شست پا یکی از انگشتان مهم محسوب می‌شود؛ چون با هر قدمی که برمی‌داریم، نیمی از وزن بدن‌مان را تحمل می‌کند. انگشت شست، دائماً در معرض آسیب ناشی از فعالیت‌های ورزشی همچون دویدن یا حتی راه رفتن ساده قرار دارد؛ از این‌رو درد و ورم شست پا، مشکل چندان عجیبی نیست.
علت ورم شست پا آسیب یا ناهنجاری در ساختار انگشت مانند استخوان‌ها، بافت‌های نرم، اعصاب، وریدها و پوست است. تورم شست پا، انجام کارهای روزمره را دشوار می‌کند؛ بنابراین همواره باید به فکر درمان ورم شصت پا باشید و روش‌هایی برای درمان آن بیابید؛ اما سؤالی که ممکن است برای بسیاری مطرح شود اینکه برای ورم پا به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
آنچه در این مقاله می خوانید :
برای مشاوره رایگان آنلاین با متخصص در اینستاگرام با ما همراه باشید. 
تماس جهت مشاوره رايگان و اخذ نوبت تلفنیفهرست مطالب
سیر تا پیاز علت ورم شصت پا
ورم شصت پا نشانه چیست؟ این سؤال مهمی است که یافتن پاسخ آن، مسیر را برای درمان هموار می‌سازد. گاهی ورم شصت پا، ناشی از یک بیماری زمینه‌ای است که باید درمان شود و در نتیجه آن، ورم شست بهبود می‌یابد.
ورم شصت پا نشانه چیست؟
- ورم مفصل: آرتریت یا روماتیسم مفصلی، یک بیماری خودایمنی است که باعث التهاب در پوشش مفاصل می‌شود. نشانه‌های این بیماری معمولاً از پا آغاز می‌شود و بر اثر ابتلا به آن بیمار درد، ورم و گرفتگی در انگشتان پا به ویژه انگشت شصت را تجربه می‌کند؛ اگر انگشت شصت شما، روماتیسم مفصلی داشته باشد، به علت درد این ناحیه نمی‌توانید مثل سابق فعالیت کنید. استراحت، فشار، یخ، تزریق استروئیدها، مصرف داروهای مسکن و حرکات کششی راه درمان این بیماری است که البته تجویز آن بر عهده پزشک است.
- انگشت چمنی: انگشت چمنی، یکی دیگر از دلایل ورم شصت پاست؛ آسیبی رایج که با فشار شدید بر انگشت شصت، مانع از هرگونه فعالیت خواهد شد. در این عارضه که بسیاری از بازیکنان فوتبال آن را تجربه کرده‌اند، مفصل اصلی پا، پیچ می‌خورد و انگشت شست پا به حدی جمع می‌شود که می‌توان آن را به طرف بالا یا عقب خم کرد!
- هالوکس ریجیدوس: تاکنون چیزی از انگشت شصت پای خشک شنیده‌اید؟ این بیماری در نتیجه ورم مفاصل، آسیب‌دیدگی و فعالیت بیش از حد ایجاد می‌شود. بر اثر ابتلا به این بیماری مفاصل، سفت و راه رفتن دشوار می‌شود. درد و ورم شصت پا، می‌تواند یکی از نشانه‌های ابتلا به شصت پای خشک باشد.
- نقرس: انگشت شصت پا مستعد حملات نقرس است. همان‌طور که می‌دانید نقرس، وضعیتی دردآور از ورم مفاصل است که به طور ناگهانی صبح‌ها یا شب‌ها که دمای بدن پایین است رخ می‌دهد؛ اگر می‌خواهید بدانید که نقرس چگونه اتفاق می‌افتد باید بگوییم وقتی مقدار اوریک اسید در خون افزایش می‌یابد، کریستال‌های تیز ایجاد می‌شود که می‌توانند به مفصل آسیب برسانند.
این کریستال‌ها در قسمت‌هایی که بیشترین فاصله را از قلب دارند و خنک‌تر هستند، شکل می‌گیرند. ورم شصت پا و درد در این ناحیه از علائم نقرس است. اگر دچار حملات نقرس شدید، استراحت کنید و ترجیحاً پای خود را بالا ببرید. ضمناً از مصرف مواد غذایی‌ای که حاوی مقادیر زیادی از اوریک اسید هستند مثل الکل، گوشت و خوراکی‌های دریایی بپرهیزید و با مشورت پزشک از داروهای مؤثر برای درمان نقرس استفاده کنید.
