علت ورم پاشنه پا همراه با درد از شکایات مراجعین به کلینیک‌های تخصصی ارتوپدی محسوب می‌شود. عمده مسبب علل تورم در پاشنه، ثانویه به تروماها هستند. به عنوان مثال ضربات شدید و سقوط از ارتفاع و تصادف و همچنین پارگی آسیب‌های تاندون‌ها و لیگامان‌های که به استخوان‌های پاشنه وصل شده‌اند از دلایل دیگر وجود علل تورم در پاشنه هستند. در ادامه مهم‌ترین و شایع‌ترین علل تورم در پاشنه، علت ورم قوزک پای راست، علل تورم در پاشنه کودکان و درمان ورم پاشنه پا با زالو را با شما در میان میگذاریم.
فهرست مطالب
انواع علت ورم پاشنه پا
بی شک برای تشخیص علل تورم در پاشنه باید به چه پزشکی مراجعه کرد. ممکن است بپرسید برای ورم پا به چه پزشکی مراجعه کنیم. اگر بخواهیم به طور دقیق انواع علت ورم پاشنه پا را بشماریم. بهتر است دلایل را به 2 دسته‌ی زیر تقسیم کنیم.
دسته‌ی اول علل تورم در پاشنه که به سبب آسیب‌های بافت‌های اطراف ایجاد شده است و دسته دوم علل تورم در پاشنه ایزوله است. عواملی که باعث تورم در پاشنه در گروه اول می‌شوند به شرح زیر هستند.
- اختلالات و مشکلات تاندون هایی که در مجاورت با استخوان پاشنه پا هستند؛ یعنی آشیل و تاندون پرونئوس بلند
- شکستگی‌ها و دررفتگی‌ها در استخوان و مفاصل مجاور
- کنده شدن لیگامان‌های مجاور استخوان‌های تشکیل دهنده‌ی پاشنه پا
- ادم ناشی از تجمع مایعات اضافه که علاوه بر پاشنه پا در پایین زانو، مچ پا، اطراف قوزک، روی پا و انگشتان نیز وجود دارد. به عنوان مثال، در زنان باردار، در نارسایی قلبی یا نارسایی کلیه.
- سقوط از ارتفاع یا تصادفات؛ در واقع مهم‌ترین و شایع‌ترین و جدی ترین علت ورم پاشنه پا، متعاقب تروما‌های حاد می‌باشد
- فاشئیت پلانتار یا التهاب غلاف کف پایی
- نارسایی مزمن سیاهرگ که منجر به تجمع مایعات اضافه در پاها می‌شود
- لنفوم که به علت نارسایی و مشکلات عروق لنفاوی در پاها ایجاد شده است.
دسته دوم عواملی هستند که باعث تورم در پاشنه به صورت منفرد و ایزوله می‌شوند عبارتند از:
- شکستگی‌های استرسی پاشنه پا؛ به عنوان مثال در افرادی که پاهایشان را زیاد به روی زمین می‌کوبند، مانند نظامیانی که رژه می‌روند و یا افرادی که به طور دائم می‌رقصند یا دوندگان.
علت ورم قوزک پای راست
علت ورم قوزک پای راست و مچ پای راست همراه با تورم روی پا و انگشتان پدیده‌ی شایعی است که مهم‌ترین، اصلی‌ترین و شایع‌ترین علل تورم قوزک پای راست را در زیر می‌آوریم.
شایع‌ترین علت ورم قوزک پای راست و علت ورم پاشنه پا عبارت است از:
- ایستادن طولانی مدت یا راه رفتن طولانی مدت؛ در این صورت اگر علائم دیگری همراه ورم قوزک پای راست ندارید و تورم پا شما به دنبال راه رفتن و یا فعالیت زیاد روزانه ایجاد شده است، چندان نگران نباشید.
- آسیب‌دیدگی‌های مچ پا نظیر پیچ خوردگی و رگ به رگ شدن مج پا
- کشیده شدن لیگامان‌های مچ پا که با علل تورم قوزک پای راست نیز می‌تواند همراه شود
- فعالیت غیر طبیعی و نامناسب عروق لنفی که باعث تجمع لنف در پاها و علت ورم قوزک پای راست و علت ورم پاشنه پا می‌شود
- نارسایی مزمن سیاهرگ‌های عمقی پا یا تشکیل لخته در آنها
- گزش حشرات
- عفونت‌های پوستی
- تورم بعد از پوشیدن کفش نامناسب
- تورم به علت تجمع مایعات اضافه به دنبال بارداری یا نارسایی قلب و نارسایی کلیه یا نارسایی کبد.
علت ورم پاشنه پا در کودکان
کودکان به دلیل فعالیت بدنی و تحرک زیاد، بسیار دچار درد و علل تورم در پاشنه می‌شوند. در اکثر اوقات علل تورم پاشنه در کودکان جدی نیست؛ اما رسیدگی و تشخیص علت ورم پاشنه در کودکان هم حائز اهمیت است. شایع‌ترین علل تورم پاشنه در کودکان به دنبال فعالیت و بازی‌های کودکان اتفاق می‌افتد و اگر همراه با علائم دیگری نیست، جای نگرانی ندارد.
