تورم مچ پا که به‌عنوان ادم نیز شناخته میشود، یک بیماری شایع است که می‌تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود. رایج‌ترین علت این ادم، ورم مچ پا بر اثر ضربه است که می‌تواند بسیار دردناک باشد و در فعالیت‌های زندگی روزمره اختلال ایجاد کند.
ورم مچ پا در اثر ضربه ممکن است با قرمزی، درد، گرما و مشکل در حرکت مچ پا همراه باشددر این مقاله نیز به بررسی بیشتر این بیماری و ۷ دلیل ایجاد ورم مچ پا و درمان‌های ارائه شده برای آن می‌پردازیم و به سوال برای ورم پا به چه پزشکی مراجعه کنیم نیز پاسخ می‌دهیم.
آنچه در این مقاله می خوانید :
برای مشاوره رایگان آنلاین با متخصص در اینستاگرام با ما همراه باشید. 
تماس جهت مشاوره رايگان و اخذ نوبت تلفنیفهرست مطالب
دلایل ورم مچ پا بر اثر ضربه
ورم پاها و به‌ویژه تورم در قوزک پاها در دنیای امروز بسیار شایع هستند و اگر ناشی از ایستادن سرپا و یا راه‌رفتن بیش از حد باشند، نگرانی زیادی درباره آنها وجود ندارد. اما تورم شدید مچ پا در اثر ضربه و یا سایر دلایل پزشکی که با علائم و نشانه‌های دیگری همراه است، می‌توانند یک مشکل جدی از سلامتی تلقی شوند.
هر آسیب یا ضربه‌ای که به پا وارد میشود، می‌تواند باعث ایجاد درد و ورم در قوزک پا شود. شایع‌ترین دلیل ورم مچ پا در اثر ضربه، شامل پیچ‌خوردگی قوزک پا، شکستگی و کشیدگی رباط است و اغلب زمانی اتفاق می‌افتد رباط‌های پا در اثر آسیب فیزیکی بیش از حد کشیده شوند.
درد، تورم، کبودی و حساسیت از علائم ورم پا با ضربه هستند که هر کسی در هر سنی می‌تواند آن را تجربه کند. تورم کف پا که در اثر ضربه ایجاد میشود، در ورزشکاران و در طول رویدادهای ورزشی شایع است، اما می‌تواند در طول فعالیت‌های روزمره نیز رخ دهد.
این مسئله زمانی نگران‌کننده خواهد بود که تورم پس از ۲ تا ۵ روز درمان خانگی بهبود نیابد، درد تا هفته‌ها به شکل مداوم وجود داشته باشد و با بی حسی و سوزن‌سوزن‌شدن، حساسیت، جابه‌جایی استخوان و ورم قابل‌ملاحظه، درد شدید بهبود نیافته با استراحت همراه باشد.
سایر دلایل تورم مچ پا
تورم قوزک پا ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد، اما شایع‌ترین آن آسیب‌دیدگی و تورم بر اثر ضربه، شکستگی و کشیدگی رباط است. تورم قوزک پا ممکن است در اثر بارداری، فشارخون بالا، عفونت، ادم، بیماری‌های کبدی و کلیوی و یا اثرات دارویی نیز مشاهده شود که در ادامه به بررسی هریک از این‌‌ها می‌پردازیم.
تورم مچ پا طی دوران حاملگی
تورم پاها و به‌خصوص قوزک پا طی دوران حاملگی نیز بسیار شایع است. بروز تورم در بدن و به‌خصوص پاها در دوره بارداری ممکن است نشانگر علائم بیماری پره اکلامپسی باشد. پره اکلامپسی یک بیماری رایج در زنان باردار است که در آن فشارخون بسیار افزایش می‌یابد و موجب تورم در پاها و به‌خصوص کف پا میشود.
درصورتی‌که ادم ایجاد شده در قوزک پا با نشانه‌هایی مانند سردرد شدید، درد شکم، ضعف در بینایی و تهوع و استفراغ دیده شود، برای کنترل این بیماری و درمان سریع و به‌موقع آن، باید در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه شود.
