راهنمای جامع درد سیاتیک در دوران قاعدگی

سیاتیک بزرگ‌ترین عصب در بدن است که خود از مجموع‌های از رشته‌های عصبی تشکیل شده است. این رگ در انتهای کمر به دو شاخه مجزا تقسیم می‌شود که هرکدام وظیفه عصب‌دهی هر یک از پاها را به عهده دارند. دردهای سیاتیکی به دردهایی گفته می‌شود که به دلیل فشرده شدن عصب سیاتیک رخ می‌دهند و می‌توانند به شکل درد، احساس سوزن‌سوزن شدن، بی‌حسی و… رخ دهند. عوامل مختلفی می‌توانند باعث تغییرات هورمونی به‌عنوان سندرم پیش از قاعدگی با کمردرد شدید منجر به تحریک عصب سیاتیک شوند. اگرچه مهم‌ترین علت دل درد و کمر درد شدید در پریودی همان تغییرات هورمونی و فیزیکی در درون رحم به دلیل جدا شدن دیواره آندومتر از رحم و خروج آن است ولی در افراد مستعد سیاتیک این دردها می‌تواند شدیدتر هم شود که نیازمند تشخیص دقیق بهترین دکتر سیاتیک در تهران است. اگر می‌خواهید در مورد درد سیاتیک در دوران قاعدگی و روشهای مؤثر درمان آن را بدانید در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

نگاهی کلی به درد سیاتیک در پریودی

همان‌طورکه میدانید بسیاری از دختران و بانوان هنگام عادت ماهانه علائم مختلفی همچون دردهای شکمی، سردرد، نفخ و… را تجربه میکنند. یکی از علائم رایج پریودی نیز کمر درد است. کمر درد پریودی معمولاً به‌عنوان علامتی از سندرم پیش از قاعدگی یا PMS شناخته میشود اما گاهی نیز میتواند به دلیل برخی بیماری‌های زنانه مانند اندومتریوز باشد که به معنی بافتی است که به‌جای داخل رحم در خارج از رحم مثلاً بر روی تخمدانها رشد کرده است.

به‌طورکلی کمردرد ناشی از پریود شدن ممکن است از ناراحتی خفیف تا درد ناتوانکنندهای که در فعالیتهای روزانه شما اختلال ایجاد کند، متغیر باشد. این کمردرد میتواند چند روز قبل از شروع پریود آغاز شده و پس از اتمام دوره بهتر شود. این نوع کمردرد از نوع عضلانی بوده (خود رحم یک بافت عضلانی است که با تغییراتی که در پریودی دارد میتواند منجر به دردهای عضلانی شود) و ناشی از تغییرات هورمونی است؛ اما این وضعیت می‌تواند منجر به افزایش دردهای سیاتیکی نیز بشود؛ زیرا در این زمان فشار در ناحیه رحم زیاد است و افرادی که مستعد دردهای سیاتیکی هستند ممکن است بیشتر علائم را حس کنند. از طرفی پریودی مانند بارداری می‌تواند تا حدی منجر به بزرگ شدن رحم شود که در نهایت بر عصب سیاتیک فشار وارد کرده و باعث درد سیاتیک در این دوران می‌شود.

مهم‌ترین علل درد سیاتیک در قاعدگی

اگرچه دلایل دقیق درد سیاتیک در این دوران هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، اما معمولاً با تغییرات هورمونی و تأثیر آن بر رباطهای ستون فقرات مرتبط است. محققان نیز به این نتیجه رسیدهاند که تغییرات هورمونی میتواند بر تولید کلاژن تأثیر بگذارد که ممکن است منجر به شل شدن رباطها شود. شل شدن رباطها میتواند باعث بی‌ثباتی ستون فقرات شود، عصب سیاتیک را درگیر کند و گاهی اوقات با درد در ناحیه کمر همراه شود.

