درد دیسک کمر به کجا می زند

درد دیسک کمر به کجا می زند؛ دردهای منتشره به پاها و زانوها و لگن
شاید به عنوان افراد مبتلا به دیسک، برایتان سوال پیش آمده که درد دیسک کمر به کجا می زند، دیسک به دلیل قرارگیری در مسیر اعصاب خروجی از نخاع جهت ارسال پیام‌های عصبی از مغز به اندام‌ها می‌تواند منجر به درد منتشره به پاها، زانوها، لگن و در مواقع حاد مچ پا گردد. برای تشخیص علت دردهای رادیکولوپاتی توجه به علائم دیسک کمر ضروری است.
جهت پاسخ به این پرسش که درد دیسک به کجا انتشار می‌یابد، ابتدا باید بدانیم که دیسک چیست و چه علائمی دارد.
ستون فقرات ما انسان‌ها در قسمت کمر دارای 5 مهره است. بين هر دو مهره از کمر یک صفحه از جنس غضروف یا بالشتک ژلاتینی وجود دارد كه ديسک نامیده مي‌شوند.
نقش اساسی این دیسک‌های بین مهره‌ای کمر، ضربه گیری، جذب و بی اثر کردن فشارهای وارده به ستون فقرات و کمک به حرکت آسان مهره‌ها است.
در واقع ساختار و عملکرد آن‌ها همانند چرخ‌های یک ماشین است. در صورتی که مشکلی برای دیسک‌ها به وجود آید به آن فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر گفته می‌شود.
این عارضه بر اثر دلایل مختلفی از جمله وارد شدن فشار زیاد به کمر، تضعیف عضلات کمر، افزایش سن و… ایجاد می‌شود.
درمان دیسک کمر یکی از سخت‌ترین و حساس‌ترین درمان‌ها است که نیاز به مهارت بالای پزشک متخصص دارد.
درد به عنوان شایع‌ترین علامت دیسک کمر، وابسته به این که مشکل دیسک در کدام ناحیه از کمر اتفاق افتاده است، مسیر انتشار متفاوتی دارد؛ در نتیجه اگر می‌خواهید بدانید که درد دیسک به کجا انتشار می یابد، تا پایان مقاله همراه ما باشید.

درد دیسک کمر به کجا می زند؟
درد دیسک کمر به کجا می زند؟ با توجه به ناحیه‌ای که در کمر آسیب دیده است، علائم دیسک کمر خطرناک متفاوت خواهد بود.
اصولا این دردها با حرکت کردن و وارد شدن فشار به کمر، شدیدتر می‌شوند و در مقابل با استراحت و انجام حرکات اصلاحی مناسب، تسکین می‌یابند.
لازم به ذکر است که بسیاری از افراد مبتلا به این عارضه، هیچ گونه علائمی از خود نشان نمی‌دهند. طبیعی است که فتق دیسک موجب بروز درد شدید عصب سیاتیک شود. اصولا این درد از یک سمت باسن شروع می‌شود و تا پاها و ساق‌ها ادامه پیدا می‌کند.
ستون فقرات انسان از یک سیستم پیچیده و پیشرفته شامل عصب و رگ‌های خونی تشکیل شده است. نواحی پایینی کمر انسان از جمله قسمت‌های شایعی است که دیسک‌ها دچار لغزش می‌شوند و این لغزش‌ها باعث ایجاد فشار مضاعف به عضلات و اعصاب اطراف دیسک‌های کمر می‌شود.

