علت ورم پا در اثر سوختگی چیست؟ متأسفانه سوختگی‌های، پوستی از جمله حوادث تلخ و دردناکی هستند که می‌توانند عوارض و عواقب جدی به همراه داشته باشند. مخصوصاً اگر این سوختگی و آسیب در ناحیه پا باشد؛ چراکه قدرت تحرک و راه‌رفتن را از فرد سلب می‌کند. عفونت یکی از خطرناک‌ترین عوارض سوختگی است که در بعضی موارد به مرگ‌ومیر نیز منجر می‌شود.
زمانی که فرد دچار سوختگی می‌شود، باکتری‌های موجود در ناحیه سوختگی بر اثر حرارت می‌میرند اما در نواحی اطراف زخم که دچار سوختگی نشده‌اند، باکتری‌ها زنده می‌مانند و ممکن است به محل زخم وارد شده و آن را دچار عفونت کنند. التهاب ناشی از آسیب بافتی، باعث تحریک سیستم ایمنی بدن و افزایش جریان خون به ناحیه می‌شود که منجر به تورم بیشتر خواهد شد. اینکه از دلیل ورم پا در اثر سوختگی آگاهی داشته باشید، توانایی شما را در کنترل و درمان ورم افزایش می‌دهد.
فهرست مطالب
- علت ورم پا در اثر سوختگی چیست؟
- دلیل ورم کردن پا در اثر سوختگی با آب جوش
- ممکن است علت ورم پا در اثر سوختگی نوعی بیماری باشد؟
- در بررسی دلیل ورم پا به‌خاطر سوختگی چه نکاتی مهم است؟
- روش‌های درمانی متناسب با علت ورم پا در اثر سوختگی
- داروهای متناسب با دلیل ورم پا به‌خاطر سوختگی
- بلافاصله پس از سوختگی پا باید چه اقداماتی انجام دهیم؟
- سخن پایانی
علت ورم پا در اثر سوختگی چیست؟
اگر شما هم دچار سوختگی در ناحیه تحتانی یا هر قسمت از بدن خود شده باشید، حتما متوجه ورم ناشی از سوختگی خواهید شد. در این حین احساس می‌کنید که در زیر پوستتان یا ناحیه‌ای که ملتهب شده، حالتی شبیه به تجمع نوعی مایع اتفاق افتاده است. اما علت ورم پا در اثر سوختگی چیست؟ چندین علت وجود دارد. آسیب به مویرگ‌ها، عفونت پس از سوختگی، کم شدن تحرک ناشی از سوختگی، اختلالات انعقادی و… از جمله این علت‌ها هستند که به تفکیک به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:
آسیب به مویرگ‌ها و عروق لنفاوی
یکی از اتفاقاتی که در سوختگی میفتد، آسیب به مویرگ‌ها و عروق لنفاوی ناحیه آسیب‌دیده خواهد بود. مویرگ‌های لنفاوی نقش مهمی در برگشت مایع اضافی از بافت‌ها به سمت قلب دارند. این مایع اضافی حاصل مبادلات مواد در بافت‌ها است. عروق لنفاوی این مایع اضافی را از بافت‌ها ابتدا جمع می‌کند و در ادامه به سمت مجاری لنفاوی بزرگ‌تر هدایت می‌کنند تا در نهایت به گردش خون برگردد. در سوختگی، مویرگ‌ها و عروق لنفاوی ممکن است مستقیماً آسیب ببینند یا به دلیل التهاب و تورم بافت‌ها مسدود شوند.
این موضوع سبب می‌شود که مایع اضافی در بافت‌ها تجمع پیدا کرده و مشکلی به نام (ادم) به وجود آید. علاوه بر این موارد، التهاب باعث افزایش نشت مایع از مویرگ‌ها می‌شود. پاها فاصله زیادی از قلب دارند و مویرگ‌های لنفاوی آن‌ها باید مایعات اضافی را در خلاف جهت نیروی جاذبه گرانش حرکت دهند. بنابراین پاها بیشتر در معرض ورم ناشی از آسیب این عروق هستند. ورم شدید پا می‌تواند منجر به ایجاد فشار بر رگ‌های خونی شود و گردش خون را مختل کند و این حالت ورم را تشدید می‌کند. در نهایت، آسیب به سیستم لنفاوی پا در اثر سوختگی، باعث اختلال در برگشت مایعات و ورم شدید آن می‌شود.