- خار استخوانی: گاهی درد و ورم شصت پا در محل مفصل اتصال‌دهنده شست به پا احساس می‌شود. وقتی پا را برای راه رفتن بر روی زمین فشار می‌دهید، مفصل آن خم می‌شود. حال اگر خار استخوانی داشته باشید، مفصل نمی‌تواند به درستی خم شود. منظور از خار استخوانی، زائده‌ای است که از قسمت فوقانی مفصل بیرون زده باشد.
- ناخن فرورفته: گاهی علت ورم شصت پا، ناخن فرورفته است. منظور از ناخن فرورفته، ناخنی است که دامنه رشد آن به درون خود انگشت کشیده شده و التهاب، درد و عفونت ایجاد کرده است. وقتی ناخن‌های خود را به شکل منحنی کوتاه می‌کنید یا کفش‌های تنگ و کوچک می‌پوشید باید انتظار داشته باشید که ناخن‌ها داخل انگشت رشد کنند و شما را به دردسر بیندازند؛ البته کسانی که به صورت ژنتیکی، انگشت‌های‌شان خمیده است نیز گاهی دچار ناخن فرورفته می‌شوند. خیس کردن انگشت پا در آب گرم و قرار دادن یک تکه پارچه نخی در زیر انگشت می‌تواند درد و ورم شست را کاهش دهد.
- پینه پا: پاسخ دیگری که می‌توان به سؤال ورم شصت پا نشانه چیست ارائه داد، پینه پاست. وقتی از پینه پا حرف می‌زنیم، منظورمان نوعی برآمدگی سفت در بند پایینی شصت پاست که گاهی منجر به درد و ورم انگشت شست خواهد شد؛ وقتی یکی از انگشتان پا به طرف انگشتان دیگر هل داده می‌شود، پینه پا اتفاق می‌افتد. شکل پا، ورم مفاصل و پوشیدن مداوم کفش‌های تنگ از عوامل زمینه‌ساز ابتلا به پینه پا به شمار می‌روند. استفاده از پد پینه پا، مصرف مسکن‌ها و تزریق کورتیزون برای کاهش درد و ورم شصت پای ناشی از پینه پا مؤثر است.
- سزاموئیدیت: طبق تعریف آکادمی جراحان ارتوپد به استخوان‌هایی که درون ماهیچه‌ها قرار دارند یا به تاندون‌ها وصل می‌شوند، سزاموئید گفته می‌شود. بر اساس این تعریف، بزرگ‌ترین سزاموئید در بدن، استخوان کشکک زانو است. وقتی تاندون‌هایی که در اطراف سزاموئید قرار دارند، زیر انگشت پا تحریک و ملتهب می‌شوند، سزاموئیدیت رخ می‌دهد و درد و ورم به سراغ انگشت شست می‌آید.
- بونیون: بونیون، حالتی از بدفرمی مفصل شست پاست. بر اثر این عارضه، نوعی برآمدگی و بیرون‌زدگی مشهود در کنار پا خواهید دید که باعث می‌شود شصت در یک سمت مخالف قرار گیرد و حتی بر روی انگشت کناری بیفتد. با پوشیدن کفش، مفصل بیرون زده تحت فشار قرار می‌گیرد و با گذشت زمان، این فشار کیسه حاوی مایع مفصل را ملتهب و متورم می‌سازد که در اصطلاح به آن بورسیت گفته می‌شود. در این مواقع شاهد درد و ورم شصت پا خواهیم بود.
- شکستگی: شکستگی و ترک انگشتان پا، اتفاق بعید و دور از ذهنی نیست. بسیاری از ما در طول زندگی چنین آسیبی را تجربه کرده‌ایم. یکی از نشانه‌های اصلی شکستگی انگشت شصت پا، ورم است. شکستگی انگشت زمانی اتفاق می‌افتد که به یک جسم سفت لگد بزنید و دائماً حرکاتی انجام دهید که به انگشت شست‌تان فشار بیاورد. همچنین انداختن یک شی سنگین بر روی این انگشت می‌تواند عامل شکستگی باشد.
از علائم ورم شصت پا چه می‌دانید؟
درباره علت ورم شصت پا به نکاتی اشاره کردیم؛ اما باید بگوییم که این عارضه نشان از مشکلی در بدن ما دارد.
