دوران بارداری یکی از حساسترین دوره‌ها برای خانمها است. سختی این دوران با شیرینی تولد نوزاد خاتمه پیدا میکند. پس از متولد شدن نوزاد، نگهداری صحیح نوزاد اهمیت بسیار زیادی دارد و والدین باید به این نکته توجه داشته باشند. ورود نوزاد سبب ایجاد تغییراتی در روند زندگی والدین، به‌خصوص مادر میشود. یکی از مهمترین اصول مراقبتی نوزاد انجام به‌موقع واکسیناسیون هست.
واکسن، ویروس ضعیف یا کشته شدهای است که تزریق آن به بدن نوزاد سبب میشود تا بدن به طور طبیعی پادتن ویروس موردنظر را تولید کند. به‌این‌ترتیب سیستم ایمنی بدن نوزاد نسبت به این ویروس خاص قوی شود.
پادتنهایی که به‌واسطه تزریق واکسن در بدن نوزاد تولید میشوند، تا آخر عمر در بدن باقی میمانند. واکسن در کنار تمام مزایای درمانی عوارض موقتی هم دارد که از آن جمله میتوان به ورم پا بعد از واکسن 2 ماهگی اشاره کرد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد علت ورم پای نوزاد بعد از واکسن و همچنین آشنایی با درمانهای کاهش‌دهنده ورم و سفتی پا پس از واکسن و بدانیم برای ورم پا به چه پزشکی مراجعه کنیم با ما همراه باشید.
برای مشاوره رایگان آنلاین با متخصص در اینستاگرام با ما همراه باشید. 
تماس جهت مشاوره رايگان و اخذ نوبت تلفنیفهرست مطالب
واکسیناسیون کودک
واکسیناسیون کودک برنامه خاص و مشخص شدهای دارد. تمام نوزادان تازه‌متولدشده طبق این برنامه‌ریزی در زمانهای تعیین شده واکسنها دریافت میکنند. در بدو تولد باید نوزاد چند واکسن دریافت کند.
این واکسنها عبارت هستند از: ب. ث. ژ، واکسن فلج اطفال و واکسن هپاتیت ب. در خصوص واکسن ب. ث. ژ لازم به توضیح است که این واکسن حاوی باکتری ضعیف شده بیماری سل هست. تزریق آن هم به‌صورت زیر جلدی بوده و در ناحیه بالای بازوی نوزاد تزریق میشود.
واکسن هپاتیت ب هم یک واکسن تزریقی هست. تزریق این واکسن نوزاد را در برابر ابتلا به سیروز و سرطان کبد ایمن میکند. دراین‌بین واکسن فلج اطفال به شکل قطره خوراکی وجود دارد و این قطره حاوی ویروسهای ضعیف و کشته شدهای هست که وارد بدن نوزاد میشوند.
علت واکسیناسیون چیست
برخی از والدین پس از دیدن ورم پا بعد از واکسن 18 ماهگی این سؤال را مطرح میکنند که آیا واکسیناسیون لازم است؟ علت اصلی واکسیناسیون چیست؟ برای پاسخ‌دادن به این سؤال‌ها در ادامه به توضیح بیشتر در مورد علت واکسیناسیون میپردازیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این مورد با ما همراه باشید.
_ نوزادان و افراد مسن در مقایسه با سایر افراد سیستم ایمنی ضعیفتری دارند. ضعیف‌بودن سیستم ایمنی به این معنا هست که احتمال بروز بیماری در این افراد بیشتر بوده و ورود کوچکترین عامل بیماری‌زا به درون بدن این افراد سبب بیماری میشود.
_ یکی از اصلیترین علل واکسیناسیون نوزادان، افزایش ایمنی بدن آنها در برابر ابتلا به بیماری هست. در گذشته بسیاری از بیماریها علت اصلی مرگ و میز نوزادان یا حتی کودکان محسوب میشدند. خوشبختانه امروزه برای این بیماریها واکسن تولید شده است.
