درد رگ دست

درد رگ دست؛ دلایل مختلفی ازجمله آسیب‌های محیطی، کار بیش‌ازحد یا بیماری‌های زمینه‌ای پزشکی

رگ‌ها از اجزای حیاتی بدن ما هستند که کار خون‌رسانی به اندام مختلف از طرف قلب و همچنین برگشت خون خالی شده از اکسیژن و مواد غذایی به قلب را به عهده دارند؛ بنابراین آسیب‌های مربوط به آن‌ها می‌تواند با علائم و عوارض مختلفی همراه باشد و حتی ممکن است در برخی شرایط تهدیدکننده باشد.

درد رگ دست یکی از عوارض مشکلات عروقی در دست است که ممکن است دلایل مختلفی ازجمله آسیب‌های محیطی، کار بیش‌ازحد یا بیماری‌های زمینه‌ای پزشکی باعث آن شده باشد. در ادامه با ما همراه باشید تا با پاسخ سوال برای درد دست به چه دکتری مراجعه کنیم آشنا شویم.

درد رگ دست به دلیل التهابات وریدی یا فلبیت

مهم‌ترین علت درد رگ دست فلبیت (fle-BYE-tis) به معنای التهاب ورید است. ترومبوفلبیت به دلیل وجود یک یا چند لخته خون در رگ است که باعث التهاب در آن خواهد شد. ترومبوفلبیت اغلب در وریدهای پا رخ می‌دهد، اما ممکن است در بازو، دست یا سایر قسمت‌های بدن نیز رخ دهد.

ترومبوز در ورید باعث درد و تحریک زیاد رگ‌های آسیب‌دیده می‌شود و ممکن است حتی تا حدی پیش برود که جریان خون را در وریدها مسدود کند. فلبیت می‌تواند هم در وریدهای سطحی دقیقاً در زیر پوست و هم در وریدهای عمقی ایجاد شود و درد در رگ دست را ایجاد نماید.

در فلبیت سطحی که تنها وریدهای سطح پوست تحت تأثیر قرار می‌گیرند نگرانی پزشکی خاصی وجود ندارد و با مراقبت مناسب، می‌توان خیلی سریع آن را برطرف نمود. البته گاهی اوقات افراد مبتلا به فلبیت سطحی نیز دچار ترومبوفلبیت سیاهرگی عمقی می‌شوند که حتماً باید توسط پزشک ارزیابی شود.

ترومبوفلبیت ورید عمقی رگ‌های خونی بزرگ‌تر و عمیق‌تر را معمولاً در عمق پاها یا دست‌ها تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این صورت لخته‌های خون بزرگ می‌توانند ایجاد شوند که ممکن است شکسته شوند و به ریه‌ها بروند و منجر به آمبولی ریه شوند که بسیار خطرناک و تهدید کننده زندگی است.

در ادامه درباره علت درد در رگ دست فلبیت یا التهاب وریدهای دست است که در این مقاله به‌صورت مفصل در مورد آن و سایر دلایل درد در رگ دست و درمان فوری دست درد صحبت خواهیم کرد.

دلایل فلبیت و درد رگ دست کدامند؟

فلبیت سطحی می‌تواند یک عارضه ناشی از انجام یک درمان پزشکی یا جراحی باشد. آسیب به ورید در طول این درمان‌ها خطر تشکیل لخته خون را افزایش می‌دهد. گاهی اوقات نیز لخته بدون آسیب ایجاد می‌شود. برخی از عوامل خطر برای ترومبوفلبیت عبارت‌اند از:

• عدم تحرک طولانی‌مدت
• ماندن در رختخواب یا نشستن برای ساعت‌ها، مانند ماشین یا هواپیما، منجر به کاهش جریان خون به‌درستی در بدن و تجمع خون بخصوص در پاها و گاهاً در دست‌ها می‌شود که ترومبوز را ایجاد خواهد کرد.
• سبک زندگی بی‌تحرک مانند ورزش نکردن
• چاقی و اضافه‌وزن
• سیگار کشیدن
• برخی شرایط پزشکی، مانند سرطان یا اختلالات خونی که پتانسیل لخته شدن خون را افزایش می‌دهند.
• آسیب به بازوها یا پاهای شما
• هورمون درمانی برای برخی از بیماری‌ها یا قرص‌های ضدبارداری
• بارداری
• وجود رگ‌های واریسی

