پارگی رباط صلیبی

شاید بتوانیم رباط صلیبی را آسیب­پذیرترین رباط در زانو بدانیم. پارگی رباط صلیبی اغلب نتیجه آسیب­دیدگی در ورزش­هایی مانند فوتبال، بسکتبال و اسکی است که پرش و چرخش پا در آن­ها به وفور رخ می­دهد.

پارگی رباط صلیبی آسیبی دردناک است که در صورت عدم درمان توسط یک پزشک متخصص ارتوپد، فرد را در انجام فعالیت­های روزمره و حرفه­ای ناتوان می­کند. در این نوشتار شرح مختصری از پارگی رباط صلیبی و درمان آن را مطرح کرده­ایم که برایتان مفید خواهد بود.

دلایل پارگی رباط صلیبی چیست؟

معمولاً حرکت ناگهانی زانو، دلیل اصلی پارگی رباط صلیبی است. البته نقش ضربه­های کاری فیزیکی را هم نمی­توان در ایجاد این آسیب نادیده گرفت. در حالت کلی می­توان موارد زیر را دلایل یا فاکتورهای ریسک پارگی  رباط صلیبی دانست:

• چرخش و خمش همزمان( این مورد اغلب در هنگام ورزش­های پر برخورد مانند فوتبال و بسکتبال رخ می­دهد. اما ممکن است در افراد عادی نیز هنگام چرخش یا پیچش ناگهانی روی پای قفل شده رخ دهد.)
• فشار بیش از حد از جلو یا عقب به زانو
• کشیدگی زانو
• پیچ خوردگی زانو
• برخورد یک جسم سنگین با زانو
• فرود آمدن با زانوی خمیده
• ایست ناگهانی در هنگام دویدن با سرعت بالا
• تغییر توازن بر روی پاها به صورت ناگهانی

اگر چنین مواردی برای شما اتفاق افتاد و پس از آن دچار درد در زانو یا نواحی اطراف آن شدید، حتماً خیلی زود به یک مرکز تخصصی ارتوپدی معتبر و متخصص ارتوپد مراجعه نمایید.

آناتومی رباط صلیبی

به طور کلی رباط‌های صلیبی پایدارکننده‌هایی در محور افقی هستند که از حرکت بیش از حد استخوان‌های ران و ساق به سمت جلو یا عقب جلوگیری می‌کنند و آن‌ها را در کنار همدیگر حفظ می‌کنند. به همین دلیل در صورت پارگی رباط صلیبی ثبات زانو از بین می‌رود و فرد احساس خالی شدن در زانو و بی ثباتی در این ناحیه می‌کند. در زانو چهار رباط اصلی وجود دارند که 2 تای آن‌ها صلیبی هستند و در این بخش به معرفی آن­ها می­پردازیم.

رباط صلیبی قدامی ( ACL )

رباط صلیبی قدامی، در قسمت جلوی رباط صلیبی خلفی و در داخل زانو قرار گرفته است. نقش رباط صلیبی قدامی در حفظ ثبات زانو بسیار مهم است. وظیفه اصلی آن جلوگیری از سر خوردن فمور روی تیبیا به سمت عقب می­باشد.

رباط صلیبی خلفی  ( PCL )

رباط صلیبی خلفی در قسمت پشتی رباط صلیبی قدامی قرار گرفته و وظیفه اصلی آن، جلوگیری از سر خوردن فمور روی تیبیا به سمت جلو می­باشد.

آیا هر آسیب­ رباط صلیبی، پارگی است؟

آسیب­دیدگی­های رباط صلیبی، درجه بندی­های متفاوتی دارند و همه آن­ها پارگی نیستند. در ادامه می­توانید درجه بندی­های این آسیب­دیدگی و نشانه­های آن را مشاهده نمایید:

کشیدگی رباط صلیبی

این یک آسیب خفیف است که در آن رباط­های صلیبی تنها کشیده شده­اند و پارگی رباط صلیبی اتفاق نیفتاده است. اگر دچار چنین آسیب­دیدگی شده باشید، درد زیادی را در زانوی خود حس نخواهید کرد و اغلب خبری از کبودی و ورم هم نیست. اما عدم مراقبت صحیح از همین آسیب خفیف، می­تواند پارگی رباط صلیبی به طور کامل یا دیگر مشکلات زانو را ایجاد کند.

