قرمزی و سوزش کف پا از جمله مشکلاتی است که می‌تواند کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد و اغلب با درد و ناراحتی همراه است. این علائم ممکن است ناشی از بیماری‌های مختلفی باشند؛ از جمله نوروپاتی‌های دیابتی، عفونت‌های قارچی، التهاب پوست، یا حتی مشکلات گردش خون. گاهی قرمزی و سوزش کف پا به دلیل فشار بیش از حد، استفاده از کفش نامناسب یا تماس با مواد حساسیت‌زا بروز می‌کند. اما در مواردی، این نشانه‌ها می‌توانند هشداری برای اختلالات عصبی یا عفونی باشند که نیاز به بررسی تخصصی دارند. در چنین شرایطی مراجعه به متخصص سوزش کف پا اهمیت ویژه‌ای دارد تا علت دقیق تشخیص داده شود و درمان مناسب آغاز گردد. شناخت علت‌ها و علائم همراه، کلید رفع موفق این مشکل است و می‌تواند از پیشرفت بیماری‌های جدی‌تر جلوگیری کند.
فهرست مطالب
سوزش و قرمزی پشت‌پا یا اریتروملالژیا (قرمزی و سوزش کف دست یا پا)
از جمله مشکلاتی که ممکن است افراد زیادی دچار آن شوند سوزش و قرمزی پاشنه پا است. التهاب و درد ناشی از سندروم سوزش پا معمولاً در شب شدیدتر شده و قسمت‌های دیگر پا از جمله بالای پا و مچ پا و حتی ساق پا را نیز درگیر می‌کند. باوجوداینکه علت‌های مختلفی برای این عارضه وجود دارد ما سعی کرده‌ایم در ادامه مهم‌ترین این علل را مورد بررسی قرار دهیم.
۱۴ علت قرمزی و سوزش کف پا
قرمزی و التهاب کف پا که معمولاً در شب بیشتر می‌شود ممکن است به‌خاطر بیماری‌های متفاوتی باشد. قرمزی و سوزش کف پا می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد که یکی از آن‌ها مشکلات پوستی مختلف است. مثلاً گزش حشرات می‌تواند باعث التهاب، قرمزی و احساس سوزش در کف پا شود. همچنین خشکی پوست و بیماری‌های اگزمای پوستی از دیگر عواملی هستند که موجب قرمزی، خارش و ناراحتی در این ناحیه می‌شوند.
این مشکلات پوستی معمولاً با علائمی مانند ترک خوردگی، پوسته‌ریزی، خارش شدید و گاهی درد همراه هستند و نیاز به درمان مناسب توسط متخصص پوست دارند. بااین‌حال ۱۴ علت مهم این بیماری عبارت‌اند از:
کم‌کاری تیروئید
هنگامی که غده تیروئید شما کم‌کار کند و در واقع نتواند به مقدار لازم هورمون را تولید کند عارضه‌های مختلفی رخ می‌دهد که یکی از این عارضه‌ها، تورم پا و سوزش پشت‌پا است.
نوع تغذیه و سوزش پشت‌پا
دیگر علت قرمزی پاشنه پا و سوزش پشت‌پا مرتبط با تغذیه و سبک زندگی افراد است. مثلاً استفاده افراطی از الکل می‌تواند به اعصاب بدن آسیب وارد کرده و در نهایت منجر به سوزش پشت‌پا شود. در واقع افراد می‌توانند با ترک الکل از شدیدتر شدن علائم این بیماری پیشگیری کنند.
همچنین کمبود مواد غذایی و مواد مغذی ممکن است موجب سوزش در پا شود به‌طوری‌که کمبود ویتامین ب ۱۲، ب ۶ و ب ۹ کارکرد عضلات پا را مختل می‌کند و موجب بروز سوزش در این ناحیه می‌شوند.