افزایش ترشح موادی به نام پروستاگلاندینها نیز میتواند در درد سیاتیک در پریود نقش داشته باشند. پروستاگلاندینها مواد شیمیایی هستند که در ایجاد بسیاری از علائم قاعدگی نقش مهمی ایفا میکنند. آنها توسط بسیاری از بافتهای بدن، ازجمله آندومتر (بافتی که رحم را میپوشانند) تشکیل میشوند. این مواد وظیفه دارند انقباض ماهیچههای رحم را تحریک کنند تا دیواره رحم در طول قاعدگی به‌طور کامل از بین برود و بتواند خود را برای بارداری احتمالی بعدی آماده کند. پروستاگلاندینها میتوانند باعث گرفتگی عضلات شوند و انقباضات شدید میتواند منجر به کمردرد و درد سیاتیک در پریود شود، زیرا درد میتواند از قسمت پایین شکم به پایین کمر تابش کند.

در برخی افراد فعالیت پروستاگلاندینها بیشتر از دیگران است که میتواند دردهای شدید قاعدگی و کمردرد را در طول دوره افزایش دهد. پروستاگلاندینها همچنین میتوانند علائمی مانند استفراغ، اسهال و سردرد را همراه با قاعدگی دردناک (دیسمنوره) به وجود آورند.

آیا درد سیاتیک در قاعدگی می‌تواند نشانه بارداری باشد؟

در بارداری به دلیل بزرگ شدن رحم به مرور با رشد جنین احتمال درگیر شدن عصب سیاتیک و دردهای سیاتیکی در این دوران وجود دارد؛ اما اینکه آیا درد سیاتیک در پریود نشانه بارداری است یا خیر باید گفت این نوع کمردرد خیلی علامت قابل‌اعتمادی برای بارداری نیست. اگرچه کمردرد میتواند از علائم اولیه بارداری باشد ولی در بسیاری از افراد در هنگام پریود شدن کمردرد یا درد سیاتیک در این دوران ایجاد میشود و ربطی هم به بارداری ندارد. با این تفاسیر اگر بخواهیم تفاوتهای اصلی بین کمردرد یا درد سیاتیک ناشی از پریودی و کمردرد بارداری را برشماریم، عبارت‌اند از:

• کمر درد پریود معمولاً چند روز قبل از قاعدگی شروع شده و پس از پایان دوره کاهش مییابد. 
• کمردرد بارداری ممکن است در حدود هفته چهارم رخ دهد و میتواند هفتهها یا ماهها در دوران بارداری ادامه یابد. 
• بارداری همچنین ممکن است با علائم دیگری مانند لکه بینی خفیف واژن یا خونریزی 10 تا 14 روز پس از لقاح (که خونریزی لانه گزینی نامیده میشود)، حالت تهوع و حساسیت سینه‌ها یا دردناک شدن آنها همراه باشد. اگر باردار هستید و خونریزی شدید واژن دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. در صورت داشتن سابقه سقط زودرس، توجه به این علائم و نشانهها بسیار مهم است.
• گرفتگی و کمردرد همچنین میتواند ناشی از حاملگی خارج از رحم باشد. در این شرایط، یک تخمک بارور شده خود را در جایی غیر از داخل رحم، به‌عنوان‌مثال، در لولههای رحمی میچسباند و شروع به رشد میکند. علائم بارداری خارج از رحم شامل گرفتگی شکم، کمردرد، خونریزی غیرطبیعی، حالت تهوع و گاهی حتی درد شانه است. برخی از افراد ممکن است علائمی مانند درد سینه و حالت تهوع داشته باشند که مشابه بارداری‌های سالم است.
• کمردرد یک هفته قبل از پریود میتواند بخشی از PMS یا سندرم پیش از قاعدگی باشد. PMS ترکیبی از علائم احساسی، رفتاری و فیزیکی است که قبل از پریود شما رخ میدهد و میتواند درد سیاتیک در قاعدگی را نیز ایجاد کند. سندرم پیش از قاعدگی اغلب در قسمت دوم فاز لوتئال شروع می‌شود، اما میتواند بلافاصله پس از تخمکگذاری نیز در برخی افراد شروع شود و تا شروع پریود هم ادامه یابد. تغییرات سبک زندگی مانند ورزش، تغذیه مناسب، مدیریت استرس و… تا حد زیادی میتوانند به کنترل بهتر این علائم و کاهش درد سیاتیک در پریود کمک کنند.