تزریق واکسن این بیماریها سبب میشود نوزاد در برابر مبتلا شدن به این بیماریها مقاوم شود. به‌این‌ترتیب نوزاد در برابر عامل بیماری‌زای موردنظر مقاوم بوده و اگر هم مبتلا شود علائم بیماری به‌صورت خفیف ظاهر میشوند.
مورد بعدی تأثیر واکسن بر روی افزایش ایمنی و سلامت نوزادان هست. متخصصان مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری طبق تحقیقات انجام شده در این زمینه اعلام کردهاند که واکسیناسیون علاوه بر مؤثربودن بر روی افزایش ایمنی بدن در برابر عامل بیماری‌زا، ایمنی بدن را در برابر سایر عوامل بیماری‌زای دیگر نیز افزایش میدهد. افرادی که در دوران نوزادی واکسیناسیون خود را به‌صورت کامل دریافت میکنند، در بزرگسالی در برابر ابتلا به بیماریهای عفونی مقاومت بیشتری دارند.
در مقابل افرادی که در نوزادی واکسنهای مهم نظیر آبله‌مرغان، فلج اطفال و سرخک را دریافت نکردهاند، در دوران بزرگسالی احتمال ابتلا آنها به بیماریهای پنوموکوکی، زونا، آنفولانزا، هپاتیت B و HIV بیشتر هست.
از دیگر علل تأثیرگذار بر روی واکسیناسیون بهتر است به این مورد اشاره کنیم که انجام به‌موقع واکسیناسیون گاهی مرز بین مرگ و زندگی هست. در برخی شرایط انجام واکسیناسیون نوزاد به‌اندازه تغذیه مناسب برای او لازم و ضروری میباشد. تزریق واکسن روشی بسیار راحت و البته ایمن برای افزایش سلامت نوزاد هست.
در خصوص امنیت واکسن هم جای نگرانی نیست. در بسیاری از کشورها برای واکسیناسیون قوانین بسیار سختگیرانهای وجود دارد. این قوانین سبب میشوند تا واکسنهای تولید شده کاملاً بی‌خطر باشند و تزریق آنها جایی برای نگرانی باقی نمیگذارد.
در خصوص واکسیناسیون و علت آن جالب است بدانید واکسیناسیون بیشتر برای بیماریهایی انجام میشود که در صورت ابتلا درمان آنها بسیار هزینه‌آور هست. به‌این‌ترتیب انجام واکسیناسیون علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد از نظر اقتصادی هم برای خانواده مقرون‌به‌صرفه هست.
خوشبختانه در ایران واکسیناسیون کودک دارای برنامه‌ریزی تعیین شدهای است و نوزادان پس از تولد طبق این برنامه‌ریزی میتوانند واکسنهای تعیین شده را دریافت کنند. برای دریافت واکسن باید به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کنید. توجه داشته باشید که تزریق صحیح واکسن نوزاد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هست. به همین دلیل حتماً از کادر درمانی متخصص بخواهید تا واکسیناسیون نوزاد شما را انجام دهند.
نکات مهم در مورد واکسیناسیون
برای اینکه واکسیناسیون نوزاد شما دقیق و بدون مشکل انجام شود، بهتر است قبل از انجام واکسیناسیون نکات زیر را دانسته و با درنظرگرفتن این نکات واکسیناسیون را انجام دهید.
- _ اگر به هر دلیلی نوبت تزریق یکی از واکسنهای سه‌گانه نوزاد را فراموش کردید، در زمان به‌خاطرآوردن این موضوع نیاز نیست واکسیناسیون ازسرگرفته شود. در چنین شرایطی طبق جدولی که در کارت واکسیناسیون کودک وجود دارد، برنامه ایمن کردن نوزاد را انجام دهید.
- _ در طی تزریق واکسن ویروس کشته یا ضعیف شده وارد بدن نوزاد میشود. به همین دلیل در بیشتر موارد تزریق واکسن سبب تب نوزاد میگردد. باوجوداینکه تب نوزاد تا حدی واکنش طبیعی بدن محسوب میشود، اما اگر بعد از واکسن سه‌گانه کودک تب بالای 40 درجه داشت در نوبت بعدی تزریق بهتر است به نوزاد واکسن دوگانه تزریق شود.