علائم فلبیت و درد رگ دست چیست؟

بسته به اینکه دچار فلبیت سطحی یا عمقی شده باشید علائم نیز متفاوت خواهد بود که عبارت‌اند از:

علائم در فلبیت سطحی:

معمولاً یک ناحیه قرمز حساس در امتداد وریدهای سطحی روی پوست به‌آرامی ظاهر می‌شود. ممکن است یک ناحیه قرمز بلند و نازک در میان رگ‌ها دیده شود، زیرا؛ آن رگ دچار التهاب شده است. این ناحیه ممکن است سخت، گرم و حساس باشد. پوست اطراف ورید نیز ممکن است خارش داشته باشد و متورم شود. همچنین گاهی این ناحیه دارای ضربان یا سوزش خواهد بود که آزاردهنده است.

تب با درجه پایین نیز ممکن است رخ دهد و احتمال دارد درد را در ناحیه اطراف رگ آسیب‌دیده نیز تجربه نمایید.

اگر عفونت هم وجود داشته باشد، علائم ممکن است شامل قرمزی، تب، درد، تورم یا شکستگی پوست نیز باشد.

علائم فلبیت ورید عمقی:

علائم در این نوع نیز مانند فلبیت سطحی است اما به دلیل اینکه رگ‌های عمقی‌تر دچار آسیب شده‌اند ممکن است بیمار هیچ علائم ظاهری خاصی را تجربه نکند. در عوض ممکن است فرد در تمام‌ اندام آسیب‌دیده مانند رگ دست درد و تورم داشته باشد.

به‌عنوان‌مثال، دست ممکن است بدون هیچ دلیل مشخصی متورم شود. اگر این بیماری مزمن شود و زودتر درمان نگردد، برخی از افراد به دلیل عفونت باکتریایی تجمع یافته و تغییر رنگ پوست یا زخم تب می‌کنند که می‌تواند خطرناک باشد.

چه زمانی باید برای تشخیص علت درد رگ دست راست یا چپ به پزشک مراجعه کرد؟

زمانی که علائم و نشانه‌های تورم، درد و وریدهای سطحی ملتهب در دست‌ها یا پاها مشاهده شد باید برای تشخیص علت درد در رگ دست راست یا چپ و همچنین درمان درد در رگ دست به پزشک مراجعه نمود. اگر در عرض یک یا دو هفته بهتر نشدید یا بدتر شد، دوباره باید ارزیابی شوید تا مطمئن شوید که وضعیت جدی‌تری ندارید.

ترومبوفلبیت ورید عمقی نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد؛ بنابراین اگر هر یک از علائم و نشانه‌های زیر را دارید برای تشخیص علت درد در رگ دست راست و درمان فوری آن باید سریعاً به اورژانس مراجعه کنید:

• تب بالا با هر علامتی در بازو یا پا
• توده در یک پا
• درد و تورم شدید در بازو یا پا
• تنگی نفس جدید و غیرقابل توضیح که می‌تواند اولین هشداری باشد که یک لخته خون قبلاً به ریه شما رسیده است و احتمال آمبولی ریه و مرگ بیمار وجود دارد. در صورت وجود مشکلات تنفسی خودتان به اورژانس نروید و با 115 تماس بگیرید تا به شما بگویند باید چه اقداماتی انجام دهید.

پزشک چگونه علت درد رگ دست را تشخیص می‌دهد؟

متخصصان ابتدا دست شما را معاینه می‌کنند و در مورد علائم شما سؤالاتی خواهند پرسید تا درک بهتری از شرایط شما و احتمالاتی در مورد علت درد در رگ دست راست و یا چپ داشته باشند. همچنین ممکن است برای تشخیص بهتر از تصویربرداری‌های دقیق بافت نرم مانند ام آر آی یا آزمایش خون نیز استفاده کنند.

به‌عنوان‌مثال D-dimer یک آزمایش خون است که ماده‌ای را که با حل شدن لخته خون آزاد می‌شود، اندازه‌گیری می‌کند. اگر این آزمایش خون منفی باشد و هیچ عامل خطری نداشته باشید، احتمال لخته شدن خون در شما بعید است.