تورم مچ پا در اثر لنف ادم
لنف مایعی شفاف و بی‌رنگ در بافت‌ها است و لنف ادم اغلب اوقات پس از برداشتن غدد لنفاوی و یا مشکلات عروق لنفاوی ایجاد میشود. لنف مایعی پروتئینی است در امتداد شبکه رگ‌های خونی در بدن حرکت می‌کند. در صورت بروز هرگونه مشکل در عروق و یا غدد لنفاوی، حرکت لنف مسدود خواهد شد.
در صورت عدم تشخیص و درمان به‌موقع، تجمع مایع لنفی می‌تواند موجب اختلال در بهبود زخم‌ها شده و در نهایت موجب عفونت در قسمت‌های مختلف بدن شود. لنف ادم اغلب در بیماران سرطانی و پس از جراحی غدد لنفاوی و پرتودرمانی دیده میشود.
اگر شما نیز تحت شیمی‌درمانی و یا پرتودرمانی قرار گرفته‌اید و دچار تورم در ناحیه قوزک پا شده‌اید، باید فوراً به یک پزشک متخصص یا مراکز درمانی مراجعه کنید.
تورم مچ پا بر اثر نارسایی وریدی
تورم کف پا اغلب یکی از علائم اولیه نارسایی وریدی است، وضعیتی که عملکرد دریچه‌های وریدی را با اختلال مواجه می‌کند. سیاهرگ‌ها با دریچه‌های یک‌طرفه‌ای که دارند، در بدن خون را به سمت بالا هدایت می‌کنند. اگر دریچه‌های سیاهرگی ضعیف شوند و یا در صورت مشکلات قلبی عروقی آسیب ببینند، موجب نشت خون به داخل رگ‌ها می‌شوند و خون و مایع میان‌بافتی در بافت نرم ساق پا، به‌خصوص قوزک پا باقی می‌ماند.
نارسایی‌های وریدی همچنین می‌توانند موجب تغییرات پوستی، عفونت و ایجاد زخم در پاها و سایر قسمت‌های بدن شوند.
اگر دیابت دارید، مهم است که روزانه پاهایتان را از نظر تاول و زخم بررسی کنید، زیرا آسیب عصبی می‌تواند احساس درد را کاهش داده و مشکلات مربوط به تورم پا، به‌سرعت پیشرفت کند. اگر متوجه تورم در کف پا یا تاول شدید که به نظر عفونی است، باید در سریع‌ترین زمان ممکن برای تشخیص و درمان به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.
تورم مچ پا بر اثر لخته خون
لخته‌های خونی که در اثر بیماری‌های مختلفی در پاها ایجاد می‌شوند با انسداد جریان خون از پاها به سمت قلب، موجب ایجاد ادم در بدن و تورم در قسمت‌های مختلف و به‌خصوص قوزک پا می‌شوند. لخته‌های خون سطحی یا عمیقی که در بدن ایجاد می‌شوند، با مسدودکردن رگ‌های اصلی پا، می‌توانند موجب تورم در پاها شوند.
همچنین درصورتی‌که لخته‌های خون به سمت قلب و ریه‌ها حرکت کنند، تهدید جدی برای سلامتی انسان خواهند بود. اگر تورم کف پای شما همراه با درد، تب خفیف و احتمالاً تغییر رنگ پوست پا همراه است، بهتر است سریعاً نسبت به تشخیص و درمان این بیماری اقدام کنید.
تورم قوزک پا بر اثر بیماری‌های قلبی، کبدی یا کلیوی
ورم مچ پا بر اثر ضربه یا سایر بیماری‌ها و مشکلات سلامتی می‌تواند رخ دهد. گاهی اوقات تورم می‌تواند نشان‌دهنده مشکلی مانند بیماری قلبی، کبدی یا کلیوی باشد. تورم کف پا همچنین می‌تواند به دلیل مشکلات قلبی و کلیوی و نارسایی در عملکرد این اندام‌ها نیز رخ دهد.
