خارش و درد دست، همان چیزی است که روزها کلافهکننده بوده و شبها خواب را از چشمان می‌گیرد. این علائم به دلایل مختلفی از جمله: واکنش‌های آلرژیک، عفونت‌ها، بیماری پوستی و زمینه‌ای و یا حتی استفاده از مواد شیمیایی خاص بروز می‌کند. در نظر داشته باشید که در بیشتر موارد، این خارش‌ها چیزی بیشتر از یک حساسیت موقت نیستند، اما در بعضی موارد این علائم نشان‌دهنده‌ی وجود یک عارضه‌ی جدی است که نیاز به مراجعه پزشک متخصص دارد. در این مقاله قصد داریم به بررسی علل، علائم و راهکارهای درمانی و نیز اینکه برای درد دست به چه دکتری مراجعه کنیم بپردازیم. با ما تا انتهای مقاله همراه باشید.
فهرست مطالب
علت اصلی درد به همراه خارش در ناحیه‌ی دست چیست؟
از جمله عوامل متعددی که موجب بروز این علائم در افراد میشوند، شامل: مشکلات پوستی، اختلالات عصبی و روانی وجود بیماریهای زمینه‌ای ساده و یا جدی، که با علائم خارش و یا درد همراه باشند. در ادامه به چند مورد از متداول‌ترین و شایع‌ترینِ این عوامل اشاره می‌کنیم:
خارش و درد ناحیه دست ناشی از مشکلات ارتوپدی
- التهاب مفصل: التهاب مفصل دست به دلیل بیماری‌هایی مانند: آرتریت روماتوئید، اوتیسم، آرتریت پسوریاتیک و یا بیماری لوپوس ایجاد می‌شود.
- تاندونیت: در این مورد، تاندون‌های دست به تدریج دچار آسیب میشوند، که این امر باعث بروز درد و یا خارش دست‌ها می‌شود.
- آسیب به عصب: جالب است بدانید که آسیب به عصب‌های دست، باعث ایجاد خارش به همراه درد در دست شما می‌شود. به طور معمول این آسیب به دلیل صدماتی مانند: بریدگی، شکستگی، کشیدگی و یا فشار مکرر بر روی عصب‌ها ایجاد خواهد شد.
- بیماری کارپال تونل: این بیماری در نتیجه فشار زیاد بر روی عصب کارپال تونل در دست ایجاد می‌شود که باعث بروز خارش، درد و تحریک اعصاب دست می‌شود.
- شکستگی استخوان دست: شکستگی استخوان دست نیز باعث ایجاد این علائم می‌شود.
- بیماری آرتروز: آرتروز باعث تورم و التهاب مفاصل دست می‌شود که این عارضه با علائمی مانند درد و یا خارش همراه است.
اگر شما دچار علائمی شبیه به موارد ذکر شده هستید، بهتر است در اسرع وقت به پزشک ارتوپدی مراجعه کنید تا با تشخیص دقیق و درمانی مناسب، کنترل سلامت خود را به دست بگیرید.
ارتباط بیماری درماتیت آتوپیک (التهاب پوست) و یا همان اگزما با درد و خارش دست
اگزما (درماتیت آتوپیک)، یکی از رایج‌ترین بیماریهای پوستی است که میزان شدت آن متغیر است (گاهی حاد و گاهی مزمن). اصلی‌ترین نشانه‌ی وجود این بیماری، خارش پوست است که گاهی اوقات با درد و سوزش شدید نیز همراه می‌شود.
دوران نقاهت این بیماری، هم کوتاه مدت و به صورت یک حساسیت مقطعی بوده که خود به خود برطرف می‌شود و هم بلند مدت است که نیاز به اقدامات پزشکی داشته باشد.
ارتباط پسوریازیس با درد و خارش دست
پسوریازیس یک نوع بیماری خودایمنی است که به صورت برجستگی‌های قرمز رنگ و یا تیره‌ای بر روی پوست (خصوصا در قسمت مچ پا، آرنج دست و کف سر) ایجاد می‌شود. این برجستگی‌ها با خارش و سوزش همراه هستند. گاهی در موارد پیشرفته‌ی این بیماری وجود درد نیز همراه با دیگر علائم خواهد بود.