 

سایر علل موثز در دل درد و کمر درد شدید در پریودی 

اگر شما فردی مستعد سیاتیک هستید که به دلایلی مانند تنگی کانال نخاعی، فتق دیسک و… دچار دردهای سیاتیکی میشوید که در پریود اوج میگیرند ممکن است بعد از پریود خود دردها ادامه داشته باشند. همچنین دلایل دیگری میتوانند در کنار درد سیاتیک در پریود منجر به ادامه‌دار شدن کمر درد حتی بعد از قاعدگی شوند که حتماً باید توسط متخصص زنان بررسی و درمان شوند. این دلایل مهم عبارت‌اند از:

تخمکگذاری

کمردرد و گرفتگی بعد از پریود ممکن است به دلیل تخمکگذاری ایجاد شود، زمانی‌که تخمدان تخمک قابل باروری را آزاد میکند. تخمکگذاری در اواسط چرخه قاعدگی رخ میدهد و درد آن ممکن است به‌طور ناگهانی رخ دهد و برای مدت کوتاهی یا حتی تا دو روز ادامه داشته باشد که خودبه‌خود بهبود پیدا میکند.

آندومتریوز

در این شرایط، بافت آندومتر به‌جای داخل رحم، خارج از آن رشد میکند. این بافت ممکن است روی دیواره رحم، تخمدانها، لولههای رحمی یا بافت پوشاننده لگن رشد نماید. آندومتریوز میتواند باعث کمردرد شدید قبل، در طول و بعد از پریود شود و علاوه بر گرفتگی و کمردرد، علائم زیر را ایجاد نماید:

• درد بعد و در حین رابطه جنسی
• درد در هنگام ادرار کردن
• درد در هنگام اجابت مزاج
• ناباروری
• نفخ
• خونریزی بیش‌ازحد بین یا در طول پریودی

بسیار مهم است که این بیماری قبل از اینکه بافت آندومتر بیش‌ازحد بزرگ شود و بر قسمتهای مختلف اندام تولیدمثل تأثیر منفی ایجاد کند، توسط متخصصان زنان باتجربه مورد درمان قرار بگیرد. در غیر این صورت می‌تواند حتی عواقب ناگواری مانند نازایی را ایجاد نماید.

فیبروم‌های رحمی

فیبرومهای رحمی اغلب تودههای غیرسرطانی هستند که در دیواره رحم ایجاد میشود و میتوانند باعث کمردرد و بروز علائم زیر شوند:

• دورههای طولانی یا سنگین
• تکرر ادرار
• خونریزی نامنظم
• گرفتگی شکم
• یبوست
• ناباروری
• پا درد

تنگی دهانه رحم

تنگی دهانه رحم به این معنی است که دهانه رحم بسیار کوچک است و جریان طبیعی خون قاعدگی نمیتواند به‌راحتی عبور کند. درنتیجه فشار در رحم زیاد میشود که میتواند باعث گرفتگی عضلات در دوران قاعدگی شود. در این شرایط یک متخصص زنان ماهر و باتجربه با تشخیص درست میتواند با گشاد کردن دهانه رحم، تنگی دهانه رحم را درمان نماید.

بیماری التهابی لگن (PID)

PID عفونت مربوط به مجاری ادراری است که به دلیل فعالیت بیش‌ازحد برخی از باکتریها در این اندام ایجاد میشود. به‌غیراز کمردرد در طول و بعد از پریود، این عفونتها ممکن است علائم زیر را نیز به وجود آورند:

• درد در قسمت پایین شکم
• ترشحات غیرطبیعی یا سنگین واژن
• خونریزی یا درد در حین رابطه جنسی
• تب همراه با لرز
• ادرار سخت یا دردناک
• خونریزی غیرطبیعی واژن
• ناراحتی روده

درمان PID معمولاً شامل آنتی‌بیوتیک و پرهیز موقت از رابطه جنسی است.