پارگی مختصر رباط صلیبی

در این آسیب، رباط دچار پارگی شده است، اما پارگی آن جزئی می­باشد. به سبب این آسیب احتمالاً درد، ورم و خون مردگی را در زانوی خود مشاهده خواهید کرد. همچنین حرکت دادن مفاصل نیز با درد شدیدی همراه است. اگر دچار این نوع آسیب شدید، خیلی سریع به ملاقات پزشک متخصص ارتوپد بروید.

پارگی کامل رباط صلیبی

در این حالت، رباط صلیبی دچار یک آسیب شدید و جدی، یعنی پارگی رباط صلیبی کامل شده است. پارگی کامل رباط صلیبی، اغلب با نشانه­های زیر همراه است:

• درد شدید
• تورم
• خون­ریزی ( به صورت عادی یا زیر پوستی)
• عدم احساس درد ( گاهی به دلیل آسیب­های عصبی در هنگام پاره شدن رباط صلیبی، فرد دردی را حس نمی­کند.)

تمامی آسیب­های گفته‌شده، نیازمند مراقبت پزشکی و درمان فوری توسط پزشک متخصص ارتوپد می­باشند.

نشانه­ های پارگی رباط صلیبی

آسیب­دیدگی رباط­های صلیبی از هر نوعی که باشد، احتمالاً علائم و نشانه­های زیر را با خود به همراه دارد:

• خالی کردن زانو ( اصطلاحی است برای بیان حالت بی­ثباتی که در زانو پدیدار می­شود. این مهم­ترین نشانه برای تشخیص پارگی رباط صلیبی است.)
• محدود شدن دامنه حرکت زانو
• تورم و التهاب زانو
• کاهش یا از دست رفتن توانایی حرکت دادن زانو
• شنیدن صدای استخوان یا کلیک بلافاصله بعد از پارگی رباط صلیبی در زانو و بلافاصله درد شدید
• قفل شدن زانو
• خون­ریزی
• خون‌مردگی

پس از بروز حادثه، چنانچه نشانه­های گفته‌شده را در خود مشاهده کردید، خیلی سریع درخواست کمک­های پزشکی نمایید و روند درمان خود را نزد یک پزشک متخصص ارتوپد باتجربه آغاز کنید.

مراجعه به پزشک و تشخیص آسیب

پس از مشاهده درد زانو و دیگر نشانه­های احتمالی پارگی رباط صلیبی، مراجعه به یک پزشک متخصص ارتوپد خوب و باتجربه، بسیار ضروری است.

زمانی که به ملاقات پزشک متخصص ارتوپد می­روید، حتماً شرح دقیقی از حادثه­ای که برایتان پیش آمده را به­طور کامل بیان کنید. پزشک پس از شنیدن شرح حادثه و بررسی وضعیت شما، برخی از معاینات فیزیکی را برایتان انجام می‌دهد. این معاینات عبارت­اند از:

• تست لاچمن
• تست کشویی قدامی
• تست تغییر محور

پس از انجام معاینات و تست­های فیزیکی گفته‌شده، معمولاً پزشک متوجه نوع آسیب­دیدگی رباط صلیبی خواهد شد، اما برای تشخیص بهتر، بررسی نتایج آزمایش­های تصویربرداری نیز لازم و ضروری است. این آزمایش­ها عبارت­اند از:

• تصویر پرتوایکس
• تصویر سی.تی اسکن
• MRI

به خاطر داشته باشید که عدم تشخیص صحیح و اعمال درمان نامناسب، می­تواند وضعیت حرکتی زانو­ی شما را وخیم کند. در این حالت ممکن است توانایی حرکت زانوی شما برای همیشه کاهش یابد یا از بین برود.

اما اگر درمان خود را نزد یک پزشک متخصص ارتوپد باتجربه و به موقع آغاز کنید، این نگرانی­ها را نخواهید داشت. بنابراین در انتخاب پزشک و مرکز درمانی که به آن مراجعه می­کنید و پیگیری به موقع علت وجود علائم در پا حساس باشید و بهترین­ها را برگزینید.

روش­های درمانی پارگی رباط صلیبی

برای درمان پارگی رباط صلیبی، روش­های گوناگونی وجود دارد که پزشک با توجه به شرایط جسمی بیمار و شدت آسیب­دیدگی، یکی از آن­ها را انتخاب می­کند.