ارتباط براکیو رادیال با درد و خارش دست
بیماری براکیورادیال یک عارضه غیر پوستی است، اما گاهی باعث خارش شدید ساعد دست در افراد می‌شود. عامل شکل‌گیری ای خارش شدید، ریشه در آسیب‌های عصبی دارد. علت دقیق بروز براکیورادیال مشخص نیست، اما به طور معمول این بیماری در اثر یکی از عوامل زیر به وجود می‌آید:
- گرفتگی و یا تحت فشار قرار گرفتنِ ریشه‌ی عصب دست، در اثر مشکلات ستون فقرات (مانند: تنگی کانال نخاعی، اسپوندیلوز گردنی و…).
- آسیب فیبرهای عصبی پوست دست، در اثر تابش طولانی مدت اشعه فرابنفش خورشید.
ارتباط این علائم با سندروم نوتالژیا پارستتیکا
نوتالژیا پارستتیکا نوعی سندروم پوستی بسیار شایع حسی است که به صورت موضعی، بیشتر در نواحی پوست کتف و شانه اتفاق می‌افتد.
ارتباط عفونت‌های قارچی با درد و خارش دست
بعضی از بیماریهای قارچی هستند که بیمار را درگیر خارش و یا دردهای موضعی در سطح پوست میکنند. مانند: انواع عفونت‌های تینه‌آ (پدیس، کروریس، کاپیتیس، انگویوم، کورپوریس و…)
درد و خارش دست ناشی از بیماریهای غیر پوستی
- نارسایی کلیوی: بسیاری از افرادی که دچار نارسایی‌های کلیوی هستند (خصوصا افرادی که دیالیز انجام می‌دهند) از مشکلات پوستی به خصوص خشکی و خارشهای مکرر موضعی رنج می‌برند. چراکه در اثر اختلالات کلیه، پوست آنها طراوت و لطافت همیشگی خود را از دست می‌دهد. به طور معمول این خارش‌ها در نواحی پشت و کمر هستند.
- نارسایی و مشکلات کبدی: کبد عضوی از بدن است که سلامت آن، با سلامت پوست ارتباط مستقیم دارد، به طوری که اگر کبد دچار مشکل شود، علائم آن را به طور مستقیم در پوست مشاهده می‌کنیم. یکی از شایع‌ترین این علائم، احساس خارش در پوست نقاط مختلف بدن (خصوصاً صورت، گردن، سر، سینه و بازوها) است. لازم به ذکر است که همه‌ی بیماریهای پوستی، به کبد مرتبط نیستند و نیز تمامی مشکلات کبدی در پوست بروز نمی‌کنند! (در صورت مشاهده علائم پوستی، نظیر خارشهای مکرر همراه با جوش‌‌های پراکنده، به متخصص پوست مراجعه و با انجام یک سونوگرافی ساده نیز از سلامت کبد خود اطمینان حاصل کنید.) بیماریهای کبدی که دارای عوارض پوستی نظیر خارش بوده، شامل موارد زیر هستند:
- سیروز صفراوی: سیروز صفراوی یک نوع بیماری خود ایمنی و مزمن است که در آن سیستم دفاعی بدن، به مجاری صفراوی کبد حمله کرده و کبد را درگیر می‌کند. خارش پوست از اصلی‌ترین علائم این بیماری است.
- کلستاز کبدی: کلستاز یک نوع بیماری کبدی است که به دو شکل کلستاز داخل کبدی و کلستاز خارج کبدی وجود دارد. در طی این بیماری صفرای کمتری از کبد به کیسه صفرا جریان پیدا می‌کند که این مساله، مشکلاتی را برای کبد ایجاد می‌کند. یکی از علائم ابتلا به این بیماری، خارش شدید پوست است.
- سیروز کبدی: سیروز کبدی از دیگر بیماریهای مربوط به کبد است که دارای علائم خارش بوده و در آن بافت کبد دچار آسیب می‌شود.