چگونه درد سیاتیک در دوران پریودی را مدیریت کنیم؟

روشهای غیرتهاجمی بسیار خوبی برای کنترل درد سیاتیک قاعدگی و کاهش علائم آن وجود دارد که برخی از بهترین آنها عبارت‌اند از:

داروهای ضد درد

مصرف داروهای مسکن بدون نسخه یا داروهای ضدالتهاب مانند ناپروکسن و نوافن از چند روز قبل از قاعدگی دردهای سیاتیکی و کمردردهای شدید را کاهش خواهد داد. اگر درد شما با این داروهای مسکن بهتر نشد، باید برای مصرف مسکنهای قویتر با پزشک خود مشورت کنید و این مسکنها را خودسرانه مصرف نکنید.

استفاده از پدهای گرمایشی

قرار دادن یک بطری آب گرم یا پد گرمکننده روی کمر میتواند به کاهش درد سیاتیک در پریودی کمک کند.

دوش یا حمام آب گرم

گرفتن دوش یا حمام آب گرم به شل کردن عضلات منقبض شده در رحم به شما کمک میکند درد کمتری را تحمل کنید و آرام شوید.

ماساژ درد سیاتیک

یکی دیگر از روشهای عالی برای کاهش کمردرد  ماساژ است. البته باید به‌درستی و توسط افراد بسیار ماهر در این زمینه که نسبت به ستون فقرات دانش کاملی را دارند، انجام شود. در غیر این صورت ماساژ درد سیاتیک را بهبود نمیدهد و حتی میتواند آن را بدتر کند.

انجام حرکات ورزشی مناسب

فعالیت بدنی منظم میتواند تا حد قابل‌توجهی به کاهش درد سیاتیک کمک کند. اگرچه علائم و شرایط پریودی طوری است که اکثر دختران و زنان اصلاً دوست ندارند هیچ‌گونه فعالیت ورزشی در این چند روز داشته باشند اما باید بدانید که فعالیت بدنی میتواند به کاهش کمردرد بخصوص کاهش درد سیاتیک در قاعدگی کمک کند. ورزشهای ملایم مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و شنا را با مشورت پزشک امتحان کنید.

تکنیک‌های تمدد اعصاب

استرس میتواند دردهای سیاتیکی را به‌شدت افزایش دهد و به‌طور طبیعی در بسیاری از بانوان در هنگام پریودی به دلیل تغییرات هورمونی استرس افزایش پیدا میکند. پس باید به دنبال راهکاری برای کاهش استرس باشید. فعالیتهای تمدد اعصاب مانند مدیتیشن میتواند به منحرف کردن حواس شما از احساس ناراحتی و درد کمک کند.

 

تغییر در برخی عادات و سبک زندگی

گاهی تنها چند تغییر کوچک در سبک زندگی میتواند تا حد زیادی به کاهش درد سیاتیک در پریودی و سایر علائم این دوران کمک کند. به‌عنوان‌مثال، مهم است که در این زمان یک رژیم غذایی سالم داشته باشید و با یک پزشک خوب در مورد مصرف مکملهای غذایی موردنیاز و حاوی ویتامین B و منیزیم صحبت نمایید. البته بهتر است پیروی از یک رژیم غذایی مناسب فقط مخصوص دوران پریودی نباشد و در کل زندگی در نظر گرفته شود. سایر عادات خوب برای کاهش علائم پریودی عبارت‌اند از:

• آب زیاد بنوشید.
• از کافئین و غذاهای شور بخصوص در زمان نزدیک به پریودی خودداری کنید.
• از سیگار کشیدن خودداری کنید.
• از الکل اجتناب کنید.