درصورتی‌که کلیه‌ها عملکرد خوبی نداشته باشند، در اثر تجمع مایعات در بدن، ادم یا تورم در پاها رخ می‌دهد. بیماری‌های کبدی نیز می‌توانند بر تولید آلبومین در کبد اثر بگذارند که از نشت خون از رگ‌های خونی به بافت‌های اطراف جلوگیری می‌کند. تولید ناکافی آلبومین می‌تواند منجر به نشت مایع میان‌بافتی شده و در نهایت موجب تورم در پاها و به‌خصوص در قوزک پا شود.
تورم مچ پا در اثر عوارض داروهای مصرفی بیمار
بسیاری از داروهای مصرف بیماران نیز می‌توانند موجب ادم و تورم در پاها شوند که به‌عنوان یک عارضه جانبی در نظر گرفته میشود. این داروها عبارت‌اند از:
هورمون‌هایی مانند استروژن (استروژن موجود در داروهای ضدبارداری خوراکی و درمان جایگزینی هورمونی و همچنین تستوسترون)
مسدودکننده‌های کانال کلسیم، یک نوع داروی فشارخون که شامل نیفدیپین (آدالت، آفدیتاب، نیفدیاک، نیفدیکال، پروکاردیا)، آملودیپین (نوراسک) ، دیلتیازم (کاردیزم، کارتیا، دیلاکور، دیلتیا، تیازاک)، فلودیپین (پلندیل) و همچنین وراپامیل میشود.
داروهای ضدالتهابی (NSAIDs) و سایر داروهای تجویزی برای بیماران دیابتی.
اگر احتمال می‌دهید که ورم قوزک پا در اثر ضربه نیست و مربوط به داروهایی است که استفاده می‌کنید، بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
میزان آسیب‌دیدگی ورم مچ پا بر اثر ضربه
تورم در پاها و به‌خصوص قوزک پا می‌تواند از التهاب آسیب فیزیکی و یا سایر شرایط پزشکی ناشی شود. هنگامی که کف پا صدمه می‌بیند، در نتیجه هجوم خون به ناحیه آسیب‌دیده، تورم ایجاد میشود. از جمله شرایط و آسیب‌هایی که می‌تواند باعث التهاب و تورم در قوزک پا شود، می‌توان به پیچ‌خوردگی در کف پا ، شکستگی پا، پاره شدن تاندون آشیل، کشیده‌شدن و آسیب‌دیدگی رباط اشاره کرد.
آسیب‌دیدگی رباط در ورم قوزک پا در پی ضربه نیز بر اساس میزان آسیب‌دیدگی به سه نوع تقسیم‌بندی میشود:
خفیف:
در آسیب‌دیدگی خفیف قوزک پا، رباط کمی کشیده میشود. گاهی اوقات یک پارگی کوچک نیز در رباط دیده میشود. در این مواقع کف پا به هنگام لمس، تورم جزئی دارد و کمی ملتهب است.
متوسط:
در سطح آسیب‌دیدگی متوسط، رباط پاره شده است، اما پارگی کامل نیست. قوزک پا در اثر ضربه وارد شده ورم داشته و حرکت آن با درد همراه است.
شدید:
در سطح آسیب‌دیدگی شدید، رباط کاملاً پاره شده است. کف پا تورم زیادی دارد، درد پا بسیار زیاد و راه‌رفتن دشوار است.
نحوه تشخیص و نشانه‌یابی ورم مچ پا در اثر ضربه
همان‌طور که گفتیم، اصلی‌ترین دلایل ورم قوزک پا در اثر ضربه شامل پیچ‌خوردگی قوزک پا، شکستگی، پارگی تاندون آشیل و آسیب‌دیدگی رباط است. بنابراین برای تشخیص دقیق و علت‌یابی تورم کف پا ، مراجعه به پزشک یا مراکز درمانی ضروری است. پزشک متخصص با انجام تمرینات فیزیکی قوزک پا را معاینه می‌کند.
پزشک متخصص که اغلب یک ارتوپد است، پوست اطراف محل آسیب‌دیده را لمس می‌کند تا نقاط حساس را بررسی کند و با حرکت‌دادن پا دامنه حرکتی، موقعیت و شدت درد را بررسی می‌کند. درصورتی‌که ضربه وارد شده به کف پا شدید باشد، پزشک متخصص ممکن است MRI و سیتی اسکن را برای ارزیابی و تشخیص دقیق نوع و میزان آسیب‌دیدگی تجویز کند.