سونوگرافی نیز روش دیگری است که می‌تواند لخته یا انسداد جریان خون در رگ و علت درد در رگ دست را تشخیص دهد، به‌خصوص در وریدهای بزرگ‌تر و بالای ساق پا استفاده از این روش برای تشخیص بهتر است.

برای انجام این روش یک ابزار کوچک دستی (پروب) روی پوست شما فشار داده می‌شود تا به شناسایی لخته‌های خون و محل انسداد کمک کند. این یک آزمایش بدون درد و غیرتهاجمی است که در بسیاری از آزمایشگاه‌ها و کلینیک‌ها قابل انجام است اما برای گرفتن نتایج دقیق توصیه می‌شود در آزمایشگاه‌های معتبر انجام گیرد.

گاهی اوقات برای شناسایی لخته‌های خون در وریدهای کوچک‌تر و دیستال تر، روش‌های تهاجمی‌ لازم است. این روش برخلاف سونوگرافی یک روش تهاجمی است که نیاز به تزریق رنگ اشعه ایکس یا ماده حاجب به ورید دارد، سپس از جریان رنگ در پا عکس‌برداری خواهد شد.

خود مراقبتی در خانه برای درمان درد رگ دست

روش‌های زیادی برای درمان درد در رگ دست وجود دارد که انتخاب آن‌ها به علت درد در رگ دست بستگی دارد. ممکن است تنها یک داروی ضدالتهابی مانند آسپرین یا ایبوپروفن بتواند به کاهش درد و التهاب رگ‌های دست‌های شما کمک کند؛ اما نباید به‌صورت خودسرانه از این داروها برای درمان درد در رگ دست استفاده شود و حتماً باید ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. سایر روش‌هایی که می‌توانید برای درمان درد رگ دست استفاده کنید، عبارت‌اند از:

• اگر راه رفتن خود را افزایش دهید، جریان خون در بدن بهبود یافته و خون‌رسانی به اندام مختلف نیز زیاد می‌شود. این امر خود از ایجاد لخته‌های خون جلوگیری خواهد کرد.
• جوراب‌های فشاری ساق پا یا دست که جریان خون شما را بهبود می‌بخشند و می‌توانند به تسکین درد رگ دست و تورم شما کمک کند.
• در صورت وجود درد در رگ دست از استراحت در بستر برای دوره‌های طولانی یا قرار دادن دست در یک حالت به مدت طولانی خودداری کنید؛ زیرا کاهش جریان خون می‌تواند احتمال لخته شدن خون در رگ و همچنین درد رگ دست را افزایش دهد.

اگر ترومبوفلبیت ورید عمقی دارید، ممکن است لازم باشد حتی چند روز برای تشخیص علت درد در رگ دست راست یا چپ به‌درستی و درمان فوری دست درد در بیمارستان بمانید تا پزشکان مطمئن شوند که هیچ عارضه‌ای رخ نمی‌دهد.

درمان درد رگ دست به‌صورت پزشکی

اگر ارزیابی‌های پزشک شما فلبیت سطحی را نشان دهد جای نگرانی نیست و با چند توصیه مراقبتی بهبود پیدا خواهید کرد و احتمالاً می‌توانید به خانه بروید. تنها برای کنترل علائم خود باید از دستکش‌های فشرده و احتمالاً داروهای ضدالتهابی تا زمان درمان کامل و کاهش درد رگ دست استفاده کنید. مدیریت اضافی شامل بالا بردن دست یا پا و ترجیحاً بالاتر از سطح قلب و استفاده از کمپرس گرم است.

در برخی موارد که احتمال عفونت وجود داشته باشد نیز پزشک ممکن است چند آنتی‌بیوتیک را برایتان تجویز کند که باید به‌موقع مصرف شوند.

اگر سابقه ترومبوفلبیت ورید عمقی دارید یا اگر فلبیت ممکن است به سیاهرگ‌های عمقی سرایت کند، باید از رقیق‌کننده خون (ضد انعقاد) استفاده کنید. مدت درمان با داروهای ضد انعقاد معمولاً بین 3-6 ماه یا 3-12 ماه است که به شرایط بدن شما، واکنش بدن نسبت به داروها و نظر متخصصتان بستگی دارد.