علائم درد سیاتیک در دوره قاعدگی

عصب سیاتیک بزرگ‌ترین عصب بدن است که نخاع را به پاها مرتبط میکند و رشتههای عصبدهنده مختلفی را در مسیر پا کنترل میکند. این رشتهها از هر طرف پایین ستون فقرات به پشت ران و پایین تا انگشتان پا ادامه خواهند داشت. وقتی درد سیاتیک در قاعدگی به دلایل مختلف مانند اندومتریوز افزایش پیدا میکند می‌تواند منجر به علائمی مانند درد، بی‌حسی، گرفتگی و احساس سوزن‌سوزن شدن در ناحیه کمر، باسن، ران، ساق پا، زانو و پا شود. بیماران معمولاً در پشت ساق خود احساس درد میکنند که به سمت پاشنه تابش می‌کند. سایر علائم نیز عبارت‌اند از:

• درد لگن
• دورههای قاعدگی نامنظم
• درد شدید پریود (دیسمنوره)
• درد هنگام مقاربت (دیسپارونی)
• خستگی
• نفخ و حالت تهوع
• افسردگی و اضطراب

درد ممکن است درست قبل از شروع قاعدگی شما شروع شود و تا چند روز بعدازآن نیز ادامه یابد. بااین‌حال، فاصله بین دورههای درد ممکن است با گذشت زمان کوتاه شود و درد دورهای ممکن است به تدریج ثابت شود. همچنین این احتمال هست که بر توانایی راه رفتن تأثیر منفی بگذارد که حتماً باید توسط پزشک مورد بررسی و درمان قرار بگیرد.

تشخیص علت درد سیاتیک در قاعدگی چگونه انجام میشود؟

تشخیص علت بروز این مشکل معمولاً با گرفتن شرح‌حال از بیمار شروع میشود و بعد از انجام معاینات فیزیکی لازم، یک یا چند تست تجویز خواهد شد که شامل الکترومیوگرافی مغناطیسی، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) و… است.

درمان درد سیاتیک در قاعدگی چگونه انجام میشود؟

دیسکهای فیبری بین هر مهره قرار میگیرند و به‌عنوان ضربه‌گیر برای ستون فقرات عمل میکنند. دیسکها همچنین برای تثبیت ستون فقرات هستند و به شما امکان میدهند آزادانهتر حرکت کنید و حرکت بدون درد داشته باشید. سلامت ستون فقرات شما بخش مهمی از تندرستی شماست و امکان انجام کارهای روزمره را بدون درد فراهم میکند. بااین‌حال، این دیسکها با افزایش سن و به‌مرورزمان شروع به خشک شدن میکنند و کم‌کم، مقداری از انعطافپذیری و قابلیت ارتجاعی خود را از دست میدهند، به‌این‌ترتیب بیماری دژنراتیو دیسک شکل میگیرد. درنتیجه دیسکها نازکتر میشوند و شوک کمتری را جذب میکنند که منجر به حرکات دردناکتر و سفتتر میشود. 

هنگامی‌که شما به بیماری دیسک دژنراتیو مبتلا هستید، بدن از دست دادن ثبات را با تولید استخوان بیشتر برای تثبیت ستون فقرات جبران میکند. این رشد استخوان اضافی میتواند کانال نخاعی را درگیر کند و باعث تنگی آن شود. وقتی فضای کمتری بین مهرهها وجود داشته باشد، میتواند به عصب سیاتیک فشار وارد کند و باعث تشدید درد سیاتیک شود. معمولاً در این شرایط درمانها شامل فیزیوتراپی، تزریق اوزون، پلاسما درمانی و درنهایت اگر این روشها کارساز نبودند، جراحی است.

سخن آخر

درد سیاتیک در دوران قاعدگی میتواند اتفاق بیفتد، زیرا تغییرات ایجادشده در رحم و تغییرات هورمونی میتوانند منجر به درگیری عضلات و رشتههای عصبی مانند سیاتیک شوند. در طول این مقاله سعی کردیم تا جای ممکن ارتباط بین سیاتیک و قاعدگی را توضیح دهیم و گفتیم شما میتوانید با پیروی از یک سبک زندگی سالم و تعدادی راهکارهای غیرتهاجمی به‌خوبی این درد را کنترل نمایید.

همچنین میتوانید برای گرفتن یک برنامه درمانی مؤثر توسط متخصصانی باتجربه و حاذق در این زمینه به مرکز تخصصی ما مراجعه نمایید. همکاران ما همه‌روزه پاسخگوی شما هستند و شمارههای این مرکز در بخش تماس با ما برایتان درج شده است.