نوروپاتی دیابتی
نوروپاتی دیابتی یکی دیگر از مواردی است که به‌عنوان دلیل سرخ‌شدن و سوزش کف پا شناخته می‌شود. این بیماری در افرادی که قند خون بالا دارند و کنترل آن برای سال‌های متمادی نادیده گرفته شده است ممکن است رخ دهد؛ زیرا در این صورت عضله‌ها و عصب‌های بدن دچار مشکل می‌شود و موجب سوزش پاشنه پا خواهد شد.
در صورت چاقی بیش از حد، فشارخون بالا، مصرف الکل یا کشیدن سیگار ریسک ابتلا به نوروپاتی دیابتی افزایش پیدا می‌کند.
نوروپاتی حسی فیبر کوچک
نوروپاتی حسی فیبر کوچک دیگر نوع نوروپاتی است که دیگر قرمزی و التهاب کف پا است. همچنین افراد مبتلا به این نوع بیماری دردناک ممکن است دچار کم‌شدن حس در پا و دردهای دائمی در این قسمت شوند. اگرچه در بسیاری از مواقع علت ابتلا به این بیماری مشخص نمی‌شود اما معمولاً دیابت نقش زیادی در ابتلا به نوروپاتی حسی فیبر کوچک دارد.
بیماری کلیوی
کارکرد نادرست کلیه دیگر دلیل سرخ‌شدن و سوزش کف پا است. زیرا چنانچه کلیه‌های شما به‌درستی کار نکند مواد سمی در خون باقی می‌ماند و در نهایت منجر به درد و سوزش پاشنه پا خواهد شد. بیماری کلیوی علاوه بر سوزش و خارش پاشنه پاها مشکلات دیگری چون ادرار کم، تنگی نفس، خستگی، گیجی و حالت تهوع خواهد داشت.
عفونت
عفونت‌های مختلف و ابتلا به بیماری‌های عفونی خطرناک از دیگر دلایلی است که منجر به سوزش و قرمزی پاشنه پا می‌شود. مثلاً چنانچه شما دچار بیماری عفونی باکتریایی که از طریق نیش حشرات آلوده منتقل می‌شود، شوید ممکن است با این عارضه مواجه گردید. همچنین بیماری عفونی ایدز، سیفلیس و زونا نیز جزو بیماری‌های عفونی خطرناک است که ممکن است بااحساس سوزش پا همراه باشد.
عارضه اریتروملالژیا (سوزش و قرمزی در ناحیه کف دست یا پا)
اریتروملاژیا (قرمزشدن و سوزش کف دست یا پا) بیماری نادری بوده که دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد. از جمله مهم‌ترین دلایل ابتلا به این بیماری موارد ژنتیکی است. اگرچه ممکن است افراد در قسمت‌های دیگر بدن نیز احساس سوزش و التهاب کنند اما بیشترین میزان تورم و قرمزی در قسمت دست‌ها و پاها شناسایی می‌شود.
این بیماری یعنی قرمزشدن و سوزش کف دست یا پا در افراد با بالارفتن دمای بدن آغاز شده و ممکن است فرد پس از ورزش یا واردشدن به اتاق گرم و مصرف الکل یا غذاهای پر ادویه در قسمت پاشنه پاها و دست‌ها، احساس سوزش و التهاب کند.
چرب شدن کبد
آسیب به کبد و چرب شدن کبد که می‌تواند علت‌های مختلفی چون مصرف الکل و اضافه‌وزن داشته باشد از دیگر عواملی است که ممکن است موجب سوزش و قرمزی در پشت‌پا شود. زیرا چرب بودن کبد موجب تجمع سموم در نقاط متفاوت بدن شده به‌طوری‌که اگر این سموم در پاها جمع شود تورم پاها را به همراه خواهد داشت و این تورم موجب آسیب به اعصاب پاها شده و در نهایت موجب خارش و سوزش پاشنه پا می‌شود.