- درد به ویژه بعد از استراحت
- درد بعد از حرکت انگشت
- ناراحتی موقع کفش پوشیدن
- خشک شدن مفاصل انگشت
- تغییر رنگ و قرمزی
- سرد شدن انگشت‌ها
- کبودشدگی
- ترشحات
اگر ورم شست پا با کبودی و درد همراه باشد، احتمالاً شست دچار آسیب شده و شکسته است؛ به ویژه اگر این علائم بعد از یک ضربه و به طور کاملاً ناگهانی بروز کند.
چنانچه علاوه بر تورم شست پا تغییر رنگ و سردی انگشتان را احساس کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. این می‌تواند نشانه یک مشکل زمینه‌ای جدی مانند لخته خون یا ایسکتومی ناشی از انسداد سرخرگ‌ها باشد که باعث شده خون به بافت‌ها نرسد و نکروز انگشت رخ دهد.
ورم شصت پا نقرس همراه با علائمی مانند قرمزی نواحی اطراف نوک انگشت شست یا مفصل استخوان متاتارسال ۱، به سراغ بیمار می‌آید. این نوع ورم ناشی از بالا رفتن سطح اسید اوریک است که زمینه را برای حملات نقرسی آماده می‌کند؛ اگر ورم شست پا و درد ناخن با قرمزی و ترشحات قابل مشاهده همراه باشد باید بدانید که احتمالاً ناخن در گوشت فرو رفته و عفونت کرده است.
تشخیص ورم شصت پا
پزشک برای تشخیص ورم شصت پا و یافتن علت آن در وهله اول سراغ معاینه فیزیکی می‌رود و از بیمار می‌خواهد درباره سبک زندگی خود، آسیب‌هایی که اخیراً با آن روبه‌رو بوده و داروهایی که مصرف کرده است و سایر علائم‌اش توضیحاتی ارائه دهد. ممکن است پزشک، شست پا را به طرف بالا خم کند و بعد به آرامی آن را پایین بیاورد تا به این ترتیب انعطاف‌پذیری این قسمت از پا را بسنجد.
او با بررسی ورم شست پا، وجود خارهای استخوانی را بررسی می‌کند و اطلاعات مهمی به دست می‌آورد. پیدا کردن نواحی ملتهب پا و یافتن زخم با بررسی پوست از اهداف اولیه پزشک برای تشخیص تورم شست پاست؛ اگر برای درمان ورم شست پا به پزشک مراجعه کنید، شاید از شما بخواهد که نتیجه آزمایش تصویربرداری با اشعه ایکس را برای او ببرید.
انجام این آزمایش برای یافتن وسعت و موقعیت هرگونه آسیب و ناهنجاری لازم است؛ البته بسته به اینکه علت ورم شست پا چیست، شاید لازم باشد آزمایشات بیشتری انجام دهید؛ مثلاً آزمایش خون که با بررسی آن، پزشک می‌تواند مقدار اوریک اسید در خون را بسنجد و نقرس را تشخیص دهد.
روش‌های درمان ورم شصت پا
درمان ورم شست پا بحث اصلی این مقاله است. قبل از هر چیز باید بدانید که بهترین روش درمان هر عارضه‌ای، پیشگیری است. پیشگیری از ورم شصت پا، آسان‌تر و کم هزینه‌تر از درمان آن است. شما می‌توانید با کنترل وزن خود، ورزش کردن و انجام تمرینات منظم که البته فشار زیادی به مفاصل پا وارد نکند، خودداری از پوشیدن کفش تنگ و به ویژه کفش‌هایی که نوک تیز دارند، قدم‌های مثبتی برای پیشگیری از ورم شصت پا بردارید.
برای درمان ورم شست پا، روش‌های مختلفی وجود دارد. پزشک با بررسی علت به وجود آمدن ورم شست پا بهترین شیوه را برای درمان شما پیشنهاد می‌کند. در ادامه با برخی از راهکارهای درمان آشنا خواهید شد.
- کفش‌های مناسب بپوشید: پوشیدن کفش‌های مناسب، تضمینی بر سلامت پا محسوب می‌شود. درمان ورم شست پا، مستلزم رعایت نکاتی در انتخاب و استفاده از کفش است. وقتی از کفش مناسب حرف می‌زنیم، منظورمان کفشی است که طراحی استاندارد دارد و برای پای شما تنگ و کوچک نیست. تفاوت سلامت پاها بر اثر پوشیدن کفش مناسب با زمانی که کفش غیر استاندارد می‌پوشید، اصلاً قابل مقایسه نیست. کفش‌هایی که اندازه مناسب و طراحی استانداردی دارند، تکیه‌گاهی برای پاهای شما ایجاد می‌کنند که از ایجاد برخی اختلالات مربوط به مفصل شست پا جلوگیری می‌کند و ریسک ورم شست پا را کاهش می‌دهد. این مسئله درباره کفش‌های ورزشی نیز صادق است؛ اگر اهل ورزش هستید و به طور منظم فعالیت دارید، باید کفش مناسب بپوشید. کفش ورزشی راحت و استاندارد در کاهش آسیب ناشی از انگشت چمنی بسیار مؤثر است.
