درد کف پا در کودکان عارضه‌ای است که در برخی کودکان هنگام ایستادن، راه رفتن، یا دویدن احساس می‌شود. علت این درد در کودکان ناشی از عوامل مختلفی از جمله: فاسئیت پلانتار، کف پای صاف، شکستگی یا دررفتگی، آسیب عصبی، عفونت است. تشخیص و درمان این عارضه به درک علت آن وابسته است. یکی از دغدغه‌های والدین این کودکان این است که برای درمان درد کف پا به چه دکتری مراجعه کنیم تا علت درد را تشخیص دهیم. در این مقاله قصد داریم مهم‌ترین علل این درد را بررسی کنیم. امیدواریم خواندن این مقاله به والدین این کودکان اطلاعات مفیدی ارائه بدهد.
برای مشاوره رایگان آنلاین با متخصص در اینستاگرام با ما همراه باشید. 
تماس جهت مشاوره رايگان و اخذ نوبت تلفنیفهرست مطالب
درد پاشنه در اطفال و عوارض آن
درد زیر پا در دوران کودکی از منظر پزشکی دلایل متنوعی همچون رشد سریع بدن، شرکت در فعالیت‌های ورزشی، استفاده از کفش‌های نامناسب یا حتی مسائل ارتوپدی دارد.
درصورتی که کودک درد زیر پا دارد و این درد به مدت طولانی ادامه دارد یا شدیدتر می‌شود، باید به پزشک مراجعه کرده و مشکل را بررسی کرد. توصیه می‌شود کفش‌های کودک را به‌اندازه پاهایش انتخاب کنید و مطمئن شوید که کفش‌ها از جنس مناسبی ساخته شده‌اند راحت هستند و صدمه‌ای به پای کودک وارد نمی‌کند. در مواردی که درد به علت فعالیت بیش از حد ورزشی ایجاد شده است، کودک را به استراحت و تعطیلی از فعالیت‌های ورزشی تا زمان بهبود و تشخیص دقیق توصیه کنید.
درصورتی‌که پزشک تشخیص مشکل ارتوپدی دهد، احتمال دارد نیاز به درمان‌های فیزیکی یا کمک ارتوپدی داشته باشید. همیشه با دقت به سلامت پای کودکان توجه کرده و به نظارت بر کفش‌ها و فعالیت‌های آنها ادامه دهید تا از وقوع مشکلات جلوگیری شود. تشخیص و مدیریت این عارضه در کودکان نیاز به توجه ویژه به مشکل و شرایط خاص فردی دارد. بهترین کار این است که با یک پزشک متخصص مشورت کنید تا درمان مناسبی برای کودکتان تجویز کند.
مشکلات و راهکار‌های کاهش درد زیر پای اطفال
دلیل درد زیر پای اطفال با دلایل مختلفی ایجاد می‌شود و نیاز به توجه و مراقبت دارد. در ادامه به دلایل اصلی درد در زیر پای کودکان اشاره می‌کنیم؛
کندی در رشد عضلات و استخوان‌ها:
در دوره رشد کودکان، استخوان‌ها و عضلات هنوز به طور کامل توسعه نیافته‌اند، به درد زیر پا منجر می‌شوند. این نوع درد معمولاً با استراحت و زمان بهبود می‌یابد.
فعالیت بیش از حد:
برخی کودکان ممکن است در فعالیت‌های ورزشی یا بازی‌های خارجی خودشان به پایشان آسیب میزنند و به درد زیر پا موجب می‌شوند.
کف پاهای تخت یا پای متساوی:
بعضی اطفال دارای کف پای تخت یا پای صاف هستند که به عوارضی همچون درد در کف پا منجر می‌شوند.
شکستگی یا اصابت:
درصورتی‌که کودک از شکستگی یا اصابت پا رنج ببرد، درد این عارضه احتمال دارد یکی از علائم آن باشد.
بیماری‌های رماتولوژیکی:
بعضی بیماری‌های رماتولوژیکی نیز درد در کف پا را ایجاد میکنند، مثل التهاب مفاصل.
بیماری‌های میکروبی و عفونی و پوستی:
برخی عفونت‌ها و بیماری‌های میکروبی و پوستی موجب درد و سوزش و التهاب در کف پا می‌شوند.
تغییرات در قوزک پا:
کف پاهای تخت (بدون قوزک) یا کف پاهایی با قوزک‌های غیرطبیعی و باعث درد‌های سرسام‌آور هستند.
بیماری‌های سیستمیک:
برخی بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت، پورفیریا یا آمیلوئیدوز درد زیر پا را ایجاد میکنند.
بیماری‌های خونی:
بیماری‌هایی که تأثیری بر تأمین خون به اندام‌ها دارند؛ مانند فشارخون بالا به درد زیر پا ایجاد می‌کند.