- _ قبل از تزریق هر نوع واکسنی حتماً به ممنوعات واکسن موردنظر هم توجه داشته باشید. به بیانی بهتر تزریق برخی از واکسنها برای برخی از نوزادان ممنوع شده است. به‌عنوان‌مثال نوزادان مبتلا به ضایعات مغزی پیش‌رونده نباید واکسن دوگانه دریافت کنند!
- _ واکسیناسیون برای نوزاد بسیار ضروری هست، اما این اقدام نباید در روند تغذیه نوزاد اختلال ایجاد کند. قبل و پس از تزریق واکسن شیردهی به نوزاد را قطع نکنید. نوزاد همانند سایر زمانهای عادی باید به‌موقع و به‌اندازه تغذیه شود.
- _ اگر قصد دارید دو واکسنی که حاوی ویروسهای زنده ضعیف شده هستند را به نوزاد تزریق کنید، حتماً بین تزریق این دو واکسن حداقل یک ماه فاصله باشد. تزریق هم‌زمان دو واکسن حاوی ویروسهای زنده ضعیف شده میتواند واکنش شدیدی را در بدن نوزاد به وجود بیاورد.
- _ نوزادانی که مبتلا به نقص سیستم ایمنی هستند، قبل از تزریق واکسن فلج اطفال حتماً باید توسط پزشک متخصص معاینه شوند. تزریق واکسن فلج اطفال در این کودکان باید طبق دستور کارخانة تولیدکننده واکسن موردنظر انجام شود. تزریق بر اساس این دستورالعمل کمترین ضرر را برای نوزاد به همراه دارد.
- _ تزریق هم‌زمان دو واکسن ب. ث. ژ با واکسن سرخک مانعی ندارد.
علت سفت‌شدن جای واکسن
واکسیناسیون با وجود تمام مزایای درمانی، عوارض جانبی هم دارد. ورم و سفت‌شدن قسمتی از بدن که تزریق به آن انجام شده یکی از رایجترین عوارض واکسیناسیون هست. در خصوص این عارضه هم جای هیچ نگرانی نیست؛ زیرا موقت بوده و بعد از مدتی از بین میرود.
بااین‌وجود مشاهده ورم و سفتی بدن نوزاد پس از واکسیناسیون برای بسیاری از والدین نگران‌کننده بوده و این افراد تمایل دارند تا علت ورم پای نوزاد بعد از واکسن را بدانند. به‌طورکلی ورم پا پس از واکسن 2 ماهگی و سایر واکسنها علتهای متفاوتی دارد.
در بین دلیلهای مختلفی که میتوانند علت ورم پای نوزاد بعد از واکسن باشند، یکی از رایجترین دلیلها تزریق اشتباه فردی هست که واکسیناسیون نوزاد را انجام میدهد. هر واکسنی روش تزریق خاص خود را دارد.
به‌عنوان‌مثال بیشتر واکسنها باید به‌صورت عمقی تزریق شوند. اگر واکسن موردنظر از نوع تزریق عمیق باشد و فرد تزریق‌کننده آن را عمیق تزریق نکند! مایع درون واکسن تزریق شده به‌صورت یک توده زیر پوست نوزاد جمع میشود. تجمع این توده مایع در زیر پوست سبب میشود سطح پوست سفت و متورم به نظر برسد.
از دیگر دلایل ورم پا پس از واکسن 18 ماهگی میتوان به عدم رعایت نکات بهداشتی در هنگام تزریق و پس از آن اشاره کرد. توجه داشته باشید برای واکسیناسیون نوزاد حتماً یک مرکز بهداشتی و درمانی استاندارد را انتخاب کنید.
اگر بعد از تزریق به هر دلیل عفونت به محل تزریق برسد، ممکن است زخم باقی‌مانده از تزریق واکسن عفونت کند. بروز عفونت به دلیل واکسیناسیون مشکلات زیادی را برای نوزاد به وجود میآورد. در نتیجه بهترین راه پیشگیری هست. همان گونه که توضیح دادیم برای تزریقات مراکز بهداشتی و درمانی معتبر و استانداردی را انتخاب کنید که تمامی نکات بهداشتی در آنها رعایت میشود.