لازم به ذکر است اگر فلبیت سطحی پیشرفت کرده و وریدهای عمقی را درگیر کرده باشد، یک بیماری جدی است که حتی ممکن است برای درمان و ارزیابی بیشتر نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشید.

سایر دلایل درد رگ دست در کنار فلبیت

وظیفه اصلی لوله‌های کوچکی که در سرتاسر بدن شما به‌عنوان رگ وجود دارند این است که مطمئن شوند به هر قسمت از بدن شما به‌اندازه کافی مواد مغذی و اکسیژن برای زنده ماندن می‌رسد. درواقع خون مواد لازم را از طریق عروق از قلب و ریه‌ها به اندام‌ها و به‌صورت برعکس منتقل می‌کند. به رگ‌هایی که خون را از قلب دور می‌کنند شریان و به رگ‌هایی که آن را برمی‌گردانند، ورید می‌گویند.

شریان‌ها کار آسانی دارند، زیرا گرانش به آن‌ها کمک می‌کند تا خون را در بدن پایین بیاورند؛ اما وریدها یا سیاهرگ‌ها کارشان سخت‌تر است و باید با نیروی جاذبه مبارزه کنند تا خون را به قلب برگردانند.

مشکلات مربوط به رگ که می‌تواند منجر به درد در رگ دست نیز بشوند زمانی شروع به شکل‌گیری می‌کنند که سن شما افزایش پیدا می‌کند. درواقع با افزایش سن به‌مرور دریچه‌ها و دیواره‌های سیاهرگ تحت‌فشار گرانش ضعیف می‌شوند و تلاش بیشتری می‌کنند، زیرا سخت‌تر می‌توانند خون را به‌طور کامل به قلب برگردانند.

به‌طورمعمول این حالت از طریق رگ‌های واریسی در پاها ظاهر می‌شود اما می‌تواند در دست‌ها نیز ظاهر شود و در صورت مزمن شدن منجر به درد رگ دست شود.

همچنین چندین دلیل ساده برای مشاهده رگ‌های روی دست و درد در رگ دست وجود دارد. برخی از این علل بی‌ضرر هستند، درحالی‌که برخی دیگر بیشتر مشکل‌ساز می‌شوند و درد بیشتری را ایجاد خواهند کرد. ازجمله مهم‌ترین این دلایل که درد رگ دست را ایجاد می‌کنند، عبارت‌اند از:

سن:

همه افراد پیر می‌شوند، مهم نیست که روتین مراقبت از پوست شما چقدر خوب است. البته مراقبت صحیح می‌تواند روند پیری را کند نماید ولی متوقف نمی‌کند. با افزایش سن، پوست نازک‌تر شده و قابلیت ارتجاعی کمتری پیدا می‌کند و باعث می‌شود استخوان‌ها و سیاهرگ‌های نزدیک به پوست برجسته‌تر شوند.

رگ‌ها نیز با افزایش سن ضعیف می‌شوند و آن‌ها را تحت‌فشار قرار می‌دهند و بیشتر برجسته‌ می‌شوند. معمولاً در این شرایط درد در رگ دست ایجاد نخواهد شد ولی رگ‌ها حساس می‌شوند و ممکن است با کوچک‌ترین ضربه دچار درد یا حتی خونریزی شوند.

چربی پایین بدن:

باور کنید یا نه، کاهش چربی در بدن می‌تواند تغییرات غیرمنتظره‌ای در زیبایی پوست ایجاد کند. چربی یک لایه محافظ زیر پوست است که وقتی از بین رفت سیاهرگ‌ها به‌راحتی و بیشتر نمایان می‌شوند. این مورد نیز به‌طور مستقیم عامل درد رگ دست نیست ولی می‌تواند حساسیت به ضربه را افزایش دهد.

حرارت:

هوای گرم می‌تواند باعث گشاد شدن رگ‌ها، انبساط و فشار بر دیواره سیاهرگ‌ها شود. این انبساط درواقع می‌تواند باعث شود رگ‌ها در دست‌های شما دچار درد شوند. همچنین باعث می‌شود رگ‌ها طناب دارتر و برآمده‌تر به نظر برسند.