در پاسخ به این پرسش که درد دیسک کمر به کجا انتشار می‌یابد باید گفت، هنگامی که دیسک به سمت بیرون حرکت کند، موجب تحریک غشاء خارجی نخاع در ستون فقرات خواهد شد و به این ترتیب درد ایجاد می‌شود. در صورتی که این اختلال بر روی ریشه‌های عصبی تاثیر بگذارد، باعث ایجاد ضعف در آن قسمت ‌ها می‌شود.
اگر دیسک بلغزد ولی روی هیچ یک از اعصاب تاثیر نگذارد، شما درد را در ناحیه کمر خود احساس خواهید کرد و حتی ممکن است هیچ ‌گونه نشانه‌ای از بیماری نداشته باشید.
پس نمی‌توان به طور دقیق گفت که درد دیسک کمر به کجا می زند. زمانی که دیسک‌ها آسیب می‌بینند و بر روی اعصاب کمر فشار می‌آورند، نشانه های زیر بروز پیدا می‌کند:
• به علت فشار بر عصب‌های سیاتیک بدن، در قسمت‌هایی مانند باسن، پاها تا مچ و کف پاها دچار درد خواهند شد و به صورت کلی، درد کمر همراه با درد پاها خواهد بود؛
• احساس سوزش، گزگز یا بی حسی در یکی از پای بدن که اصولا از قسمت باسن یا پشت زانوها آغاز می‌شود و به سمت ران، مچ و کف پاها کشیده می‌شود؛
• درد در نواحی جلویی ران پاها؛
• گرفتگی‌ها و دردهای شدید در عضلات بدن.
از دیگر نشانه‌های فشار شدید بر ریشه‌های عصبی، احساس ضعف در پا و نداشتن کنترل مثانه و روده می‌باشد که موجب ایجاد سندرمی با نام دم اسبی می‌شود. این اختلال که به صورت نادر پیش می‌آید باعث بروز عوارض شدید برای فرد می‌شود و بسیار جدی است.
در صورت مشاهده نشانه‌های سندرم دم اسبی، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. از جمله فعالیت‌های مناسب برای کاهش این علائم، ورزش برای دیسک کمر است.

در ادامه به طور کامل بیان می‌کنیم که درد دیسک کمر به کجا می زند:
1- درد بازو و پاها
اصولا افراد در قسمت پاها و بازوی نزدیک به دیسک آسیب دیده دچار درد و ناراحتی می‌شوند. به طور نمونه، اگر فتق دیسک در ناحیه پایینی کمر باشد، احتمالا بیمار در ساق پاهای خود درد را احساس می‌کند.
در صورتی که دیسک گردن شخص آسیب ببیند، باید انتظار داشت که درد در بازوی نزدیک‌تر حس شود و در قسمت‌های شانه‌ها، بازوها و انگشتان در حرکت باشد.
2- بی حسی و سوزن‌سوزن شدن اندام‌ها
در کنار عوارض دردناک، احتمال دارد که بیمار احساس سوزن‌سوزن شدن یا بی حسی را در اندام‌هایی همچون دست‌ها، بازوها، انگشتان دست، پاها و انگشتان پای خود حس کند.
3- ضعف عضلانی
اصولا فتق دیسک موجب ضعف عضلات مجاور می‌شود که در زمان پیاده‌روی یا دویدن احساس می‌شود. ممکن است که بیمار در زمان بلند کردن، حمل یا نگه داشتن وسایل، دچار مشکل شود. از راه‌های موثر جهت درمان این مشکل انجام ورزش برای دیسک کمر است.
درد دیسک کمر به کجا می زند؛ مسیرهای انتشار درد
اگر دیسک‌های مهره در سطح‌های مختلف دچار فتق، بیرون زدگی و آسیب شوند، روی رشته‌های عصبی متفاوتی فشار وارد می‌کنند؛ بنابراین مسیر انتشار درد در هر سطحی از آسیب دیدگی متفاوت است که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم:
• اگر آسیب دیدگی در دیسک کمری بین T12 و L1 اتفاق بیفتد، انتشار درد در ناحیه باسن و فوقانی ران خواهد بود.
• اگر آسیب دیدگی در دیسک بین مهره‌ای، مهره‌های L3 و L2 اتفاق بیفتد، مسیر انتشار درد در قسمت بالای کمر و جلوی اندام تحتانی خواهد بود.
• اگر آسیب دیدگی در دیسک مهره بین L3 و L4 اتفاق بیفتد، درد در قسمت کمر، لگن، قسمت پشتی کناری ران و قسمت جلوی ساق اتفاق می‌افتد.
• اگر آسیب دیدگی در دیسک بین مهره L4 و L5 باشد، به دنبال آن درد دنبالچه، درد لگن، دردهای منتشر شده به قسمت خارجی ران و قسمت خارجی ساق پا اتفاق خواهد افتاد.
• اگر آسیب دیدگی در دیسک بین مهره L5 و S1 اتفاق بیفتد، به دنبال آن درد دنبالچه، درد لگن، درد در قسمت خلفی کناری ران، قسمت خلفی کناری ساق تا پاشنه اتفاق خواهد افتاد.
درد دیسک کمر
در عارضه فتق دیسک، تنها لغزش دیسک ها باعث ایجاد درد برای شخص نمی شود. به عبارتی، فشار وارد شده به عصب از سمت دیسکی که دچار لغزیدگی شده است، موجب بروز درد و ناراحتی برای بیمار می‌شود.
این دردی که در ریشه عصب احساس می شود، درد رادیکولار گفته می‌شود و احتمال بروز آن در دیگر نواحی بدن نیز وجود دارد. به طور نمونه درد رادیکولار در ناحیه کمری ستون مهره‌ها، قسمت پایینی پاها و بازوها و در ناحیه گردن احساس می‌شود.
دردی که در اندام های تحتانی بیمار مانند پاها بروز پیدا می‌کند و دلیل آن فشار وارد شده به اعصاب بدن است، درد سیاتیک یا رادیکوپاتی گفته می‌‌شود.
بنابراین، در تشخیص و درمان دیسک کمر توجه به این موضوع که درد انتشاره یافته دیسک بسیار مهم است.
هنگامی که دیسک‌های کمر تحلیل می‌روند، شخص در همان ناحیه آسیب دیده، درد و ناراحتی را حس می کند که به آن درد محوری گفته می‌شود. دردی که بر اثر فشرده شدن عصب ایجاد می‌شود و درد دیسک، هر دو از نشانه‌های عارضه فتق دیسک می‌باشند.
این اختلال می تواند در تمام مهره‌های ستون فقرات مانند مهره‌‌های گردن، مهره‌های اطراف قفسه سینه و یا مهره‌‌های کمر بروز کند. اصولا کمر از جمله بارزترین قسمت‌هایی است که در آن لغزش دیسک اتفاق می‌افتد؛ چرا که کمر ما در طول شبانه روز بیشترین فشار را در مقایسه با سایر نواحی ستون فقرات تحمل می‌کند.
در تشخیص و درمان دیسک کمر توجه به این نکته که درد دیسک کمر به کجا می زند و بیمار چه علائمی دارد، بسیار مهم و تاثیر گذار است و بیمار باید حتما توسط پزشک متخصص معاینه فیزیکی شود.
در کنار این موارد، نتیجه‌های به دست آمده از آزمایشات سی تی اسکن و ام آر آی‌ نیز در تشخیص بیماری و درمان، کمک کننده خواهند بود.