راه‌های تشخیص درد زیر پا در خردسالان
تشخیص درد زیر پای خردسالان به‌دقت و اطلاعات پزشکی بستگی دارد و به ترکیبی از عوامل تاریخ بیماری، ارزیابی فیزیکی، و در صورت لزوم، تست‌های تشخیصی نیاز دارد. تشخیص درد زیر پا بستگی به نوع درد و شدت آن نیز دارد. در زیر راه‌های تشخیص درد در کف پای خردسالان را بیان می‌کنیم:
مصاحبه پزشکی
پزشک ابتدا با کودک و والدین یا مراقبان آن صحبت می‌کند تا جزئیات درباره درد زیر پا را جمع‌آوری کند. این مصاحبه احتمال دارد شامل علائم درد، مدت‌زمان و شدت آن، عوامل تحریک‌کننده مانند فعالیت‌های خاص یا آسیب و همچنین هر علامت دیگری که مرتبط با درد باشد را شامل می‌شود.
بررسی فیزیکی
پس از مصاحبه پزشکی، پزشک معالج به بررسی فیزیکی پای کودک می‌پردازد. این شامل بررسی ظاهر پا، ساختارهای استخوانی و عضلات پا، تورم یا تغییرات در پوست و برخی از تست‌های ارزیابی فیزیکی نیز شامل شود.
تصویربرداری
در مواردی که پزشک شکی دارد یا نیاز به تأیید تشخیص دقیق‌تر دارد، تصویربرداری مثل اشعه ایکس (X-ray) یا معاینه‌گری تصویری با استفاده از ماموگرافی و یا سونوگرافی پا انجام می‌شود.
آزمایش‌های تشخیصی
در برخی موارد، پزشک تست‌های خونی یا آزمایش‌های تشخیصی دیگر را تجویز می‌کند تا علت درد زیر پای خردسالان را تشخیص دهد، به ویژه اگر عفونت یا التهابی در پای کودک وجود داشته باشد.
تجویز تصویربرداری اختصاصی
در برخی موارد، پزشک از تصویربرداری اختصاصی نظیر توموگرافی کامپیوتری (CT scan) یا مغناطیسی (MRI) برای تصویربرداری محدودتر و دقیق‌تر استفاده می‌کند.
درد زیر پا در اطفال دوساله
دلیل درد زیر پای اطفال به ویژگی‌های فیزیولوژی و رفتارهای کودکان در 2سالگی را ربط دارد.
همچنین، باید توجه داشت که کودکان در این دوره نمی‌توانند به طور کامل درد و علائم خود را بیان کنند، بنابراین باید به نشانه‌ها و تغییرات رفتاری آنها دقت کرد. اگر درد گرفتن کف پای کودک 2ساله مداوم یا مشکل‌ساز شود، مهم است که به فیزیوتراپ ماهر یا پزشک متخصص مراجعه کنید تا باعث درد زیر پای کودکان شما تشخیص داده شود. برخی از دلایل درد کف پا در کودک عبارت‌اند از:
رشد و توسعه استخوان‌ها و عضلات
در این دوره، استخوان‌ها و عضلات کودک هنوز در حال رشد و توسعه هستند. این فرایند رشد باعث کشش و تغییر در ساختار کف پا می‌شود که درد موقت را به همراه دارد.
کفش‌ها
کفش‌های کودکان باید مناسب، اندازه، نرم و باکیفیت باشند. کفش‌های نامناسب فشار نامناسب به نقاط مختلف کف پا وارد کرده و درد ایجاد کنند.
ترشح‌های پوستی
در برخی موارد، ترشح‌های پوستی مانند قارچ پا به درد و سوزش در کف پا منجر می‌شوند.
فشار زائد از وزن بدن
افزایش وزن بدن کودک به فشار زیادی بر کف پا منجر می‌شود و درد را ایجاد می‌کند.
فعالیت بیش از حد
کودکان دوساله پر انرژی هستند و در فعالیت‌های روزمره‌شان بیش از حد فشار به کف پا وارد میکنند که باعث درد می‌شوند.
بیماری‌های عفونی
برخی بیماری‌های عفونی مانند التهاب پوست موجب درد در زیر پای اطفال می‌شوند. برخی عفونت‌های باکتریایی در پاها یا کف پاها گسترش می‌یابند و درد و التهاب را ایجاد میکنند. مثلاً، عفونت‌های ناشی از سوختگی یا جلد زخمی به پاها منتقل می‌شوند.