عفونت
در سوختگی، لایه محافظتی پوست از بین می‌رود و بافت‌های زیرین آسیب می‌بینند. این بافت‌های آسیب‌دیده محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها هستند. ازآنجاکه پوست به‌عنوان اولین سد دفاعی، آسیب‌دیده و نمی‌تواند جلوی ورود باکتری‌ها را بگیرد، عوامل عفونت‌زا و باکتری‌ها به‌راحتی وارد می‌شوند. باکتری‌ها شروع به تکثیر در بافت‌های آسیب‌دیده می‌کنند. عدم جریان خون مناسب و ضعف سیستم ایمنی محلی باعث تشدید عفونت می‌شود.
برخی باکتری‌ها مواد سمی تولید می‌کنند که باعث التهاب، مرگ بافتی و تخریب بیشتر می‌شود. اگر عفونت پیشرفت کند، ممکن است وارد جریان خون شده و به اندام‌های دیگر برسد و عفونت سیستمیک ایجاد کند. درد و التهاب ناشی از عفونت، باعث کاهش جریان خون موضعی و تشدید ورم پا شده و بهبودی زخم را به تعویق می‌اندازد.
اما عفونت چگونه باعث ورم پا پس از سوختگی می‌شود؟! التهاب ناشی از عفونت، باعث افزایش نفوذپذیری عروق خونی می‌شود، بنابراین مایعات بیشتری از عروق خارج و در بافت‌ها جمع می‌شود. از طرفی تولید سموم و مواد التهابی توسط باکتری‌ها، باعث افزایش پاسخ التهابی بدن و آسیب بیشتر به عروق می‌شود. واکنش التهابی، باعث تحریک انقباض عروق لنفاوی و کاهش تخلیه مایع لنفی از بافت‌های آسیب‌دیده می‌شود. در این حین، گشادشدن عروق خونی و انقباض عروق لنفاوی، باعث اختلال در تعادل مایعات و تجمع آن در بافت‌ها می‌شود.
تکثیر باکتری و التهاب، منجر به تورم و ادم بافت‌های آسیب‌دیده می‌شود که خود مانع تخلیه لنف می‌شود. تجمع چرک و مواد نکروزه بافتی ناشی از عفونت، فضای بیشتری را اشغال کرده و باعث ورم خواهد شد. در موارد شدید، ممکن است عفونت به سیستم لنفاوی وسیع‌تری گسترش یابد و ورم را افزایش دهد.
اختلالات انعقادی ناشی از سوختگی
در سوختگی‌های شدید و وسیع پا، اختلالات انعقادی اتفاق میفتد. سوختگی و آسیب شدید به بافت‌ها، باعث آزادشدن موادی مثل ترومبوپلاستین به خون می‌شود که باعث فعال‌شدن انعقاد می‌گردد. همچنین التهاب و آسیب اندوتلیال عروق، باعث فعال‌شدن پلاکت‌ها و گرفتگی عروق می‌شود. ازدست‌رفتن مایعات و کم‌خونی ناشی از سوختگی، باعث غلظت بیش از حد خون می‌شود که خطر لخته‌شدن را افزایش می‌دهد. این عامل باعث می‌شود که جریان خون در بافت آسیب‌دیده مختل شده و تجمع پلاکت‌ها و فرایند انعقاد خون با اختلال مواجه شود. با ایجاد این آسیب‌های سلولی، ورم پا تشدید می‌شود.
کاهش تحرک و فعالیت بدن
دیگر دلیل ورم پا به‌خاطر سوختگی، کاهش تحرک و یکجانشینی فرد به مدت طولانی است که جریان خون را کند می‌کند. این مسئله به‌ویژه در اندام‌های تحتانی مثل پاها که فاصله زیادی از قلب دارند، بارزتر است. کندی جریان خون وریدی، باعث افزایش فشار درون عروق و نشت مایعات به بیرون می‌شود که منجر به تجمع مایع در بافت‌ها و ورم می‌گردد. همچنین کاهش تحرک، فعالیت عضلات پمپاژ کننده وریدی را کم می‌کند که نقش مهمی در بازگشت وریدی دارند.