عارضه‌ای در پای ورزشکاران
عارضه‌پای ورزشکاران یک نوع بیماری قارچی و مسری بوده که در ناحیه ناخن‌های دست‌وپا دیده می‌شود و از مهم‌ترین علائم مربوط به این بیماری سوزش، تیرکشیدن و خارش پاها است. چنانچه افراد به این بیماری دچار شوند ممکن است احساس قرمزی و التهاب کف پا کنند.
شیمی‌درمانی
دیگر قرمزی و التهاب کف پا مرتبط با مواد شیمی‌درمانی است. این مواد شیمیایی که جهت کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود عوارض جانبی زیادی به همراه دارد. به‌طوری‌که یکی از این اثرات نوروپاتی محیطی است که بر سیستم اعصاب و ماهیچه‌ها اثر می‌گذارد و می‌تواند موجب سوزش و قرمزی پاشنه پا شود.
گیرافتادن عصب
گیرافتادن عصب یا سندروم تونل تارسال یکی دیگر از عواملی است که به‌عنوان علت سرخی و سوزش پشت‌پا شناخته می‌شود. این سندروم زمانی رخ می‌دهد که صدمات مختلفی به پا وارد شده و موجب ورم مچ پا شود که در این صورت اعصاب پشت قوزک پا دچار مشکل خواهد شد. در زمان مواجه‌شدن با این مشکل سریعاً باید به پزشک مراجعه شود؛ زیرا آسیب‌دیدگی اعصاب این قسمت از پا می‌تواند مشکلات زیادی به وجود آورد.
سندروم در منطقه‌ای پیچیده
چنانچه به‌تازگی پای شما زخمی شده یا به دلیل جراحت مورد جراحی قرار گرفته است ممکن است به عصب پا آسیب وارد شود که با وجود این آسیب پیام‌رسانی بین مغز و ستون فقرات دچار مشکل خواهد شد و فرد شاهد سوزش و قرمزی پاشنه پا خواهد بود. همچنین تورم و تغییر رنگ پوست و بافت‌های پا از دیگر علائم این بیماری است.
عارضه‌ای به نام شارکو ماری توث
یکی دیگر از عوامل مهم که علت سرخی و سوزش پاشنه پا محسوب می‌شود. عارضه‌ای به نام شارکو ماری توث است. این عارضه که ارثی هم است در واقع شایع‌ترین بیماری ارثی اعصاب به شمار می‌آید که ماهیچه‌های پا را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد. این بیماری ارثی و پیش‌رونده به‌گونه‌ای است که نشانه‌های آن باگذشت زمان شدیدتر خواهند شد که از مهم‌ترین نشانه‌های آن سوزش آزاردهنده و احساس سوزن‌سوزن‌شدن در پشت‌پاها و کف دست‌ها است.
سوزش پا بر اثر یائسگی
از دیگر علل سوزش و قرمزی پشت‌پا که برای خانم‌ها رخ می‌دهد، یائسه شدن است. این علت سرخی و سوزش پاشنه پا در واقع با میزان ترشح هورمون‌ها مرتبط است. هنگامی که زنان یائسه می‌شوند دچار گرگرفتگی شده و یکی از علائم گرگرفتگی داغ‌شدن و حرارت کف پا است. این مشکل به دلیل کاهش استروژن بدن رخ می‌دهد.
راهکارهایی برای درمان سوزش پا
بررسی مهم‌ترین علت قرمزشدن و حرارت کف پا به افراد کمک می‌کند تا در صورت مواجه‌شدن با این مشکل سریعاً منشأ بیماری را پیدا کنند. اما دررابطه‌با درمان و رفع مشکل سوزش پا خوب است بدانید که بهترین روش درمان برای افراد باید توسط پزشک تشخیص داده شود.
باتوجه‌به علت‌های مختلفی که برای این بیماری گفته شد مثلاً چنانچه پای ورزشکاران به دلیل کفش‌های تنگ دچار قارچ و در نهایت سوزش و قرمزی شده باشد، به‌سادگی درمان خواهد شد. اما در برخی از موارد نیاز به مصرف مکمل‌های ویتامینی و یا حتی مصرف داروهای اعصاب است.