مهم ترین نشانه ها و علائم دیسک کمر خطرناک چیست؟
اصلی‌ترین علائم دیسک شامل کمر درد و درد سیاتیک (دردی که از داخل کمر شروع میشه و سپس به پشت باسن، پشت ران‌ها و پشت ساق پاها می‌رسد) است. دیسک‌های خفیف اصولا به شکل دردهای همیشگی بروز نمی‌کنند و بیمار تنها برای مدتی درد خواد داشت و سپس بهبود می‌یابد.
در پاسخ به این پرسش که درد دیسک کمر به کجا می زند باید گفت که گاهی بیمار فقط کمر درد دارد و در برخی موارد با درد سیاتیک نیز همراه است.
به علاوه، در بعضی از افراد این بیماری تنها با درد در اندام‌های تحتانی بروز پیدا می‌کند؛ بدون داشتن هیچ گونه سابقه کمر دردی. بنابراین از شایع‌ترین علائم دیسک کمر خطرناک می‌توان به موارد زیر را نام برد:
• کمردرد
• احساس ضعف عضلانی بدون دلیل خاصی
• سوزن سوزن شدن پاها
• احساس درد یا بی حسی در یک سمت بدن
• بی حسی پاها
• دردی که به سمت بازوها یا پاها کشیده شود
• دردی که پس از ایستادن یا نشستن شدت یابد
• احساس سوزش، درد یا سوزن سوزن شدن در قسمت صدمه دیده کمر
• دردی که پس از پیاده روی‌های کوتاه مدت ایجاد شود
• دردی که در هنگام شب یا با انجام فعالیت‌های خاصی بدتر ‌شود
بروز درد در بدن هر شخص می‌تواند متفاوت از دیگری باشد. در صورتی که شما دچار دردی مانند سوزن سوزن شدن و به دنبال آن بی حسی می‌شوید و این علائم بر قدرت کنترل عضلات شما تاثیر گذاشته است، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید تا در صورت وجود هرگونه مشکلی، هرچه سریع‌تر درمان دیسک کمر را شروع کنید.