همچنین کاهش فعالیت و تحرک، باعث کاهش انقباضات عضلانی پا می‌شود که برای پمپاژ مؤثر لنف به سمت قلب ضروری است. راکد ماندن لنف در پاها باعث افزایش فشار درون عروق لنفاوی شده و منجر به نشت مایع به بافت‌ها و ورم می‌گردد.
دلیل ورم کردن پا در اثر سوختگی با آب جوش
سوختگی با آبجوش یکی از شایع‌ترین علل سوختگی و مراجعه بیماران به بیمارستان است. پس از سوختگی با آبجوش، علائم مختلف و دردناکی همچون تاول، التهاب، قرمزی، ورم و… در ناحیه آسیب‌دیده رخ می‌دهد. هنگام برخورد آبجوش با پوست، چندین اتفاق باعث بروز ورم می‌شوند که آن‌ها را به ترتیب زیر معرفی می‌کنیم:
آسیب به بافت‌ها
هنگامی که پا با آب داغ یا جوش می‌سوزد، چند نوع آسیب بافتی اتفاق می‌افتد. ممکن است سوختگی سطحی باشد که در این حالت، دمای بالا باعث آسیب سطحی به لایه بیرونی پوست و ایجاد حباب‌ها و تاول‌های کوچک می‌شود. در سوختگی‌های شدیدتر، لایه‌های عمقی‌تر پوست شامل لایه درم (درمیس) نیز دچار آسیب و نکروز (مرگ بافتی) می‌شوند. گرما ممکن است باعث آسیب به انتهای اعصاب محیطی پا شود که باعث درد شدید و بی‌حسی موضعی می‌گردد.
همچنین در سوختگی‌های شدید ممکن است لایه‌های عضلانی و بافت چربی زیر پوست نیز دچار سوختگی و نکروز شوند. از طرفی گرما باعث پارگی رگ‌های خونی می‌شود که قرمزی و کبودی را ایجاد می‌کند. بنابراین بسته به‌شدت سوختگی، لایه‌های مختلف پوست و بافت‌های عمقی‌تر دچار آسیب‌هایی از قبیل تاول، نکروز، التهاب و خون‌ریزی می‌شوند.
گشادشدن رگ‌های خونی
در واقع گشادشدن رگ‌های خونی پس از سوختگی با آبجوش، نوعی مکانیسم دفاعی بدن است که باهدف رساندن پروتئین‌های دفاعی به ناحیه آسیب‌دیده صورت می‌گیرد. گرمای شدید آب جوش باعث گشادشدن مویرگ‌ها و سایر رگ‌های خونی می‌شود. آسیب بافتی ناشی از سوختگی، باعث آزادشدن مواد التهاب زا مثل هیستامین می‌شود که باعث گشادشدن رگ‌ها می‌گردد. بدن برای ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده، جریان خون به ناحیه را افزایش می‌دهد که خود منجر به گشادشدن رگ‌ها می‌شود. افزایش مایعات در بافت‌های آسیب‌دیده باعث ایجاد فشار بر رگ‌ها و گشادشدن آن‌ها می‌گردد. همچنین گرما به طور مستقیم ممکن است باعث پارگی مویرگ‌ها و نشت محتویات آن‌ها شود.
ورم(آدم)
افزایش جریان خون و نشت مایعات از رگ‌های خونی گشاد شده، باعث ایجاد ادم و ورم در ناحیه سوختگی می‌شود که یکی از بارزترین علائم سوختگی شدید است. ورم باعث فشار بر انتهای اعصاب و ایجاد درد بیشتر می‌شود.
التهاب
آزادشدن مواد شیمیایی التهاب زا از سلول‌های آسیب‌دیده باعث التهاب ناحیه سوختگی و اطراف آن می‌شود که خود باعث ورم و درد بیشتر می‌گردد. بنابراین ورم پا پس از سوختگی با آبجوش، نتیجة مستقیم آسیب بافتی، التهاب و افزایش جریان خون و نشت مایعات در این ناحیه است.