درمان سوزش و قرمزی پا با عمل جراحی
یکی از روش‌های درمان قرمزی پا و حرارت کف پا عمل جراحی است. گاهی اوقات که این بیماری به‌صورت شدید رخ می‌دهد نیاز به عمل جراحی است و با عمل جراحی برای جریان خون مسیرهای جایگزینی ایجاد می‌شود.
درمان دارویی حرارت کف پا
انجام معاینات توسط پزشک علت قرمزشدن و حرارت کف پا را نشان داده تا پزشک بتواند داروی مناسب را تجویز کند. مثلاً تجویز انسولین یا داروهای خوراکی کاهنده قند خون برای افراد مبتلا به دیابت بسیار مناسب است و موجب درمان این بیماری می‌شود. همچنین افرادی که کمبود ویتامین دارند نیز باید مکمل‌های غذایی را برای درمان حرارت کف پا مصرف کنند که این کمبود ویتامین توسط پزشک تشخیص داده می‌شود.
همچنین داروهای ضدقارچ و داروهای ضدافسردگی و داروهای ضدتشنج می‌تواند برای درمان داغی و درد مزمن کف پا مناسب باشد. همچنین گاهی دکتر کرم‌های موضعی، داروهای ضددرد، لوسین‌ها و اسپری‌هایی را تجویز می‌کند که موجب کاهش درد و ناراحتی در این قسمت خواهد شد.
استفاده از کفش مناسب برای درمان سوزش پا
روش دیگر برای درمان سوزش و قرمزی کف پا استفاده از کفش مناسب و مراقبت از پاها است. پس از اینکه علت قرمزشدن و سوزش کفی پا را ارزیابی کردید در اولین اقدام برای درمان این بیماری باید به سراغ استفاده از کفش‌های مناسب بروید به‌طوری‌که کفش‌های پاشنه‌بلند را کاملاً باید کنار بگذارید و به‌جای آن از کفش‌های طبی استفاده کنید. بهترین نوع کفش از جنس چرم، کتان، پشم و کنف طبیعی است.
همچنین مراقبت از پاها را باید کاملاً جدی بگیرید به‌طوری‌که نیاز است همواره از یک لوسیون مناسب استفاده کرده و برای شستن پاها از آبگرم استفاده کنید و پس از آن با استفاده از حوله نرم پاها را خشک کنید. قبل از پوشیدن هر جورابی مطمئن شوید که جوراب کاملاً تمیز است و بهتر است جوراب‌های سفید را جایگزین جوراب‌های رنگی نمایید.
درمان خانگی سوزش پشت‌پا
علاوه بر آنچه در خصوص درمان و علت سرخی و سوزش کفی پاها گفته شد توجه داشته باشید روش‌های خانگی نیز وجود دارد که به‌عنوان روش‌های مناسب برای درمان این عارضه شناخته می‌شود.
استفاده از آب یخ
یکی از بهترین روش‌های خانگی برای درمان سوزش و قرمزی پشت‌پا، قراردادن پا در آب یخ است. با این کار درد و سوزش پای شما کمتر خواهد شد. البته افرادی که دچار بیماری اریتروملالژیا هستند باید از این کار اجتناب کنند زیرا ممکن است به پوستشان آسیب وارد شود.
استفاده از نمک اپسوم
روش دیگر برای درمان سرخ‌شدن و سوزش کف پا استفاده از نمک اپسوم است. این ترکیب طبیعی که حاوی سولفات منیزیم است علاوه بر اینکه التهاب و سوزش پشت‌پا را کم می‌کند می‌تواند به لایه‌برداری و کاهش بوی بد پا هم کمک نماید. جهت این امر باید پاهای خود را به مدت ۲۰ الی ۳۰ دقیقه در مخلوط آب گرم و نمک اپسوم قرار دهید. البته افراد دیابتی بهتر است با مشورت پزشک از این درمان استفاده کنند.