رگ‌های واریسی:

درحالی‌که به‌طورمعمول این رگ‌ها روی پاها و مچ پا ظاهر می‌شوند اما می‌توانند در هر جایی که یک رگ خونی درست کار نمی‌کند نیز اتفاق بیافتد. وریدهای واریسی و نوع کم‌تر آن، رگ‌های عنکبوتی، در اندام‌هایی که دریچه‌ها و دیواره‌های سیاهرگ آسیب‌ دیده‌اند، ظاهر می‌شوند. معمولاً در مکان‌هایی است که رگ‌ها باید بیشتر با نیروی جاذبه مبارزه کنند، مانند دست‌ها و پاها که اگر به‌موقع درمان نشوند می‌توانند منجر به درد رگ دست گردند.

بیماری‌های خودایمنی:

بیماری‌های خودایمنی بیماری‌هایی هستند که در آن‌ها سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های سالم بدن حمله می‌کند. برخی از این بیماری‌ها مانند بیماری بورگر، رگ‌ها و شریان‌های کوچک و متوسط را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این می‌تواند باعث تورم و درد رگ دست و بازوها شود.

برخی از نکات سبک زندگی برای درمان درد رگ دست

اگر برای درمان‌های تهاجمی‌تر یا درمان‌های لیزری آماده نیستید، برخی از درمان‌های خانگی ملایم وجود دارد که می‌توانید به‌عنوان نکات سبک زندگی برای درمان درد رگ دست امتحان کنید. این‌ها کارهای ساده‌ای هستند که به کاهش ناراحتی در دست‌ها و بازوها کمک می‌کنند و عبارت‌اند از:

• استراحت و بلند شدن: در طول روز استراحت کنید و در بین کارهایتان چنددقیقه‌ای بلند شده و قدم بزنید تا جریان خون در بدن شما به‌طور صحیح عمل کند.
• فشرده‌سازی: برخی از داروخانه‌ها دستکش‌های فشاری الاستیک می‌فروشند که می‌توانند به بهبود جریان خون کمک کرده و گردش خون مناسب را تشویق کنند.
• هیدراته بمانید: نوشیدن آب زیاد به کاهش تورم رگ‌ها و ناراحتی ناشی از آن کمک می‌کند.
• کمپرس حرارتی: استفاده از کمپرس حرارتی بر روی رگ‌های دارای درد و التهاب می‌تواند به تسکین درد کمک کند. بااین‌حال، آن را برای مدت طولانی نگذارید، در غیر این صورت رگ‌ها منبسط می‌شوند و احتمالاً درد را تشدید خواهند کرد.

بیماری‌های عروقی و درد رگ دست

یکی دیگر از موارد مهم که می‌تواند منجر به درد رگ دست شود، بیماری‌های عروقی است که به دلیل اهمیت آن به‌صورت جداگانه توضیح داده می‌شود. همان‌طورکه قلب شما می‌تپد، خون را از طریق شبکه‌ای از رگ‌های خونی به نام سیستم گردش خون پمپ می‌کند.

بیماری‌های عروقی شامل هر شرایطی است که بر سیستم گردش خون شما تأثیر منفی می‌گذارد. این شامل بیماری‌های مربوط به شریان‌ها و وریدهای شما می‌شود. درد رگ دست ناشی از بیماری‌های عروقی زمانی اتفاق می‌افتد که ارتباط بین رگ‌های خونی و اعصاب به دلیل بیماری یا جراحات عروقی قطع شده یا دچار اختلال خواهد شد. برخی از مهم‌ترین بیماری‌های عروقی که ممکن است درد رگ دست را ایجاد کنند، عبارت‌اند از:

پدیده رینود یا بیماری رینود:

پدیده رینود شامل اسپاسم شریان‌های کوچک انگشتان دست و گاهی اوقات انگشتان پا است که بخاطر قرار گرفتن در معرض سرما یا استرس بیش‌ازحد ایجاد می‌شود. برخی از مواجهه‌های شغلی باعث ایجاد رینود می‌شود. این دوره‌ها باعث کمبود موقت خون‌رسانی به ناحیه مورد نظر شده و باعث می‌شود پوست سفید یا آبی به نظر برسد و احساس سردی یا بی‌حسی کند. در برخی موارد، علائم رینود ممکن است با بیماری‌های زمینه‌ای مانند لوپوس، آرتریت روماتوئید و اسکلرودرمی مرتبط باشد.