- از کرم و دارو استفاده کنید: اگر برای درمان ورم شست پا به پزشک مراجعه کنید، احتمالاً برایتان دارو تجویز می‌کند. خوشبختانه چندین نوع دارو و کرم برای بهبود ورم انگشتان پا وجود دارد که برای رفع مشکلات مفصل شست پا، بسیار مفیدند؛ از جمله داروهای مورد استفاده برای درمان درد و ورم شصت پا، استروئیدها هستند که به کاهش درد این ناحیه از پا کمک زیادی می‌کنند. توجه داشته باشید در صورتی که درد و ورم شست، ناشی از نقرس باشد، متخصصان در کنار تجویز دارو، اقداماتی برای کنترل اسید اوره بیمار انجام می‌دهند.
- گرما و سرمادرمانی: گرمادرمانی و سرمادرمانی دو روی سکه‌ای هستند که می‌توان روی آن برای درمان ورم شست پا حساب کرد. بسیاری از آسیب‌دیدگی‌هایی که منجر به بروز ورم در انگشت شست شده‌اند، به راحتی با این روش بهبود می‌یابند. استفاده از یخ، ورم را کاهش می‌دهد و گرما نیز از شدت درد می‌کاهد. گرما، گردش خون را بهبود می‌بخشد و حرکت مفصل را آسان می‌کند.
گرما و سرمادرمانی به عنوان یک روش ساده برای درمان ورم شست پا، برای درد مفصلی که ناشی از سزاموئیدیت و انگشت چمنی باشد بسیار مفید است. برای استفاده از این روش، می‌توانید از کمپرس آب گرم و سرد استفاده کنید، به همین سادگی! گذاشتن تکه‌ای یخ درون نایلون یا گرم کردن حوله و قرار دادن آن بر روی شست ورم‌کرده نیز راه خوبی به نظر می‌رسد.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی از روش‌های رایج برای درمان ورم شست پاست. در فیزیوتراپی با به کارگیری تجهیزات مکانیکی و بهره‌مندی از تمرینات ورزشی در کنار استفاده از جریان الکتریکی، بسیاری از مشکلات ماهیچه‌ای، بیماری‌های عصبی و اختلالات استخوانی درمان می‌شود.
اگر درد و ورم شست پا طولانی شود و بیش از دو هفته از آغاز آن بگذرد باید به پزشک مراجعه کرد و در صورت لزوم برای فیزیوتراپی آماده شد. بسیاری از بیماران با فیزیوتراپی، دامنه حرکتی خود را بازمی‌یابند. فیزیوتراپی، نیروی از دست رفته در انگشتی که آسیب دیده را ترمیم می‌کند و ورم شست را کاهش می‌دهد. فیزیوتراپیست، در انواع مختلفی از درمان‌ها تخصص دارد و با ارائه برنامه‌های دقیق، می‌تواند به بهبود ورم شصت پا کمک کند.
- ماساژدرمانی: برای درمان ورم شست پا، همیشه لازم نیست دنبال روش‌های سخت و پیچیده باشید. گاهی با ساده‌ترین راهکارها می‌توان ورم شست پا را برطرف یا لااقل کاهش داد که ماساژ یکی از این روش‌هاست؛ البته به غیر از ورم شست، هر آسیب دیگری که در عضلات و مفاصل نواحی مختلف از بدن به وجود آمده باشد با ماساژ تسکین می‌یابد.
بهبود تورم شست پا و کاهش ناراحتی و درد در این قسمت از پا با ماساژ دادن از توصیه‌های بسیاری از پزشکان است؛ زیرا با کمترین عوارض، نتایج خوبی به دست می‌آید. شما می‌توانید محل آسیب‌دیدگی را به صورت ملایم و در صورت لزوم، محکم ماساژ دهید و شاهد تأثیرات شگفت‌انگیز این روش از درمان ورم شست پا باشید.