استفاده از روغن ماهی
روغن ماهی باوجوداینکه خواص ضدالتهابی دارد می‌تواند به کاهش درد کمک کند. ازاین‌رو افرادی که به دلیل دیابت دچار سوزش و قرمزی پشت‌پا هستند می‌توانند با استفاده از این روغن‌سوزش پای خود را درمان نمایند. میزان مصرف مجاز روغن ماهی برای هر فرد روزانه بین ۲۴۰۰ تا ۵۴۰۰ میلی‌گرم است.
استفاده از ادویه زردچوبه
زردچوبه ادویه‌ای است که حاوی کورکومین بوده و این ترکیب نیز خواص ضدالتهابی، ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی دارد. ازاین‌رو مکمل‌های زردچوبه می‌تواند برای درمان بیماری‌های پوستی مناسب باشد. همچنین این ادویه منبع مناسبی برای درمان انواع اختلالات عصبی است.
طبق تحقیقات انجام شده زردچوبه می‌تواند از ایجاد نوروپاتی مزمن جلوگیری کند. برای استفاده از این ادویه می‌توانید زردچوبه را با آب گرم ترکیب کنید و روزی دومرتبه این محلول را استفاده کنید. همچنین استفاده از ضماد زردچوبه به‌صورت یک الی دومرتبه در روز می‌تواند برای رفع این مشکل در پاشنه پاهایتان مؤثر باشد.
ماساژدادن پا
ماساژدادن پا با افزایش جریان خون می‌تواند موجب کاهش سوزش و خارش پاشنه پا شود. افرادی که از این عارضه رنج می‌برند چنانچه پاهای خود را به‌صورت مرتب ماساژ دهند گردش خون بهبود پیدا کرده و برخی از علائم داغی پاشنه پا کاهش پیدا می‌کند. یکی از بهترین ماساژها، ماساژ پای تایلندی است که برای افراد مبتلا به دیابت بسیار مناسب خواهد بود.
استفاده از زنجبیل
زنجبیل دیگر ماده طبیعی است که خواص ضدالتهابی دارد و برای کاهش درد و ناراحتی پاشنه پا مفید است. ماساژ سوئدی با استفاده از روغن زنجبیل می‌تواند به درمان سوزش و داغی پاشنه پا کمک کند. استفاده از عصاره زنجبیل، درمانی مؤثر برای نوروپاتی دیابتی است و طبیعتاً برای درمان سوزش و قرمزی پاشنه پا مؤثر خواهد بود.
مصرف میزان زیاد آب
مصرف مقدار زیاد آب در طول روز نیز به‌عنوان روش خانگی برای درمان سوزش پا شناخته می‌شود زیرا هیدراته ماندن بدن موجب جلوگیری از مسائل مرتبط با گرما از جمله داغ‌شدن پاها خواهد شد افراد می‌توانند با مصرف مقدار زیادی آب در طول روز بدن خود را هیدرات نگه داشته و از داغ‌شدن پشت‌پا جلوگیری کنند.
درمان سوزش پا در طب سنتی
روش دیگر برای درمان سوزش پشت‌پا توسط طب سنتی صورت می‌گیرد. علاوه بر اینکه در طب سنتی استفاده از روغن‌های طبیعی چون روغن ماهی، روغن زنجبیل و مکمل‌های زردچوبه پیشنهاد می‌شود، خوردن فلفل بیشتر در غذا نیز به‌عنوان روشی مناسب شناخته می‌شود.
همچنین استفاده از طب سوزنی که طب سنتی کشورهای آسیای شرق است برای درمان سوزش پشت‌پا مناسب است. سرکه سیب نیز در طب سنتی پیشنهاد می‌شود. به عبارتی دیگر سرکه سیب با قارچ‌ها میکروب‌ها و باکتری مبارزه می‌کند.