اشعه ایکس:
در طول عکس‌برداری با اشعه ایکس، تصاویری از استخوان‌های قوزک پا ایجاد میشود که اغلب برای رد شکستگی استخوان پا استفاده میشود.
تصویربرداری MRI:
در MRI از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی برای ایجاد تصاویر سه‌بعدی از ساختار پا و میزان آسیب وارده به استخوان‌ها و رباط استفاده میشود.
سی‌تی‌اسکن:
سی‌تی‌اسکن می‌تواند جزئیات بیشتری را در مورد استخوان‌های مفصل نشان دهد. سی‌تی‌اسکن اشعه ایکس را از زوایای مختلف می‌گیرد و آنها را برای ایجاد تصاویر سه‌بعدی ترکیب می‌کند.
سونوگرافی؛
سونوگرافی از امواج اولتراسوند برای ایجاد تصاویری سه‌بعدی از آسیب‌های جسمی استفاده می‌کند. اسکن‌های سه‌بعدی mri، سی‌تی‌اسکن و سونوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا در مورد وضعیت رباط و تاندون یا ورم پا با ضربه تشخیص قطعی خود را ارائه دهد.
روش‌های درمان ورم مچ پا بر اثر ضربه
در تجویز نوع روش درمان ورم مچ پا بر اثر ضربه، نوع تشخیص و میزان آسیب‌دیدگی پا دخیل است. درمان این عارضه باتوجه‌به نوع و شدت آسیب فیزیکی که به پا وارد میشود، متفاوت است. روش متداول درمانی برای بهبود تورم پا، استراحت کافی، استفاده از یخ، بالابردن پای آسیب‌دیده و داروهایی برای کاهش میزان تورم و درد است.
درصورتی‌که ورم قوزک پا ناشی از شکستگی استخوان پا باشد، پزشک ممکن است استفاده از آتل یا بریس‌های ارتوپدی را ضروری بداند. درصورتی‌که آسیب‌دیدگی و شکستگی بسیار شدید باشد، پزشک ابتدا با جراحی، استخوان‌های آسیب‌دیده را در جای خود قرار می‌دهد و سپس از اسپلینت برای نگهداری استخوان‌ها و کاهش تورم قوزک پا تا زمان بهبودی استفاده می‌کند.
اقدامات درمانی که برای تسکین درد و کاهش ورم مچ پا در پی ضربه می‌توانید انجام دهید، شامل موارد زیر میشود:
استراحت:
حرکت قسمت آسیب‌دیده بدن ممکن است با تحریک جریان خون و تحریک سلول‌های آسیب‌دیده همراه باشد و موجب افزایش تورم در قوزک پا شود. بنابراین در مواردی که مشکل جدی در پا وجود ندارد، پزشک پیشنهاد می‌کند که استراحت کرده و تا حد ممکن از فشارآوردن به‌پای آسیب‌دیده جلوگیری کنید.
کمپرس یخ:
استفاده از کمپرس یخ بلافاصله پس از آسیب جزئی در پا، با محدودکردن جریان خون در ناحیه آسیب‌دیده و کاهش سرعت متابولیسم سلولی، به کاهش ورم قوزک پا در اثر ضربه کمک می‌کند. درصورتی‌که تورم پا ناشی از ضربه جزئی باشد، می‌توانید از کیسه‌های یخ به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه و چندین بار در طول روز، برای کاهش تورم مچ پا استفاده کنید.
اعمال فشار بر روی پای آسیب‌دیده:
یکی دیگر از روش‌های درمان ورم قوزک پا در پی ضربه، اعمال فشار بر روی پای آسیب‌دیده است. اعمال فشار، جریان خون و سایر مایعات به این ناحیه را کاهش داده و در نتیجه موجب کاهش تورم میشود. برای این منظور می‌توانید پای آسیب‌دیده را با باندهای استاتیک یا بانداژهای الاستیک ببندید و با اعمال فشار جزئی از تورم بیش از حد در مچ پا جلوگیری کنید.