ضربه یا اصابت
ضربه و اصابت به طور مستقیم یا غیرمستقیم به دردکردن زیر پای کودکان منجر می‌شود. این درد احتمال دارد به عنوان نتیجه‌ای از آسیب به بافت‌ها، استخوان‌ها، عضلات، یا تأثیر بر عصب‌ها و عروق کف پا ایجاد شود. ضربه و اصابت مرتبط با دردگرفتن کف پای کودکان به چند دسته تقسیم می‌شود:
شکستگی یا کبودی
ضربه قوی به‌پای کودک باعث شکستگی استخوان‌های پا یا کبودی بافت‌های نرم؛ مانند پوست، عضلات و عروق می‌شود. این احتمال دارد به درد شدید و تورم مناطق متأثر از کف پا منجر شود.
فشار مکرر و تکراری
فعالیت‌هایی که نیاز به فشار مکرر و تکراری بر روی پا دارند، مانند ورزش‌های باشگاهی، باعث ایجاد درد در کف پا می‌شوند. این نوع درد به‌عنوان ” درد فشاری” شناخته است و معمولاً ناشی از کارکرد زیاد یک منطقه خاص از پا است.
کشیدگی و پارگی عضلات
ضربه‌ها و اصابت‌های شدید باعث کشیدگی و پارگی عضلات پا می‌شوند این نوع درد احتمالا شدیدتر باشد و نیاز به مراقبت‌های ویژه داشته باشد.
آسیب به عصب‌ها و عروق
ضربه و اصابت می‌توانند به عصب‌ها و عروق پا آسیب برسانند که باعث ایجاد درد زیر پا در کودکان هستند.
عواقب عدم درمان درد کف پا در خردسالان
عدم درمان درد کف پای خردسالان عواقب جدی‌تری را در پیش دارد. تشخیص و درمان به موقع از عواقب ناخوشایند جلوگیری کرده و به کودک کمک می‌کند تا پای کودک به طور سالم رشد و توسعه کند.
در زیر، به برخی از عواقب عدم درمان درد گرفتن کف پای خردسالان اشاره خواهیم کرد:
تشدید درد و ناتوانی
عدم درمان درد کردن زیر پای خردسالان احتمال دارد شدیدتر شود. درصورتی‌که درد تا مدت‌زمان طولانی نادیده گرفته شود، ناتوانایی و دردشدیدتری به همراه دارد و کودک از انجام فعالیت‌های روزمره خود عاجز می‌شود.
تغییرات در راه‌رفتن
درد زیر پا باعث تغییر در نحوه راه‌رفتن کودک می‌شود. این تغییرات احتمال دارد باعث تنظیمات نادرست در نوار عضلات و استخوان‌های پا شوند و منجر به مشکلات در راه‌رفتن شوند.
کاهش فعالیت‌های روزمره
دردگرفتن کف پای کودکان باعث محدودیت در فعالیت‌های روزمره کودک می‌شود و محدودیت در شرکت در بازی‌ها، ورزش‌ها و دیگر فعالیت‌ها را به همراه دارد.
تأخیر در توسعه و رشد
درصورتی‌که مشکلات این عارضه ادامه یابد و به صورت مداوم نادیده گرفته شود، به تأخیر در توسعه عضلات و استخوان‌های پا منجر می‌شود.
آسیب به رفتارهای اجتماعی
کودکان به دلیل درد زیر پا از شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و بازی‌ها منع می‌شوند که سبب آسیب به رفتارهای اجتماعی آنها می‌شوند.
آسیب به اعتمادبه‌نفس
درد مداوم به اعتماد به نفس کودکان آسیب می‌رساند و روان کودکان تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
احتمالی‌تر شدن عوارض بزرگ‌تر
عدم درمان درد زیر پای اطفال مشکلات بزرگ‌تری در آینده پیش‌رو دارد. به‌عنوان‌مثال، اگر درد ناشی از مشکلات استخوانی نادرست تشخیص داده نشود، ممکن است به تغییرات ساختاری دائمی در استخوان‌ها منجر شود.
ضایعات جدی‌تر
در برخی موارد، درد پاشنه در اطفال ایجاد ضایعات جدی‌تری می‌کند که اگر درمان نشود، ممکن است به تعداد انجام جراحی‌های بزرگ‌تر و پیچیده‌تر منجر شود.
داروهای کاهش درد کف پا در اطفالان
برای درمان اغلب از روش‌های غیردارویی مانند تغییر کفش‌ها، کارایی‌های فیزیکی، و استراحت اولیه استفاده میکنند اما در مواردی که درد شدید یا مزمن باشد و نیاز به مداخله دارویی داشته باشد، پزشک داروهای کاهش درد مناسب را تجویز می‌کند. در اینجا چند دسته از داروهای معمولاً استفاده شده در درمان درد پاشنه در کودکان آورده شده‌اند:
آسپرین و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)
داروهایی مانند ایبوپروفن (Ibuprofen) و ناپروکسن (Naproxen) در کاهش درد و التهاب کف پا مؤثر هستند. با این حال، تجویز این داروها باید با توجه به وزن و سن کودک و توصیه پزشک انجام شود.