- اختلالات تیروئیدی: جالب است بدانید که اختلالات تیروئیدی نیز پوست بدن را درگیر خارش میکنند. خصوصاً بیماری پرکاری تیروئید، موجب بروز احساس خارش در کل بدن می‌شود.
- دیابت: دیابت، یکی دیگر از شایع‌ترین عوامل ایجادکننده‌ی حساسیت، درد و خارش دست در افراد است. این بیماریِ خاموش، هم به صورت مستقیم و هم غیرمستقیم، بدن را با خارش و یا درد درگیر خواهد کرد:
- دیابت با خشک کردن پوست، آن را حساس‌تر کرده و مستعد خارشِ بیشتر می‌کند.
- آسیب‌های عصبی ناشی از نوروپاتی‌های دیابتی، سبب تحت تاثیر قرار گرفتن و حتی آسیب دیدن عصب‌های دست میشوند، که در صورت پیشرفت، احساس درد در دست (و پا) یکی از اصلی‌ترین عوارض آنها به شمار می‌آید. درواقع بدن نیز، برای مقابله با این مساله، با آزاد کردن موادی به نام سیتوکین موجب احساس خارش در اندام‌ها می‌شود.
- دیابت، کلیه‌ها و کبد را تحت تاثیر قرار داده و با ایجاد نارسایی‌های کبدی و کلیوی به صورت غیرمستقیم بدن را درگیر خارش می‌کند. خارش پوست یکی از شایع‌ترین علائم مشکلات کبدی و کلیوی است.
- گاهی واکنش‌های حساسیتی بدن به برخی از داروهای دیابت نیز، خود را به صورت خارش نشان می‌دهند (در این صورت در اسرع وقت با پزشک معالج خود مشورت نمایید.)
درد و خارش دست ناشی از برخی سرطان‌ها
ارتباط انواع مختلف لنفوم‌های هوچکین و غیرهوچکین با درد و خارش دست
لنفوم‌های هوچکین و غیرهوچکین مجموعه‌ای از سرطان‌های مربوط به گلبول‌های سفید در خون (به نام لنفوسیت) هستند که سیستم لنفاوی بدن را درگیر میکنند. در این نوع سرطان‌ها، سلول‌ها رشد غیر طبیعی داشته و فراتر از سیستم لنفاوی گسترش پیدا میکنند. مهم‌ترین علامت این نوع سرطان‌ها، شکل‌گیری توده‌های زیر پوستی است که گاهی با تعریق شبانه، تب، خارش پوست و مشکلات تنفسی نیز همراه است.
ارتباط لوسمی‌ها با بروز این علائم
لوسمی یا سرطان خون، در اثر تکثیر بی‌رویه و بیش از اندازه گلبول‌های سفید در خون به وجود می‌آید. (هرچند که ارتباط مستقیمی بین خارش پوست و لوسمی‌ها وجود ندارد، اما افراد مبتلا به لوسمی، گاهاً از وجود خارش نیز شکایت میکنند.)
درد و خارش دست ناشی از سایر عوامل و بیماری‌ها
علاوه بر مواردی که در بالا به آنها اشاره کردیم، عوامل دیگری نیز هستند که به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم باعث بروز درد و خارش دست میشوند. مواردی شامل:
- قرار گرفتن دست‌ها به صورت مکرر، در تماس با یک ماده شیمیایی و یا شوینده‌های حساسیت زا
- اختلالات عصبی
- اضطراب و استرس بیش از اندازه
- گزش حشرات
- بروز درد و یا خارش پوست دست، پس از انجام لیزر
- کمبود برخی از ویتامین‌ها و غیره
انواع روش‌های درمانی برای درد و خارش دست راست و چپ
در ابتدا توجه کنید که ابتلا به این درد، به معنای وجود یک آسیب جدی نیست و احتمال این که عامل ایجاد کننده‌ی این درد، ریشه در آسیب‌ها و یا اختلالات عصبی داشته باشد بسیار بیشتر است. لذا توصیه می‌کنیم در ابتدا برای رفع این درد و خارش، از پمادهای ضد خارش و یا کیسه آب سرد استفاده کنید و سپس برای بررسی بیشتر به نزد یک متخصص پوست و یا مغز و اعصاب مراجعه کنید. در زیر توضیحات مختصری از برنامه‌ی درمانی احتمالی توسط پزشک را برای شما آورده‌ایم، توجه کنید که بسته به این که علت این علائم چه باشد، نحوه‌ی درمان نیز متفاوت خواهد بود:
درمان درد و خارش ناشی از پسوریازیس
تاثیر انواع خوراکی‌ها بر روی این بیماری هنوز اثبات نشده است. اما پزشکان توصیه میکنند که با اصلاح رژیم غذایی و نیز کاهش مصرف موادی همچون: مشروبات الکلی، فراورده‌های لبنی، گوشت قرمز، ادویه‌های قوی و یا تند (مثل فلفل)، سس‌های مایونز، خوراکی‌های پرچرب و غیره، عوارض این بیماری کاهش خواهد یافت.