قراردادن پای آسیب‌دیده در ارتفاع بالاتر:
قراردادن پاها بالاتر از سطح قلب نیز به کاهش جریان خون کمک می‌کند که ممکن است به معنای تورم کمتر باشد. در آسیب‌های قوزک پا، مهم است که پاها را در ارتفاع بالاتری از سطح بدن نگه دارید تا مایع اضافی در محل آسیب‌دیدگی تجمع نیابد.
ماساژ با پماد:
درصورتی‌که ورم مچ پا در اثر ضربه جزئی باشد، پزشک برخی از پمادها و داروهای استروئیدی را برای بیمار تجویز می‌کند. داروهای استروئیدی نقش مهمی در کاهش ورم و التهاب دارند. ازاین‌رو ماساژ این پمادها بر روی ناحیه آسیب‌دیده می‌تواند تورم در ناحیه کف پا را کاهش دهد.
درمان با اولتراسوند:
اولتراسوند یک روش درمانی نوین و بسیار تأثیرگذار است که امروزه برای کاهش درد و التهاب ناشی از آسیب به پا و یا سایر قسمت‌های بدن مورداستفاده قرار می‌گیرد. در این روش امواج صوتی به کمک دستگاه به ناحیه آسیب‌دیده که با تورم و درد شدید همراه است، منتقل شده و تا حد زیادی موجب بهبودی میشود.
فیزیوتراپی:
درصورتی‌که ورم قوزک پا در اثر ضربه تا دو یا سه هفته بهبود نیابد، بیماران برای کاهش تورم و از سرگرفتن فعالیت‌های روزانه خود به فیزیوتراپی نیاز دارند. فیزیوتراپیست با کمک دستگاه‌ها و تمرین‌های مخصوصی که به بیماران ارائه می‌دهد، نقش مهمی در کاهش درد و تورم مچ پای آسیب‌دیده دارد.
لیزردرمانی:
لیزردرمانی نیز از روش‌های بسیار جدید و کاربردی برای کاهش درد و تورم کف پا است. در این روش درمانی از طول‌موج‌های نور تعیین شده برای تأثیر روی بافت‌های آسیب‌دیده استفاده میشود. پزشکان اعتقاد دارند که لیزردرمانی می‌تواند دوره نقاهت تورم و آسیب‌دیدگی پا را به طور قابل‌توجهی کاهش داده و موجب بهبود سریع‌تر در بافت آسیب‌دیده شود.
تجویز دارو:
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن‌ها می‌توانند به کاهش التهاب در بدن و کاهش درد ناشی از تورم مچ پا کمک کنند.
عمل جراحی:
در موارد نادر و در صورت شدید بودن ورم کف پا در پی ضربه، جراحی زمانی انجام میشود که تورم مچ پا بهبود نیابد یا کف پا پس از یک دوره طولانی فیزیوتراپی و ورزش‌های توان‌بخشی، همچنان درد و تورم داشته باشد. در این صورت نیز پزشک با کمک MRI و سیتی اسکن و تشخیص‌های دقیق باید فوراً نسبت به ترمیم یا بازسازی استخوان، رباط یا تاندون آسیب‌دیده از طریق جراحی اقدام کند.
سخن آخر
همان‌طور که گفتیم، ورم کف پا می‌تواند به دلایل گوناگونی رخ دهد، اما اصلی‌ترین و شایع‌ترین دلیل آن ورم مچ پا بر اثر ضربه و آسیب‌دیدگی استخوان، رباط و یا تاندون است که بی‌توجهی به آن ممکن است عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد و تهدیدی برای سلامتی باشد.
بنابراین، توصیه می‌کنیم در صورت وجود هرگونه ورم مچ پا در اثر ضربه ، آسیب‌دیدگی و یا تغییر رنگ پوست در اطراف مچ پا، در سریع‌ترین زمان ممکن به یک پزشک متخصص مراجعه کرده و نسبت به تشخیص و درمان اولیه اقدام کنید تا فرایند درمان به روش راحت‌تر و سریع‌تری طی شود. درصورتی‌که برای تشخیص و درمان این بیماری دیرتر اقدام کنید، روند بهبودی با سرعت کمتری پیش می‌رود و احتمال بهبودی کاهش می‌یابد.