- لیزر کم‌توان: یکی دیگر از روش‌های مؤثر در درمان ورم شست پا، لیزردرمانی است که معمولاً با نتایج بسیار خوبی همراه است. در این روش، از طول موج‌های تعیین‌شده نور استفاده می‌شود. این طول موج‌ها قرار است بر بافت‌ها تأثیر بگذارند و ورم را کاهش دهند. بسیاری از پزشکان بر این باورند که لیزردرمانی، فرایند بهبود ورم و درد شست پا را تسریع می‌کند.
طبق آمار، درصد بالایی از بیماران مبتلا به ورم شست پا که به منظور کاهش تورم و تسکین درد این ناحیه از لیزردرمانی استفاده کرده‌اند از نتایج به دست آمده رضایت دارند و می‌گویند عملکرد شست پای‌شان به طرز قابل توجهی بهبود یافته است.
- اولتراسوند: یکی از بهترین روش‌های درمان ورم شست پا اوتراسوند است. به جرأت می‌توان گفت که درمان این بیماری با روش اولتراسوند از مؤثرترین راهکارهاست. برای آشنایی بهتر با این روش باید بگوییم که پزشک در این روش، امواج صوتی را به ناحیه آسیب‌دیده، متورم و دردناک ارسال می‌کند.
فرکانس امواجی که از آنها صحبت می‌کنیم، یک میلیون لرزش در هر ثانیه است. این امواج به پنج سانتی‌متری زیر پوست نفوذ می‌کنند. با رسیدن امواج اولتراسوند، درد و تورم در ناحیه شست به طرز چشمگیری کاهش می‌یابد.
- حرکات کششی: یک راهکار مؤثر برای کاهش تورم شست پا، انجام حرکات کششی است. اگر ورم شست پا شما را آزار می‌دهد بهتر است قبل و بعد از انجام حرکات (مانند دویدن) حرکات کششی انجام دهید تا آسیب‌دیدگی مفصل به حداقل برسد در زیر به چند حرکت کششی اشاره می‌شود؛
لاک حلزون: به پهلو دراز بکشید و زانوها را ۹۰ درجه خم کنید. زانوی بالاتر را آرام‌آرام بلند کنید و به پایین برگردانید. در این حرکت نباید ران‌ها به سمت جلو یا عقب حرکت کنند.
حوله گرفتن: پای جلو را روی حوله‌ای صاف بگذارید و زانو را خم کنید. (زانوی عقب صاف باشد). در حالی که قسمت‌های مختلف کف پا با زمین تماس دارد، سعی کنید با انگشتان پا، حوله را بگیرید.
ضربه زدن: صاف بنشینید، پاها را به عرض شانه باز کنید و کمر را صاف نگه دارید. حال به طور پیوسته با انگشتان پا، به زمین ضربه بزنید. تلاش کنید انگشتان پا را به سرعت و تا جایی که امکان دارد از زمین بلند کنید بدون آنکه پاشنه پا بالا برود.
ایستادن: یک بالش یا کوسن انتخاب کنید و روی آن بایستید. در این حالت باید پاهای شما در کنار هم و دست‌ها در دو سمت بدن باشد. دقت کنید که وزن شما به طور یکسان روی هر دو پا توزیع شده باشد. حالا یکی از پاها را بردارید و سعی کنید با پای دیگر تعادل‌تان را حفظ کنید. مهم است که دستان شما از بدن جدا نشود و وزن‌تان از یک سمت به سمت دیگر نرود.
سخن پایانی
درمان ورم شصت پا به علت آن بستگی دارد. باید بدانید ورم شصت پا نشانه چیست و آیا بر اثر ابتلا به یک بیماری ایجاد شده یا نتیجه یک آسیب و ناهنجاری است؟ ورم شصت پا نقرس یک مثال واضح از علت تورم انگشت شست پاست. معمولاً پزشکان برای درمان ورم انگشت شست، داروهای مسکن از جمله داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی تجویز می‌کنند.
تغییر سبک زندگی برای کاهش تورم شست پا مهم است. پوشیدن کفشی که فضای کافی برای انگشت‌های پا دارد یا استفاده از کفی کفش ارتوپدیک، از روش‌های درمان ورم شست پاست. با توجه به اینکه ورم شست پا، ممکن است بر اثر ابتلا به یک بیماری خاص ایجاد شده باشد، لازم است با مشاهده علائم آن به پزشک مراجعه و فرایند درمان را آغاز کنید.