ممکن است علت ورم پا در اثر سوختگی نوعی بیماری باشد؟
ورم پس از سوختگی، علامتی بسیار شایع است که افراد را درگیر می‌کند. در اکثر موارد این ورم نشانه یک عارضه یا بیماری نیست. اما گاهی ورم‌های غیرطبیعی و غیرقابل‌ترمیم ایجاد می‌شود که فرد آسیب‌دیده را کاندید ابتلا به برخی بیماری‌ها قرار می‌دهد. چند نمونه از بیماری‌هایی که موجب تشدید ورم پا در اثر سوختگی می‌شوند را معرفی می‌کنیم:
نارسایی قلبی
نارسایی قلبی به بیماری گفته می‌شود که قلب توان پمپاژ مناسب خون را به تمام ارگان‌های بدن ندارد. به عبارتی، در نارسایی قلبی، قلب قادر به پمپ‌کردن خون به‌اندازه کافی به بافت‌ها نیست. این باعث کاهش بازگشت وریدی و تجمع مایعات در انتهایی‌ترین نقاط بدن مثل پاها می‌شود. نارسایی قلبی با افزایش فشار در وریدهای اندام تحتانی، منجر به نشت مایعات از وریدها به بافت‌های اطراف و ورم پا می‌گردد.
همچنین در نارسایی قلبی، سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدسترون فعال می‌شود که این سیستم باعث احتباس آب و سدیم و ورم می‌گردد. نارسایی قلبی با کاهش آلبومین خون، فشار اسمزی خون را کاهش داده و منجر به خروج مایعات از خون به بافت‌ها می‌شود. بنابراین کنترل نارسایی قلبی در افرادی که دچار سوختگی شده‌اند، بسیار حائز اهمیت است تا از بروز و تشدید ورم پا جلوگیری شود.
نارسایی کلیه
کلیه‌های آسیب‌دیده قادر به دفع مناسب سدیم و مایعات اضافی بدن نیستند. این باعث تجمع سدیم و آب در بدن و ورم می‌شود. از طرفی آلدوسترون یک هورمون مهم در تنظیم حجم مایعات بدن است. کاهش ترشح آن در نارسایی کلیوی باعث احتباس آب و ورم می‌شود. نارسایی کلیوی باعث افزایش فشارخون می‌شود که می‌تواند منجر به نشت مایعات از عروق به بافت‌ها و ورم پا گردد.
اتفاق دیگری که در اثر نارسایی کلیه رخ می‌دهد، کاهش دفع ادرار است. کاهش دفع ادرار و نگهداری مایعات در بدن به نوبه خود موجب ورم می‌شود. اختلال در ترشح اریتروپویتین نیز دیگر علت ورم پا در اثر سوختگی و پس از آن است. این هورمون کمک می‌کند تا خون بتواند اکسیژن کافی به بافت‌ها برساند. در صورت کمبود این هورمون، اکسیژن‌رسانی به بافت با مشکل مواجه می‌شود و ورم ناشی از سوختگی پا، تشدید می‌شود.
کم‌خونی مزمن
در کم‌خونی به دلیل کاهش هموگلوبین و گلبول‌های قرمز، اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها کاهش می‌یابد. این عامل موجب التهاب و آسیب بافتی در ناحیه سوختگی و ورم می‌شود و ورم را تشدید خواهد کرد. سپس بدن برای جبران کمبود اکسیژن ناشی از کم‌خونی، جریان خون را افزایش می‌دهد که باعث افزایش فشار بر رگ‌های پا و نشت مایعات به بافت‌ها می‌شود. از طرفی کم‌خونی مزمن باعث تجمع مواد نیتروژنی مثل اوره در خون می‌شود که به نوبه خود، التهاب و ورم را تشدید می‌کنند. کاهش آلبومین و پروتئین‌های خون در کم‌خونی مزمن، منجر به کاهش فشار اسمزی خون و نشت مایعات به بافت‌ها می‌شود.
دیابت
دیابت بلندمدت و کنترل نشده باعث آسیب به اندوتلیوم عروق و افزایش نفوذپذیری آن‌ها می‌شود که باعث نشت بیشتر مایعات از عروق آسیب‌دیده به بافت‌های اطراف و ورم می‌گردد. اتفاق دیگری که در دیابت بدن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، اختلال در عملکرد اعصاب محیطی است. اعصاب محیطی در دیابت دچار آسیب می‌شوند که باعث اختلال در تنظیم عروقی و ورم می‌گردد.
