش نکنید. هرچه زودتر اقدام به درمان کنید، شانس بیشتری برای بهبودی خواهید داشت. درمان دیرهنگام یا مهارت ناکافی پزشک می¬تواند موجب جوش نخوردن کامل استخوان¬ها یا بد جوش خوردن آن¬ها بشود. جوش نخوردن یا بد جوش خوردن استخوان¬های شکسته دست، عوارض زیر را به همراه دارد:
– آرتروز زودرس
– تاول و تورم در محل شکستگی
– بافتهای اطراف استخوان و پوست آسیب جدی می¬بینند.
– آسیبدیدگی رگ¬های اطراف استخوان
درمان شکستگی دست
روشهای متعددی برای درمان شکستگی دست وجود دارد، که فرد متخصص شکستگی دست، پس از بررسی آسیب و شدت و حساسیت آنیک روش درمانی را معرفی میکند. ازجمله مراحل درمانی عبارتند از:
1- جا انداختن
2- گچ گیری
3- فیزیوتراپی
4- جراحی
که در زیر به شرح مفید و مختصری از هر یک از این روشها میپردازیم.
جا انداختن
جا انداختن زمانی توصیه میشود که جابهجا کردن قطعات استخوانها بدون جراحی امکانپذیر باشد. از بیحسی موضعی برای انجام جا انداختن بسته، استفادهشده تا بازو در ناحیه شکستگی بیحس شود. در حقیقت درروش جا انداختن پزشک با کمک ترکیبی از حرکات کششی و فشاری، قطعات شکستگی را در یک وضعیت قابلقبول همراستا میکند.
گچ گیری
پس از جا انداختن، گچ یا بریس شکستگی تا زمانی که در ناحیه شکستگی نشانههای بهبودی ظاهر شود روی دست خواهد ماند. زمانی که پزشک از بهبودی استخوان مطمئن شد، گچ یا بریس شکستگی بازشده و بیمار برای انجام فیزیوتراپی، تمریناتی را دریافت میکند. این تمرینات بهمنظور بازیابی تحرک و قدرت بازو و دست طراحیشدهاند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی باهدف بازیابی قدرت و دامنه حرکت هم در شانه و هم در تمام بازو، تجویز میشود. مدت فیزیوتراپی با درنظرگرفتن میزان آسیب و اندازه استخوانهای خردشده، ممکن است بین 1 تا چندین هفته متغیر باشد.
جراحی
اکثر شکستگیهای دست به جراحی نیاز دارند. اگر متخصص شکستگی دست به این نتیجه برسد که بدون جراحی، دیگر مچ دست کارایی خود را از دست خواهد داد، جراحی انجام میگیرد. جراحی دست با 3 روش مختلف انجام میشود:
1- استخوانها با پیچ، کنار هم نگهداشته شوند.
2- یک صفحه فلزی با پیچهایی در طول استخوان بسته میشود.
3- یک ثابتکننده خارجی با پیچهای فلزی استفاده میشود.
باتوجهبه الگوهای شکستگی، جراحی ممکن است ساده و یا پیچیده باشد. در حقیقت جراحی از نسبتاً ساده تا خیلی پیچیده متغیر است و بسته به الگوی شکستگی، درجه سختی جراحی نیز تغییر میکند. در مواردی که الگوی شکستگی ساده است، در عمل جراحی با قراردادن پیچهای فلزی داخل تکههای استخوان آنها را در کنار هم ثابت میکنند و عملاً دوره مراقبت و بهبود نیز کمتر از سایر جراحیها است. روش دوم در اغلب شکستگیها کاربرد دارد، چراکه اغلب شکستگی دست را نمیتوان بهراحتی و با روش پیچ کنار هم نگه داشت. درروش درمانی دوم، به قطعات استخوان امکان قرارگرفتن در کنار هم با کمترین فاصله ممکن را میدهد. اینگونه با استفاده از صفحه فلزی و پیچ در جای خود ثابت میشوند تا زمانی که بهبودی حاصل شود. انجام فیکساسیون خارجی نیز در بعضی از شکستگیهای دست امکانپذیر است. دستگاه فیکساسیون خارجی، این امکان را برای جراح به جود می آورد تا پیچها را از روی پوست به قطعات استخوان متصل کند. سپس این پیچهای فلزی را در خارج از بدن به یک چارچوب فلزی وصل میکنند. این دستگاه با استفاده از لیگامنتهایی که به قطعات شکسته متصل هستند، این قطعات را در یک راستا نگاه میدارد تا بهبودی حاصل شود.
نتیجهگیری
شکستگی دست، ممکن است در هر سنی رخ دهد، و شایعترین علت آن ضرب دیدن و خرد شدن استخوانهای دست میباشد. فرد هنگامی که در دست خود علائمی از قبیل احساس درد، ورم، کبودی پوست و… را حس کرد، حتماً باید به یک فرد متخصص شکستگی دست مراجعه کند. پزشک نیز با پرسشوپاسخ در حین معاینه بیمار دررابطهبا عواملی از قبیل، چگونگی بروز حادثه و آسیبدیدگی، میزان درد در ناحیههای لمس شده و.. سعی میکند تا عوارض دیگر مانند اختلال در جریان خون را تشخیص دهد. همچنین پزشکان برای تشخیص دقیق شکستگی و ناحیه شکستگی آزمایشهایی از قبیل، عکسبرداری با اشعه x، تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI)، سیتیاسکن و تزریق رنگ به رگهای خونی را انجام میدهند. پس از تشخیص شکستگی، ناحیه شکستگی و میزان صدمه، از بین درمانهایی همچون جا انداختن، گچ گیری و آتلبندی، فیزیوتراپی و جراحی، مناسبترین آن را انتخاب میکنند. فرد پس از درمان، باید مدتی را به استراحت پرداخته و دورههای فیزیوتراپی را طی کند. مدت استراحت و فیزیوتراپی بسته به تشخیص پزشک و میزان آسیبی که دست دیده، بین یک تا چند هفته طول میکشد. پسازآن فرد بهبودیافته و میتواند به فعالیتهای روزمره خود برسد. عدم درمان یا درمان دیرهنگام و نامطلوب شکستگی استخوان دست عوارضی مانند آرتروز زودرس را ایجاد میکند. بنابراین در درمان خود تعلل نکنید و برای درمان یک پزشک متخصص شکستگی دست خوب و باتجربه را برگزینید.
خوشبختانه در کلینیک ما، پزشکان متخصص ارتوپد دلسوزی هستند که میتوانند با تشخیص دقیق خود، بهترین درمانی که مناسب شما است را برگزینند. جهت ارتباط با پزشکان یا گرفتن نوبت، میتوانید از شماره-های موجود در بخش تماس با ما استفاده کنید.