این روش­ها در حالت کلی به دو روش جراحی و غیرجراحی تقسیم می­گردند. معمولاً پزشکان برای افراد سالخورده یا کسانی که فعالیت­های فیزیکی چندانی ندارند، از روش­های غیرجراحی مانند تقویت عضلات استفاده می­کنند. اما برای جوانان و افراد ورزشکار، گزینه جراحی مناسب­تر است.

چرا که بهبودی را زودتر به آن­ها بازمی­گرداند و خیلی سریع­تر می­توانند به زندگی روزمره و فعالیت­های حرفه­ای خود برگردند. در حالت کلی، با توجه به شدت آسیب می­توانیم درمان­های زیر را برای بیمار در نظر بگیریم:

استراحت

اگر آسیب­دیدگی رباط صلیبی از نوع اول، یعنی تنها کشیدگی رباط باشد، احتمالاً وضعیت بیمار پس از چند روز استراحت بهتر می­شود.

کمپرس سرد و بالا بردن پا

برای کاهش درد و تورم، پزشکان توصیه می­کنند که یک کمپرس سرد را بر روی زانوهای خود قرار دهید و در حالت دراز کشیده، زانوی خود را بالا بیاورید. با این­کار درد و تورم تا حد خوبی کنترل می­شوند. در روز دو تا سه بار این کار را هر بار به مدت پانزده دقیقه انجام دهید.

دارو درمانی

پس از انجام اقدامات اولیه توسط پزشک، می­توانید برای کاهش درد از داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن استفاده کنید. برای دردهای شدیدتر، پزشک مسکن­های قوی­تر خوراکی یا موضعی را تجویز خواهد کرد.

زانو بند طبی

بیش­تر اوقات پارگی رباط صلیبی باعث ایجاد بی­ثباتی در زانو می­شود. برای حل این مشکل پزشکان زانوبند طبی را تجویز می­کنند. زانوبند طبی حرکات زانو را محدود کرده و تا حدی درد را هم کنترل می­نماید. به خاطر داشته باشید که حتماً با مشورت پزشک زانوبند را انتخاب کنید. گاهی استفاده از زانوبند به اشتباه نه تنها مفید نیست، بلکه می­تواند سبب سفتی زانو نیز بشود.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی می­تواند یک درمان مکمل یا مستقل باشد که پزشک بسته به شرایط شما آن را تجویز می­کند. در فیزیوتراپی با استفاده از ماساژ، تمرینات و دستگاه­های مخصوص، می­توانید نیروی از دست رفته زانوها را بازیابی کنید.

جراحی

جراحی در موارد شدید برای احیای بافت آسیب­دیده یا جایگزینی آن اعمال می­شود. بیش­تر پارگی­های رباط صلیبی نیازمند جراحی هستند، اما می­توان برخی از آن­ها را با روش­های دیگری که پیش­تر گفتیم، درمان کرد.

در کل بسیار مهم است که درمان پارگی رباط صلیبی در اولین فرصت توسط یک ارتوپد ماهر و باتجربه انجام شود. در صورت عدم درمان به موقع این آسیب، ممکن است دچار عوارضی همچون آسیب‌های دیگر زانو به مرور زمان، آرتروز زودرس، شکستگی‌های دیگر به دلیل خالی کردن زانو و افتادن و … شوید. بنابراین تشخیص و درمان تخصصی پارگی رباط صلیبی در زمان مناسب، اهمیت بالایی دارد.

سخن پایانی

پارگی رباط صلیبی آسیبی است که بیش­تر افراد فعال و ورزشکاران حرفه­ای را تهدید می­کند. اما افراد دیگر هم ممکن است دچار این آسیب شوند. درمان اصلی پارگی رباط صلیبی جراحی است، با این حال انتخاب درمان کاملاً بستگی به شرایط جسمی بیمار و شدت آسیب دارد. به یاد داشته باشید که برای درمان این آسیب حتماً به یک پزشک متخصص ارتوپد باتجربه و یک مرکز درمانی معتبر مراجعه کنید.

شما عزیزان می‌توانید جهت ارزیابی‌های کامل برای ارزیابی‌های کامل پارگی رباط صلیبی به کلینیک دکتر میر با بروزترین تجهیزات دنیا و کادری مجرب در زمینه ارتوپدی مراجعه کنید تا بهترین تشخیص و درمان را دریافت کنید.