داروهای ضددرد و ضدالتهاب موضعی
داروهایی مانند ژل‌ها و کرم‌های حاوی دیکلوفناک (Diclofenac) یا ایبوپروفن موضعی برای مسکن و کاهش التهاب مفید هستند. این داروها به طور معمول به‌عنوان گزینه دوم پس از تغییرات غیردارویی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
داروهای ضدعفونی
اگر درد زیر پا ناشی از عفونت باشد، پزشک داروهای ضدعفونی یا ضدقارچ تجویز می‌کند.
درمان خانگی درد کف پا در کودکان
درمان خانگی برای درد زیر پای کودکان در مواردی که درد نسبتاً طبیعی به نظر بیاید یا به صورت موقت باشد، مفید است. در اینجا چند روش درمان خانگی برای کمک به کاهش درد در پای کودکان آورده شده است:
استراحت
اگر کودکتان از درد زیر پا رنج می‌برد، اولین قدم مهم استراحت است. از کودک بخواهید که بیشتر استراحت کند و فعالیت‌های شدید را متوقف کند تا بافت‌های پایش بهبود یابند.
خنک‌کردن
برای کاهش درد و التهاب، از یک بسته یخ یا کیسه‌ای از خرده یخ استفاده کنید. این کار را به مدت 20-15 دقیقه انجام دهید و توجه داشته باشید که مستقیماً خرده یخ را بر روی پوست کودک نگذارید.
استفاده از کفش‌های مناسب و یا تغییر کفش
اطمینان حاصل کنید که کفش‌های کودک مناسب، اندازه و نرمی دارند. کفش‌هایی با طبقه نرم و مناسب به کاهش درد کمک میکنند. اگر کودکتان کفش‌های نادرستی دارد که درد را ایجاد می‌کند، کفش‌های جدید و مناسب برای او فراهم کنید.
ماساژ پا
با ملایمت و بدون فشار زیاد، پاهای کودک را ماساژ دهید. این کار به تسکین درد و بهبود گردش خون کمک می‌کند.
کفش‌های ارتوپدی
در برخی موارد، استفاده از کفش‌های ارتوپدی با پشتیبانی‌های مناسب باعث ایجاد کاهش درد می‌شود.
توانایی پشتکار کودک
اگر کودکتان با پوشیدن کفش‌های خود دچار مشکل شده است، به او کمک کنید تا مهارت‌های مرتبط با کفش‌پوشی را یاد بگیرد.
توجه داشته باشید درصورتی که درد زیر پا در کودکان اگر به مدت طولانی‌تر از یک هفته ادامه داشته و یا به‌شدت مشکل ساز شده است، حتما به پزشک متخصص معالج کودک مراجعه کنید. پزشک علت دقیق درد را تشخیص داده و درمان مناسب را تعیین می‌کند. همچنین، درصورتی‌که درد با علائمی همچون تورم شدید، قرمزی، همراه باشد باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
سخن پایانی
موضوع درد کف پا در کودکان یکی از مسائل پرتکرار در عرصه بهداشت کودکان و سلامتی آنها است.
درمان به‌موقع از عواقب نامطلوبی مانند تشدید درد و اختلال در رشد فیزیکی و افزایش هزینه‌های درمان و پیچیده‌شدن روش‌های درمان پای کودک جلوگیری می‌کند. استفاده از کفش‌های مناسب برای کودک، به منظور فعالیت‌های ورزشی و حفاظت از پای کودکان در مواجهه با خطراتی مثل ضربه و اصابت است. توجه به سلامت پای کودک شامل شستشو و خشک‌کردن پا، اندازه بودن کفش‌ها است. لازم است به علائمی مانند تورم یا قرمزی پاهایشان اهمیت دهید.
اگر کودک شما هم از درد کف پا گلایه می‌کند یا علائم تورم و التهاب را در پای او مشاهده می‌کنید توصیه می‌کنیم برای درمان این عارضه به متخصص ما مراجعه کنید. مهم‌ترین گام درمان درد زیر پای کودکان، تشخیص دقیق علت درد است. کودک باید تحت مراقبت پزشکی قرار گیرید تا علت درد تشخیص داده شود و برنامه درمانی مناسب تعیین گردد کلینیک تخصصی دکتر بیوت با داشتن پزشکان متخصصی با بیش از 20 سال سابقه در زمینه درمان درد کف پای کودکان آماده ارائه خدمات به شما و کودک دلبندتان می‌باشد.