دومین علل تورم پاشنه در کودکان، بیماری تحت عنوان آپوفیزیت کالکانه است. علت شایعی برای درد وگاهی علت ورم پاشنه پا در کودکان ورزشکار و سنین پر جنب وجوش کودکی یعنی حدود 5 تا 10 سالگی است. التهاب صفحه رشد در پاشنه به دلیل دویدن یا پریدن در کودکانی که فوتبال یا بسکتبال بازی می‌کنند یا طناب بازی کرده‌اند؛ باعث این اختلال شایع می‌شود. درد پشت پاشنه همراه با حساسیت پشت پا به فشار، علل تورم پاشنه ، گرمی و التهاب پوست و ناحیه‌ی متورم از علائم شایع این اختلال است. درد هنگام فعالیت وجود دارد و گاهی باعث لنگش کودک می‌شود.
سومین علل تورم پاشنه در کودکان و علل تورم پاشنه، التهاب تاندون آشیل است. کودکانی که فعالیت بدنی شدید و ناگهانی دارند، زیاد می‌دوند یا به طور ناگهانی پرش و جهش انجام داده‌اند، ممکن است دچار تاندونیت آشیل شده باشد. این مشکل با درد، تورم و گرمی در لمس پاشنه‌ی پا نیز همراهی دارد. سایر علل عبارتند از: التهاب غلاف کف پایی، استفاده از کفش نامناسب، افزایش ناگهانی فعالیت‌های شدید مانند دویدن و جهیدن و پریدن.
چهارمین علت ورم پاشنه پا در کودکان و علل تورم پاشنه، شکستگی و دررفتگی‌ها در کودکان با فعالیت‌های شدید و یا خشن و یا کودکان تروما دیده و کودکانی که از ارتفاع سقوط کرده‌اند؛ اگر دچار ورم پاشنه شده-اند،شکستگی و دررفتگی‌ها را جدی بگیرید. درد شدید و کبودی همراه تورم در پاشنه و ناتوانی در ایستادن به روی پای مبتلا از علائمی است که دلالت بر وقوع شکستگی و دررفتگی دارد.
راهکارهای جلوگیری از علت ورم پاشنه پا
برای جلوگیری از علت ورم پاشنه پا باید به موارد زیر توجه داشته باشید.
- کفش مناسب بپوشید
- حتما قبل از ورزش، بدنتان را با حرکات کششی آماده و گرم کنید
- به طور ناگهانی و شدت فعالیت بدنی خود نیافزایید
- مصرف نمک حاوی سدیم را به حداقل برسانید
- اگر دچار نارسایی قلب، کلیه یا کبد هستید؛ به طور مرتب، پیگیر جلسات درمانی تخصصی باشید
- از ایستادن‌های طولانی خودداری کنید
- از راه رفتن و دویدن به روی سطوح سفت و ناهموار پرهیز کنید
- تصادف و سقوط از ارتفاع از دلایل اصلی آسیب‌های جدی پاشنه‌ی پا منتهی به ورم محسوب می‌شود. در صورت وقوع، حتما به مرکز درمانی مجهز به تخصص ارتوپدی مراجعه کنید؛ زیرا بسیاری از شکستگی‌های پاشنه به دنبال سقوط از ارتفاع، علاوه بر پاشنه می‌توانند مشکلاتی در مفاصل بالاتر و حتی ستون فقرات ایجاد کنند.
- تورم‌های یک طرفه ناگهانی همراه با گرمی و قرمزی پوست پاشنه که با تورم در پاشنه و پایین ساق پا هم ممکن است همراهی داشته باشد را جدی بگیرید و با اورژانس تماس بگیرید.
- از کفی طبی، مچ بند یا جوراب‌های فشاری طبق صلاحدید پزشک استفاده کنید.
- بعد از فعالیت و ایستادن زیاد، پاها را به روی چند عدد بالشت به طوری قرار دهید تا هنگام خوابیدن یا نشستن بالاتر از سطح قلب قرار گیرد.
درمان‌ها و داروها
درمان و داروی مناسب جهت تورم در پاشنه نیازمند تشخیص دقیق و صحیح علتی است که باعث تورم شده است. مراجعه به پزشک با تجربه و ارائه‌ی شرح حال و معاینه‌ی دقیق پزشک باعث تشخیص صحیح و ارائه‌ی درمان و داروهایی مناسب می‌شود. در صورت وجود شکستگی‌ها اقدامات تخصصی از جمله جراحی همراه با فیکساسیون داخلی یعنی اتصال قطعات شکسته با پیچ و پلاک ضروری است.