بیماری وریدهای محیطی:

وریدها لوله‌های منعطف و توخالی با فلپ‌هایی در داخل هستند که دریچه نامیده می‌شوند. هنگامی‌که ماهیچه‌های شما منقبض می‌شوند، این دریچه‌ها باز شده و خون در رگ‌ها حرکت می‌کند. هنگامی‌که ماهیچه‌های شما شل می‌شوند، دریچه‌ها بسته‌شده و جریان خون در یک‌جهت در رگ‌ها حفظ می‌شود.

اگر دریچه‌های داخل رگ‌های شما به هر دلیلی آسیب ببینند، ممکن است دریچه‌ها به‌طور کامل بسته نشوند. این شرایط اجازه می‌دهد تا خون در هر دو جهت جریان یابد و هنگامی‌که عضلات شما شل می‌شوند، دریچه‌های داخل ورید (های) آسیب‌دیده نمی‌توانند خون را نگه دارند.

این امر می‌تواند باعث تجمع خون یا تورم در رگ‌ها شود. سیاهرگ‌ها برآمده می‌شوند و به‌صورت طناب‌هایی در زیر پوست ظاهر خواهند شد. خون شروع به حرکت آهسته‌تر از طریق سیاهرگ‌ها می‌کند، ممکن است به کناره‌های دیواره رگ بچسبد و لخته‌های خون تشکیل شود. این بیماری علائمی را ایجاد می‌کند که شامل سنگینی پا، درد و تغییرات پوستی است.

آنوریسم:

آنوریسم برآمدگی در دیواره رگ خونی است که می‌تواند در هر رگ خونی ایجاد شود اما آنوریسم‌ها بیشتر در آئورت (آنوریسم آئورت) که رگ اصلی خونی است که از قلب خارج می‌شود، دیده می‌شود.

لازم به ذکر است درد رگ دست ناشی از بیماری‌های عروقی می‌تواند به شکل احساس سنگین شدن، بی‌حسی، ضعف یا سوزن‌سوزن شدن در ناحیه آسیب‌دیده نیز حس شود.

روش‌های درمان فوری دست درد

به‌طورکلی خود علت دست درد می‌تواند علاوه بر مواردی که به‌عنوان علت‌های درد رگ دست گفته شد دلایل مربوط به سیستم اسکلتی و عضلانی مانند شکستگی استخوان‌ها، دررفتگی مفاصل، کشیده شدن تاندون‌ها، نوروپاتی‌های محیطی و … را نیز شامل شود که باید حتماً توسط متخصص ارتوپد ارزیابی و درمان شوند.

به‌طورکلی روش‌های زیادی برای درمان فوری دست درد وجود دارد و انتخاب این روش‌ها به‌طور مستقیم به علت ایجاد دست درد یا درد رگ دست، شرایط سلامتی بیمار و درنهایت نظر متخصص بستگی دارد. معمولاً متخصصان در ابتدا سعی می‌کنند از طریق دارو، استفاده از ابزارهای کمکی مانند دستکش‌های فشاری، آتل، گچ بستن، تمرینات ورزشی، برخی از تزریق‌ها و … درمان فوری دست درد را انجام دهند، اما اگر هیچ‌کدام نتایج خوبی ایجاد نکردند ممکن است نیاز به جراحی باشد.

سخن پایانی

همان‌طورکه ملاحظه کردید دلایل مختلفی می‌توانند منجر به درد رگ دست شوند که برای درمان آن مهم است دلیل درد در رگ دستی که ادامه‌دار است یا مدام بدتر می‌شود و مراقبت‌های خانگی بر روی آن اثر ندارند، توسط پزشک مشخص شده و درمان لازم انجام شود. یادتان باشد سهل‌انگاری در پیگیری درمان درد در رگ دست می‌تواند عواقب خطرناکی مانند آمبولی ریه و خطر مرگ یا قطع عضو را به همراه داشته باشد.

شما می‌توانید جهت انجام ارزیابی‌های کامل علت درد رگ دست و درمانی مناسب توسط متخصصان باتجربه ما به این مرکز تخصصی نیز مراجعه کنید. راه‌های ارتباطی ما در سمت چپ همین صفحه قرار داده شده است.