درمان ناشی از خارش براکیورادیال
همانطور که پیش از این گفته شد، این بیماری ریشه عصبی دارد. بنابراین تا زمانی که عامل اصلی (گیر افتادگی و یا آسیب دیدگی عصب) برطرف نشود، علائم ناشی از آن نیز برطرف نمی‌شود. اما روش‌هایی برای کاهش و یا رفع موقتی علائم وجود دارند که در زیر به چند نمونه از آنها اشاره می‌کنیم:
- پرهیز از قرار دادنِ مستقیم دستان در مقابل نور مستقیم خورشید.
- از خاراندن پوست در هنگام احساس خارش بپرهیزید، زیرا باعث تشدید علائم می‌شود.
- استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های ضد خارش و نیز استفاده از کیسه‌های یخ (این موارد به صورت موقت علائم را کاهش می‌دهند).
درمان ناشی از عفونت‌های قارچی و همچنین اگزما (درماتیت آتوپیک)
درمان اگزما (درماتیت آتوپیک) و عفونت‌های قارچی ساده است و تحت نظارت پزشک، به راحتی علائم این عارضه کاهش می‌یابد. اما به طور کلی، روش‌های درمانی ترکیبی از دو یا چند مورد از اقدامات زیر هستند:
- استفاده از داروها، کرم‌ها و اسپری‌های موضعی ضد قارچ
- داروهای خوراکی و یا تزریقی ضد قارچ
- شامپوهای ضد قارچ
- شیاف‌های واژینال ضد قارچ برای خانم‌ها (مخصوص قارچ‌های واژینال) و…
درمان ناشی از نارسایی کلیوی
به طور معمول افرادی که به نارسایی کلیوی دچار هستند، پوست خشک و حساسی دارند. از این رو یکی از توصیه‌های پزشکان به این بیماران، استفاده منظم از نرم‌کننده‌ها و مرطوب‌کننده‌های مناسب با پوست آنها است.
لازم به ذکر است که درمان قطعی ناشی از نارسایی شدید کلیوی، عمل پیوند کلیه است و این اقدامات تنها به صورت موقتی، خارش را کمتر می‌کند. با این حال بیماران مبتلا به نارسایی کلیه، باید به طور منظم از پوست خود مراقبت کرده و آن را نرم و مرطوب نگه دارند، تا دچار خشکی و خارش نشوند. همچنین باید تا جای ممکن از خاراندن و تحریک بیشتر آن بپرهیزند.
درمان ناشی از نارسایی و مشکلات کبدی
- درمان کبد چرب: کبد چرب دارای گریدها و درجه‌های متفاوتی است. در مراحل اولیه کبد چرب، بیمار با اصلاح سبک زندگی و در پیش گرفتن یک رژیم غذایی سالم و نیز انجام منظم ورزش به راحتی آن را درمان می‌کند. اما در گرید‌های نوع پیشرفته‌تر، برای درمان بیماری حتماً نیاز به مداخله پزشکی است.