بعد از جراحی استفاده از جوراب فشاری ساقدار برای پیشگیری از وقوع دی وی تی توصیه می‌شود. تا زمان بهبود کامل از عصا استفاده کنید و از وزن گذاری به روی پاشنه پا آسیب دیده بپرهیزید. در التهاب‌های تاندون‌ها معمولا بی‌حرکتی از درمان‌های اصلی است. به تناسب میزان آسیب دیدگی تاندون و سن و حجم فعالیت‌های شما، مدت بی‌حرکتی و روش بی‌حرکتی توسط متخصص مشخص می‌شود.
پی آر پی و تزریق‌های ضد التهاب در داخل غلاف تاندون ملتهب از درمان‌های تخصصی دیگراست. در فاشئیت پلانتار استفاده از کفی مناسب، کمپرس حرارتی متناسب(سرد و گرم)، داروهای ضد التهاب و ضد درد، مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و ایندومتاسین و در موارد شدید و مزمن، تزریق‌های ضد التهاب داخل غلاف کف پایی توصیه می‌شود. به طور کلی کفی طبی و کفش طبی از لوازم کمک درمانی در تورم در پاشنه است.
در نارسایی‌های ارگان‌های داخلی، ارجا به متخصص مربوطه جهت تنظیم درمان کنترل کننده الزامی است. در صورت تشخیص دی وی تی یا آمبولی، درمان سریع و اورژانسی باید در مرکز مجهز هر چه سریع‌تر آغاز شود. داروهای ضد انعقاد و ثبات کننده‌ی جداره‌ی رگ‌ها ، از جمله گروه استاتین از درمان‌های دارویی در افرادی هستند که دی وی تی را تجربه کرده‌اند.
درمان ورم پاشنه پا با زالو چگونه است؟
در مواردی که علل خطرناک و جدی تورم در پاشنه، مانند عفونت‌ها و شکستگی و دررفتگی، کنده شدن لیگامان‌ها، پارگی تاندون، نارسایی ارگان‌های داخلی و لخته خون رد شده باشد؛ می‌شود از درمان ورم پاشنه پا با زالو در مجموعه‌های مجوزدار و بهداشتی برای تسکین التهاب استفاده کرد. هر چند که این درمان علمی و قطعی محسوب نمی‌شود؛ اما می‌توان با نظر موافق پزشک معالج از آن برای بهتر کردن ناراحتی و درد استفاده کرد.
مراقبت‌ها پس از درمان
مراقبت های پس از درمان علت ورم پاشنه پا به صورت زیر است.
- تا زمانی که پزشک خود توصیه کرده است، از وزن انداختن به روی پاشنه مبتلا خودداری کنید
- از عصاها برای کاهش فشار به روی پاشنه‌ی پای متورم استفاده کنید
- مصرف نمک‌های حاوی سدیم و خوراکی‌های آماده‌ی حاوی نمک سدیم مانند فست فودها، کنسروها، سوسیس و کالباس و نان‌های صنعتی را به حداقل برسانید
- هنگام نشستن یا خوابیدن حتما چند عدد بالا زیر پا قرار دهید تا پاها بالاتر از سطح قلب قرار گیرد
- خوراکی‌های حاوی پتاسیم را در رژیم غذایی خود بگنجانید. این خوراکی ها عبارتند از: موز، آووکادو، مرکبات، ماست پاستوریزه کم چرب و دانه‌های آجیلی
- از کمپرس سرد، دو روز بعد از آسیب اولیه و از کمپرس گرم بعد از 48 ساعت اول استفاده کنید.
- مراقب علائم هشدار دهنده به شرح زیر باشید. در صورت وقوع هر کدام از آنها فورا با اورژانس تماس بگیرید. تورم ناگهانی، تورم روبه افزایش علی رغم درمان، قرمزی و گرمی پوست محل متورم، درد ناگهانی قفسه سینه، سرفه،تنگی نفس و افزایش ضربان قلب.
سخن پایانی
شایع‌ترین دلیل برای علت ورم پاشنه پا متعاقب تروما، تصادف و سقوط از ارتفاع واقع می‌شود. همچنین ورزشکارانی که فعالیت‌هایی مانند دویدن و پریدن مکرر دارند؛ به خصوص اگر بدون آمادگی بدنی و بدون گرم کردن بدن ورزش را آغاز کنند؛ نیز دچار آسیب تاندونی، التهاب بافت‌های نرم مجاور پاشنه پا و ورم پاشنه و علت ورم قوزک پای راست می‌شوند.
اکثر موارد تورم در پاشنه جدی نیستند و در مواردی با درمان ورم پاشنه پا با زالو بهبود می‌یابد، اما در صورت رخداد ورم بعد از تروما یا ورزش یا تورم‌های یک طرفه ناگهانی همراه با التهاب، گرمی و قرمزی پوست ناحیه متورم که علل تورم پاشنه در کودکان هستند، باید فورا با اورژانس تماس گرفته شود تا فرد مبتلا دچار عوارض جدی و جبران ناپذیر نشود.