بدین منظور یکی از روش‌هایی که می‌توانید استفاده کنید این است که پاهای خود را در مخلوطی از آب گرم و سرکه سیب خیس نمایید که این روش برای درمان داغی پاشنه پای ورزشکاران بسیار مؤثر است.
تست‌های تشخیص قرمزی و التهاب کف پا
علاوه بر آنچه بیان شد نکته مهم دیگری که باید موردتوجه قرار گیرد تشخیص علت قرمزی و سوزش پاشنه پا است. دراین‌خصوص باید بدانید یکی از روش‌های تشخیص سوزش پاشنه پا در افراد دیابتی، تشخیص نورپاتی است و این افراد معمولاً به نورپاتی دیابتی مبتلا هستند و نیاز به انجام تست‌های دیگر نمی‌باشد.
اما علت قرمزشدن و سوزش پاشنه پا در تعداد محدودی از افراد که به دیابت مبتلا نیستند به دلایل مختلف دیگر است که برای این امر نیاز به انجام تست‌های تشخیصی دیگر چون الکترومیوگرافی است. این تست تشخیصی فعالیت الکتریکی داخل عضله‌ها را با فروکردن سوزن داخل عضلات بررسی می‌کند و نحوه عملکرد عضله‌ها را اطلاع می‌دهد.
دیگر نوع تست تشخیصی، مطالعه هدایت عصبی است که در این تست، عصب تحریک شده و سپس عضله‌هایی که می‌توانند عصب را کنترل کنند اندازه‌گیری می‌شوند. همچنین گاهی اوقات برای تشخیص علت قرمزشدن و سوزش پاشنه پا استفاده از تست‌های آزمایشگاهی نیاز است که در این اوقات نیاز به آزمایش خون، ادرار و یا مایع نخاعی خواهد بود. معمولاً با یک آزمایش خون ساده به‌راحتی می‌توان میزان ویتامین بدن را بررسی کرد و در صورت نیاز مکمل‌های ویتامینی توسط پزشک متخصص تجویز خواهد شد.
بیوسپی عصب نیز روش تشخیصی است که به‌ندرت توسط پزشک پیشنهاد می‌شود. در این روش تکه‌ای از بافت عصب برداشته شده و با استفاده از میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرد.
سخن پایانی
علت قرمزی و سوزش کف پا یا آگاهی از بیماری اریتروملالژیا (قرمزی و سوزش کف دست یا پا) ممکن است متنوع و پیچیده باشد و شامل اختلالات عصبی، التهابی، عفونی یا حتی آسیب‌های مکانیکی می‌شود. این علائم اغلب همراه با درد، بی‌حسی یا تورم بروز می‌کنند و اگر به‌موقع تشخیص و درمان نشوند، ممکن است منجر به مشکلات جدی‌تری شوند. به‌عنوان مثال، نوروپاتی دیابتی یکی از رایج‌ترین علل این وضعیت است که در آن آسیب به اعصاب محیطی باعث احساس سوزش و قرمزی می‌شود. همچنین عفونت‌های قارچی یا باکتریایی می‌توانند موجب التهاب و قرمزی کف پا شوند. برخی بیماری‌های خودایمنی یا آلرژیک نیز می‌توانند باعث بروز این علائم شوند. بهترین راهکار برای درمان مؤثر، مراجعه به متخصص سوزش کف پا است که با بررسی دقیق بالینی و آزمایش‌های تخصصی، علت اصلی را شناسایی کرده و برنامه درمانی مناسبی را پیشنهاد می‌دهد. درمان‌های دارویی، تغییر سبک زندگی، استفاده از کفش مناسب و مراقبت‌های پوستی بخشی از روند درمان هستند. بی‌توجهی به این علائم می‌تواند کیفیت زندگی را کاهش دهد و احتمال بروز عوارض جدی را افزایش دهد. بنابراین، تشخیص و درمان به‌موقع اهمیت بسیار بالایی دارد.