همچنین قند بالای خون باعث جذب بیشتر آب به داخل عروق و نشت به بافت‌ها می‌شود. سوختگی در افراد دیابتی، یک التهاب سیستمیک ایجاد می‌کند که التهاب ناشی از سوختگی را تشدید می‌نماید. علاوه بر این، دیابت سیستم ایمنی را ضعیف کرده و خطر عفونت‌های ثانویه ناشی از سوختگی را افزایش می‌دهد. بنابراین کنترل دقیق قند خون در بیماران دیابتی مبتلا به سوختگی بسیار حائز اهمیت است.
در بررسی دلیل ورم پا به‌خاطر سوختگی چه نکاتی مهم است؟
پزشک هنگام بررسی علت ورم پا در اثر سوختگی، عوامل مختلفی را مدنظر قرار می‌دهد. چراکه ممکن است میزان ورم، طبیعی بوده و متناسب با شدت سوختگی باشد. گاهی نیز ورم‌های غیرطبیعی و دور از انتظار پزشک را به این نتیجه می‌رساند که عامل پاتولوژی دیگری به جز سوختگی، در میزان ورم مؤثر است. به همین دلیل هنگام معاینه و درمان، عواملی همچون بررسی شدت و محل سوختگی پا، وضعیت سلامت فرد آسیب‌دیده، نحوه مراقبت از پای سوخته و… را در نظر می‌گیرد.
محل و شدت سوختگی پا
برای بررسی محل و شدت سوختگی پا، پزشک ابتدا محل سوختگی را بادقت مشاهده می‌کند تا بفهمد که آیا سوختگی فقط روی پوست است یا لایه‌های عمقی‌تر پا را هم درگیر کرده است. سپس مساحت سوختگی اندازه‌گیری می‌شود. مساحت سوختگی بر حسب درصد سطح بدن یا سانتی‌متر مربع محاسبه می‌شود. در مرحله بعد، پزشک به بررسی عمق دقیق محل سوختگی می‌پردازد. پس از دست‌یافتن به این عوامل، سوختگی پای بیمار بر اساس شدت آن به درجه اول تا سوم طبقه‌بندی می‌شود.
پزشک در هنگام تشخیص، علائم بالینی بیمار همچون درد، التهاب، تاول، نکروز بافتی و… را بررسی می‌کند و گاهی برای بررسی عمق سوختگی، عکس‌برداری صورت می‌گیرد. آزمایش‌های دیگری همچون آزمایش خون جهت شمارش سلولی خون و نشانگرهای التهابی در این مرحله انجام می‌شود.
وضعیت سلامت بیمار
وضعیت سلامت کلی فرد دچار سوختگی، تأثیر زیادی بر احتمال بروز و شدت ورم ناشی از سوختگی دارد. پزشکان به‌طورجدی بر شرح‌حال گرفتن از بیماران دچار سوختگی دقت دارند تا درمان‌های تکمیلی را تدارک ببینند و از عوارض ثانویه و ورم غیرطبیعی جلوگیری کنند. مثلاً افراد مبتلا به دیابت به دلیل ضعف سیستم ایمنی و اختلال در گردش خون، مستعدتر به ورم هستند. یا بیماری‌های قلبی، کلیوی و کبدی با اختلال در دفع مایعات، خطر ورم را افزایش می‌دهند.
سوءتغذیه و کمبود ویتامین‌ها، مصرف داروهای خاص مانند کورتیکواستروئیدها، داروهای قلبی، سابقه بیماری‌های وراثتی و خودایمنی، و همچنین سن و سلامت عمومی فرد در نظر گرفته می‌شود.
مراقبت از بیمار
نحوه مراقبت از بیمار نقش مهمی در تعیین علت ورم پا در اثر سوختگی دارد. زیرا اگر مراقبت اصولی و درست نباشد، می‌توان تشدید ورم را به عفونت ثانویه ناشی از پانسمان و بانداژ نادرست نسبت داد نه یک بیماری!
برای مراقبت صحیح از پای دچار سوختگی، پزشکان پا را بالاتر از سطح قلب نگه می‌دارند تا از ورم آن بکاهند. حتماً محل سوختگی را با آب سرد شستشو می‌دهند تا درد و التهاب کمتر شود و سپس از پانسمان استریل و بانداژ برای پوشش محل سوختگی استفاده می‌کنند. این پانسمان هر روز عوض می‌شود و در کنار آن، کرم‌ها و ژل‌های ترمیمی و ضدالتهاب تجویز می‌شود. چنانچه در یکی از این مراحل اشتباه و با خطا انجام شود، منجر به تشدید عفونت و ورم خواهد شد.