در برخی موارد والدین از علت ورم پای نوزاد پس از واکسن آگاه بوده و برای جلوگیری از ورم پا بعد از واکسن 2 ماهگی تمامی نکات توضیح داده شده را رعایت میکنند. بااین‌وجود شاهد هستیم با وجود رعایت نکات مربوطه پس از تزریق واکسن محل تزریق متورم یا سفت میشود.
در چنین شرایطی هم جای نگرانی نیست. خوشبختانه برای کاهش درد و ورم ناشی از تزریق واکسن روشهای مختلفی وجود دارد که با اجرایی‌کردن این روشها مدتی کمی بعد از تزریق پوست محل تزریق به حالت عادی بر میگردد.
راهکارهای برطرف‌کردن ورم پا بعد از واکسن
تا این قسمت از مقاله در مورد علت ورم پای نوزاد بعد از واکسن اطلاعات بیشتری کسب کردید. در خصوص ورم پا پس از واکسن 2 ماهگی باید بدانید این ورم و قرمزی محل تزریق واکسن به‌نوعی واکنش طبیعی در برابر واکسن‌زدن محسوب میشود و جای هیچ نگرانی نیست.
ماساژدادن آرام و مداوم محل تزریق واکسن تأثیر زیادی در کاهش ورم پا پس از واکسن 18 ماهگی دارد. توجه داشته باشید عوارض ناشی از واکسن نظیر تب و ورم پا تنها تا مدت کوتاهی بعد از تزریق واکسن طبیعی هستند، این عوارض باید مدتی پس از تزریق از بین بروند. اما اگر ادامه‌دار شد حتماً به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به توضیح بیشتر در مورد راهکارهای کاهش ورم و آرام‌کردن کودک پس از تزریق واکسن میپردازیم.
محیط ساکت و آرام
تزریق واکسن سبب ایجاد تغییراتی در نوزاد میشود. یکی از تغییرات افزایش خواب‌آلودگی کودک و بی‌میلی نوزاد به شیر خوردن هست. بعد از تزریق واکسن نوزاد نیاز به استراحت دارد و باید در محیط آرام و دور از تنش قرار بگیرد.
والدین برای بهبود هر چه سریعتر نوزاد باید محیط خانه را آرام و ساکت نگه دارند. دمای محیط نیز از دیگر عوامل مؤثر بر روی کاهش ورم پا پس از واکسن 2 ماهگی هست. بهتر است دمای خانه را خنک نگه دارید. لازم به توضیح است دمای محیط خیلی سرد نباشد!
اقدام دیگر برای کاهش ورم پای نوزاد بعد از تزریق پوشاندن لباسهای گشاد و آزاد به کودک هست، تا کودک به‌راحتی تحرک داشته و بتواند نفس بکشد. برای بهبودی کامل بهتر است مراقبتهای توضیح داده شده تا چند روز پس از تزریق واکسن ادامه‌دار باشند.
نزدیک نوزاد باشید
یکی دیگر از اقدامهای مراقبتی که والدین بعد از تزریق واکسن به نوزاد حتماً باید انجام دهند، این است که نوزاد را نزدیک خود نگه دارند. معمولاً در هنگام تزریق واکسن و پس از آن نوزاد بی‌قراری میکند.
به همین دلیل والدین باید نزدیک نوزاد باشند تا او را آرام نگه دارند. هنگام تزریق واکسن به دلیل گریه و ناآرام بودن نوزاد ممکن است دست کودک تکان خورده یا بلرزد. اگر محل تزریق دست یا پا کودک هست، هنگام تزریق والدین باید عضو موردنظر را به‌آرامی نگه داشته تا ثابت بماند. پس از تزریق واکسن هم بهتر است هر چه سریعتر به منزل خود بازگشته و نوزاد را در محیط مناسب قرار دهید.