- درمان سیروز صفراوی: در حال حاضر درمان قطعی برای سیروز صفراوی وجود ندارد، اما داروهایی نظیر: اورسودیول و ابتیکولیک و… ساخته شده‌اند که با کمک به بهبود عملکرد کبد، کاهش التهابات، بهبود زخم‌ها، تخلیه و کنترل صفرا، کاهش میزان خارش و اثرات بیماری را به حداقل برسانند. همچنین اگر این بیماری پیشرفت کرده باشد، در مراحل بعدی چاره‌ای جز پیوند کبد نیست.
- درمان کلستاز کبدی: به طور کلی درمان کلستاز کبدی به ریشه‌ی شکل‌گیری آن بستگی دارد. پزشک متخصص با ریشه‌یابی علت شکل‌گیری این عارضه، مناسب‌ترین اقدام درمانی را برای بیمار انتخاب می‌کند.
- درمان سیروز کبدی: اگر علت ابتلا به این بیماری مصرف الکل باشد، بیمار باید هرچه سریع‌تر مصرف الکل را متوقف کند. اگر سیروز کبدی در اثر پیشرفت کبد چرب ایجاد شده باشد، بیمار با درمان کبد چرب، روند سیروز کبدی را متوقف خواهد کرد. همچنین اگر سیروز کبدی ناشی از هپاتیت باشد، پزشک برای بیمار داروهای خاصی را تجویز خواهد کرد. (در نهایت در صورت حاد شدن بیماری، پیوند کبد آخرین گزینه است.)
درمان ناشی از لنفوم‌های هوچکین و غیر هوچکین
اگرچه این بیماری درمان قطعی ندارد، اما با پیشرفت علم پزشکی و با استفاده از روش‌های درمانی نوین، آن را تا حد زیادی بهبود بخشیده و عمر مبتلایان و نیز کیفیت زندگی آنها را تا حد زیادی افزایش می‌دهند. روش‌های درمانیِ معمول که پزشکان برای بهبود این بیماری، در دستور کار خود قرار می‌دهند عبارتند از: پرتو درمانی، آنتی بادی درمانی، شیمی درمانی، پیوند مغز استخوان (سلول‌های بنیادی)، ایمونوتراپی و…
درمان ناشی از لوسمی
روش‌های درمانی لوسمی تقریبا شبیه به روش‌های درمان لنفوم‌های هوچکین و غیر هوچکین است (شیمی درمانی – پرتو درمانی – پیوند مغز استخوان و یا سلول‌های بنیادی – ایمونوتراپی و نیز جراحی غده‌های لنفاوی)
پماد برای خارش کف دست چی بخرم؟
گاهی وقتی کف دستمان می‌خارد، احساس می‌کنیم که این خارش به تمام دست سرایت می‌کند و باعث درد می‌شود. اگر شما نیز دچار تجربه‌ی کلافه‌کننده‌ی خارش کف دست شدید، فارغ از عامل ایجاد کننده این خارش، از پماد برای کاهش علائم آن کمک بگیرید. چند مورد از متداول‌ترین این پمادها عبارتند از:
- بتامتازون
- فلوئوسینولون
- رکوبیزول
- تتراسایکلین
- کامودرما
- مومتازون
- هیدروکورتیزون و غیره
(توجه: بهتر است هرکدام از این پمادها را پس از مشورت با پزشک معالج خود استفاده کنید)
سخن پایانی
طیف وسیعی از بیماری‌ها و یا اختلالاتی هستند که باعث بروز احساس خارش و درد دست میشوند. بنابراین برای ریشه‌یابی علت این عارضه، توصیه می‌کنیم ابتدا به یک متخصص پوست مراجعه کنید. چراکه نخست باید مشخص شود این عارضه پوستی است و یا غیرپوستی؛ سپس مناسب‌ترین برنامه‌ی درمانی به شما معرفی شود.
اگر شما نیز از این عارضه‌ی کلافهکننده رنج می‌برید، کلینیک ما با تیمی از متخصصان مجرب آماده است تا بهترین خدمات درمانی را به شما ارائه دهد. با مراجعه‌ی به موقع می‌توانید از بروز عوارض وخیم جلوگیری کنید. همین امروز وقت بگیرید و به سوی روزهای سلامت خود بازگردید.