روش‌های درمانی متناسب با علت ورم پا در اثر سوختگی
بسته به علت ورم پا در اثر سوختگی، روش‌های درمانی متفاوتی وجود دارد. مثلاً اگر ورم ناشی از سوختگی درجه ۱ و خفیف باشد، می‌توان از کمپرس سرد، استراحت و بالا قراردادن پا استفاده کرد. همچنین مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن می‌تواند مفید باشد. در سوختگی‌های شدیدتر، به بانداژ یا پانسمان زخم نیاز است. استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های آنتی‌بیوتیکی برای جلوگیری از عفونت نیز توصیه می‌شود. اکنون چند روش درمانی مؤثر برای درمان سوختگی و ورم ناشی از آن را معرفی می‌کنیم.
کمپرس سرد
کمپرس سرد یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان ورم ناشی از سوختگی است. به‌طورکلی هم در ضرب‌دیدگی و هم در سوختگی، کمپرس سرد می‌تواند بسیار مؤثر باشد. سادگی روش و دردسترس‌بودن، کاهش التهاب، درد و ورم، کاهش خطر عفونت و همچنین جلوگیری از تشکیل حباب از جمله مزایای استفاده از کمپرس سرد هستند. کمپرس سرد معمولاً برای سوختگی‌های خفیف تا متوسط توصیه می‌شود و نباید بیش از 20 دقیقه استفاده شود.
جهت استفاده از کمپرس سرد، یک حوله یا پارچه تمیز را در آب سرد یا یخ خیس کنید. پارچه را از آب خارج کرده و اجازه دهید مقداری از آب اضافی آن خارج شود؛ در ادامه پارچه را روی ناحیه سوخته قرار دهید. مراقب باشید که کمپرس مستقیماً روی زخم‌های باز قرار نگیرد. کمپرس را به مدت 15-20 دقیقه روی پوست نگه دارید.
جوراب فشاری
جوراب فشاری یکی دیگر از راهکارهای مؤثر برای کاهش ورم ناشی از سوختگی در ناحیه پا است. علت مؤثربودن جوراب فشاری این است که ورم ناشی از سوختگی، می‌تواند منجر به اختلال در گردش خون پا و بازگشت وریدی شود. جوراب فشاری با اعمال فشار یکنواخت به پا، بازگشت وریدی خون را تسهیل می‌کند. همچنین فشار جوراب باعث می‌شود مایع کمتری در بافت‌های پا جمع شود و ورم کاهش یابد.
جراحی و تخلیه مایعات
در موارد شدید سوختگی که منجر به ورم شدید و اختلال در گردش خون پا شده است، ممکن است پزشک تشخیص دهد که نیاز به جراحی و تخلیه مایعات اضافی ناحیه سوخته وجود دارد. در این جراحی، مایعاتی که منجر به ورم بیش از حد پا شده است، تخلیه می‌شوند. طی این جراحی، بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد و محل سوختگی ضدعفونی و آماده می‌شود.
سپس جراح برش‌هایی در پوست ناحیه دچار سوختگی ایجاد می‌کند تا به بافت‌ها و مایعات زیر پوست دسترسی پیدا کند. با استفاده از ساکشن و درن‌های جراحی، مایعات اضافی ناشی از التهاب و ورم تخلیه می‌شود. در پایان، برش‌ها بسته شده و پانسمان و بانداژ استریل انجام می‌شود این عمل باعث کاهش ورم، تسکین درد و بهبود گردش خون در ناحیه سوخته می‌شود. بیمار پس از عمل نیاز به استراحت و مراقبت‌های پس از عمل دارد. در نهایت، بهتر است درمان بر اساس شدت سوختگی و علت ورم توسط پزشک تجویز شود تا اثربخش‌تر باشد.