تغذیه مناسب
بعد از کسب اطلاعات کافی در مورد علت ورم پای نوزاد بعد از واکسن‌زدن با درمانهای کاهش ورم نیز آشنا شدید. یکی دیگر از روشهای مؤثر برای کاهش ورم پا پس از واکسن 18 ماهگی تغذیه مناسب کودک هست.
البته که به‌طورکلی تغذیه مناسب نوزاد برای رشد صحیح از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هست. تغذیه مناسب پس از واکسن اهمیت بیشتری پیدا میکند. محققان و پزشکان کودک معتقد هستند نوزادان در لحظه زندگی میکنند.
از این قابلیت میتوان برای کاهش درد کودک بعد از تزریق واکسن استفاده کرد. به‌این‌ترتیب نوزاد هنگام شیر خوردن حواسش معطوف تغذیه شده و به‌این‌ترتیب درد واکسن را به‌صورت لحظهای فراموش میکند. البته که تغذیه مناسب کودک پس از واکسن نیز باید ادامه داشته باشد.
کمپرس سرد
یکی از رایجترین راهکارهای کاهش ورم پا پس از واکسن 18 ماهگی استفاده از کمپرس سرد در محل تزریق واکسن هست. استفاده منظم از کمپرس سرد تا حد زیادی درد ناشی از تزریق واکسن را کاهش میدهد. برای کمپرس سرد میتوانید یک حوله نرم و خنک را بر روی محل تزریق واکسن قرار دهید.
کمپرس سرد در فواصل زمانی 24 ساعت الی 48 ساعت بعد از تزریق واکسن انجام شود. با اجرایی‌کردن کمپرس سرد تأثیر شگفت‌انگیز آن را بر روی کاهش درد و ورم پا پس از واکسن 2 ماهگی مشاهده میکنید.
اگر پس از تزریق واکسن به طور منظم برای کودک کمپرس سرد انجام دادید و پس از گذشت 48 ساعت درد و ورم ناشی از تزریق واکسن کاهش پیدا نکرد، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید تا پزشک شرایط نوزاد را بررسی کند.
ایجاد حواس‌پرتی
همان گونه که توضیح دادیم حواس‌پرتی نوزاد به هر روشی میتواند سبب کاهش احساس درد نوزاد شود. هنگام تزریق واکسن و پس از آن با ایجاد حواس‌پرتی احساس درد کودک را کاهش دهید. از روشهای مختلفی میتوان برای ایجاد حواس‌پرتی استفاده کرد که از آن جمله
میتوان به استفاده از اسباب‌بازی، ایجاد صدا، تماشای تلویزیون و.. اشاره کرد.
دادن آب‌قند یا هر ماده شیرین دیگری به نوزاد زیر 6 ماه هم میتواند تسکین‌دهنده درد باشد. برای تسکین درد واکسن میتوانید آب‌قند را قبل و بعد از تزریق واکسن به نوزاد بدهید.
سخن پایانی
نوزادان تازه‌متولدشده سیستم ایمنی بسیار ضعیفی دارند، به همین دلیل احتمال ابتلا به بیماریهای مختلف در نوزادان بیشتر است. از طرفی دیگر بیشتر بیماریها سبب مرگ‌ومیر میشوند. برای جلوگیری از بروز چنین شرایطی و افزایش ایمنی نوزاد در برابر عوامل بیماری‌زا برای نوزادان برنامه واکسیناسیون منظمی در نظر گرفته شده است.
تمام نوزادان تازه‌متولدشده باید بر اساس این برنامه در زمان مناسب واکسیناسیون شوند. تزریق واکسن سبب ورم پا میشود که در این مقاله در مورد علت ورم پای نوزاد بعد از واکسن توضیح دادیم. برای کاهش ورم پا بعد از واکسن 2 ماهگی راهکارهای مؤثری وجود دارد که به آنها اشاره کردیم.
در بیشتر موارد درمان ورم پا بعد از واکسن 18 ماهگی مؤثر هست، اما اگر 48 ساعت بعد از تزریق واکسن ورم پا کاهش پیدا نکرد حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید تا شرایط نوزاد را بررسی کند.