داروهای متناسب با دلیل ورم پا به‌خاطر سوختگی
پزشکان زمانی که می‌خواهند دارو برای بیماران دچار سوختگی تجویز کنند، ابتدا دو عامل مهم را مدنظر قرار می‌دهند. اولین عامل، علت سوختگی و ورم است. اینکه یک عفونت ساده منجر به ورم شده باشد یا یک بیماری خطرناک آن را تشدید کرده باشد در داروهای تجویزی نقش حیاتی دارد. عامل دوم، میزان و شدت سوختگی است؛ یعنی میزان سوختگی پا در چه درجه‌ای قرار دارد. اما به‌طورکلی داروهایی که برای کنترل دلیل ورم پا به‌خاطر سوختگی استفاده می‌شوند، به‌صورت زیر است:
- از آنجا که حتی سوختگی‌های جزئی، درد و التهاب ایجاد می‌کنند، مسکن‌های غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای تسکین درد و التهاب تجویز می‌شوند.
- کرم‌ها و ژل‌های آنتی‌بیوتیکی موضعی مانند سولفادیازین نقره برای پیشگیری از عفونت و تسریع بهبودی پس از سوختگی بسیار مؤثر هستند و حتی در صورت بروز عفونت، از گسترش آن پیشگیری می‌کنند.
- آنتی‌هیستامین‌ها مانند دیفن‌هیدرامین برای تسکین خارش و حساسیت پوستی
- داروهای ضدانعقاد مانند آسپرین یا هپارین برای پیشگیری از لخته‌شدن خون
انتخاب دارو بستگی به نوع و شدت سوختگی دارد و باید تحت‌نظر پزشک صورت بگیرد.
بلافاصله پس از سوختگی پا باید چه اقداماتی انجام دهیم؟
اگر شما یا اطرافیانتان دچار سوختگی با آبجوش یا هر عامل احتراقی دیگری شدید، بلافاصله پس از سوختگی پای آسیب‌دیده را درون آب سرد قرار دهید. این کار باعث کاهش درد و جلوگیری از پیشرفت سوختگی می‌شود و نکروز بافتی را کاهش می‌دهد. حداقل 10 دقیقه پا را زیر آب سرد نگه دارید. به‌خاطر داشته باشید که اکیداً از مالش یا لمس ناحیه سوخته جلوگیری کنید. چرا که ناحیه سوخته شده هیچ لایه محافظتی ندارد و در صورت لمس، ممکن است عفونت ایجاد و حتی تشدید شود.
در ادامه، محل سوختگی را با یک پانسمان تمیز و استریل بپوشانید تا آلودگی‌ها و میکروب‌ها توان نفوذ را نداشته باشند. پس از پانسمان، در موقعیتی قرار بگیرید که پا بالاتر از سطح قلب قرار گیرد. این کار باعث می‌شود از ایجاد ورم و تاول ناشی از سوختگی جلوگیری شود. برای تسکین درد نیز می‌توانید از داروهای ضدالتهاب و مسکن مانند ایبوپروفن استفاده کنید.
به یاد داشته باشید که این موارد، مربوط به زمانی است که سوختگی شدت زیادی نداشته باشد و فرد دچار شوک نشده باشد. اگر سوختگی خطرناک و عمیق بود سریعاً به پزشک مراجعه کنید. اگر علائم شوک (تهوع، سرگیجه، تعریق سرد) دیدید بلافاصله اورژانس را خبر کنید.
سخن پایانی
در این مقاله، هر آنچه را که لازم بود در ارتباط با علت ورم پا در اثر سوختگی و سایر علائم آن بدانید در اختیار شما قرار دادیم. همچنین انواع روش‌های درمانی متناسب با شدت سوختگی و داروهای مؤثر بر آن را معرفی نمودیم. ازآنجاکه سوختگی و عوارض ناشی از آن از جمله ورم و التهاب پا، یکی از حوادث ناگواری است که می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به مدت طولانی تحت‌تأثیر قرار دهد. ازاین‌رو، پیشگیری از وقوع سوختگی با رعایت نکات ایمنی و احتیاط، و در صورت وقوع، درمان صحیح و به‌موقع آن حائز اهمیت فراوان است.
به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم آگاهی و دانش پزشکی خود را در این مورد افزایش دهید تا در صورت وقوع این حادثه برای خود یا اطرافیان، بتوانید عوارض را به حداقل برسانید. جهت هر گونه پرسش و وجود ابهام، سؤالات خود را با متخصصان کلینیک ما به اشتراک بگذارید تا در کوتاه‌ترین زمان، به سؤالات شما پاسخ دهند. امیدوارم با اتخاذ تدابیر لازم، شاهد کاهش موارد سوختگی و عوارض ناگوار آن در جامعه باشیم.