درد دیسک کمر به کجا می زند؛ درد دیسک در پاها
بسیاری از افراد در زمان فکر کردن به این مسئله که درد دیسک کمر به کجا می زند، تنها درد در ناحیه کمر را در نظر می‌گیرند. برخلاف تصور عموم افراد، درد اندام‌های تحتانی نیز از جمله اصلی‌ترین علائم دیسک کمر خطرناک است.
علت این مسئله اعصابی هستند که از منشا کمر به سمت اندام‌های تحتانی بدن ادامه می‌یابند و موجب حرکت پاها می‌شوند. در واقع همین اعصاب باعث بروز نشانه‌های دیسک در پاها می‌شوند.
در اندام‌های تحتانی بدن از جمله پاها، سه عصب اصلی اوبتوراتور، فمورال و سیاتیک وجود دارد که منشا همه آن‌ها ریشه‌های عصبی کمر است.
منشا عصب سیاتیک از ریشه‌های عصبی 4 و 5 است و این دیسک‌ها (L4 – L5) بیش از بقیه دچار مشکل می‌شوند و دردهای سیاتیکی را به وجود می‌آورند. به همین علت درد سیاتیک شایع‌ترین درد در مقایسه با دیگر اعصاب است و که از قسمت کمر شروع می‌شود و به پشت باسن، ران‌ها و ساق پاها کشیده می‌شود.
در ادامه بحثی که درد دیسک کمر به کجا انتشار می‌یابد می‌رسیم به آسیب دیسکL2 – L3 و دردی که به دنبال آن در جهت عصب فمورال ایجاد می‌شود. این درد از کمر شروع می‌شود و به جلوی ران‌ها و زانوها کشیده می‌شود. آسیب به دیسک L1 – L2 باعث تاثیر بر روی ریشه دوم کمر و بروز درد در جهت عصب اوبتوراتور خواهد شد.
این درد در داخل ران پاها احساس می‌شود. از جمله راه‌های موثر برای بهبود این علائم می‌توان به ورزش برای دیسک کمر اشاره کرد.

در برخی موارد دیسکوپاتی کمر باعث بی حسی پاها و اختلال در حرکت آن‌ها می‌شود. پس در پاسخ به این پرسش که درد دیسک به کجا انتشار می‌یابد می‌توان به پاها و مشکلات حرکتی و حسی آن‌ها اشاره کرد. هر یک از ریشه‌های عصبی بدن دارای دو بخش حسی و حرکتی هستند.
در صورتی که فشار و آسیب به قسمت حسی وارد شود موجب بروز اختلالات حسی در پاهای فرد می‌شود و اگر فشار و آسیب به بخش حرکتی وارد شود، موجب ضعف عضلانی پاها خواهد شد.
اصولا زمانی که بیمار به ضعف عضلانی مبتلا شده است، هم زمان دچار اختلالات حسی نیز خواهد شد. بروز مشکل در حس یا حرکت پاها و اندام‌های تحتانی بدن، نشانه‌ای از وجود فشار زیاد بر روی ریشه‌های عصبی بدن است که احتمال دارد بیمار به انجام عمل جراحی جهت درمان دیسک کمر احتیاج داشته باشد.
در بارداری درد دیسک کمر به کجا می زند؟
در زمان حاملگی درد دیسک کمر به کجا می زند؟ دوران حاملگی از مهم‌ترین و حساس‌ترین لحظات زندگی خانم‌ها است. حدود نیمی از زنان در این دوران، کمر درد را تجربه می‌کنند و این به دلیل تغییر بیومکانیک ستون فقرات بدن است.
با بزرگ شدن جنین در داخل شکم، قوس کمر نیز بیشتر می‌شود و باعث بروز کمر درد می‌شود. این کمر دردها در زنان باردار به دو گروه تقسیم بندی می‌شوند:
1) خانم‌هایی که پیش از دوران بارداری نیز دارای سابقه کمر درد یا عارضه دیسک بوده‌اند؛
2) افرادی که پیش از زمان حاملگی خود هیچ گونه دردی در ناحیه کمر احساس نمی‌کردند و تنها بعد از بارداری به کمردرد مبتلا می‌شوند.
در مورد گروه اول که دارای سابقه مشکلات و علائم دیسک کمر خطرناک هستند، طبیعتا لازم است که پیش از اقدام به بارداری درمان‌های لازم را دریافت کنند و دست کم به مدت 6 ماه هیچ گونه درد و مشکلی نداشته باشند.
در دوران بارداری مقدار بسیاری هورمون پروژسترون در بدن فرد ترشح می‌شود که این هورمون موجب شل‌شدگی لیگامان‌ها و افزایش قوس کمر می‌شود. قوس زیاد کمر نیز باعث کاهش فضای درون کانال نخاعی خواهد شد که اگر شخصی مستعد اختلالات دیسک باشد، دچار کمردرد می‌شود و باید منتظر ماند تا فهمید درد دیسک کمر به کجا می زند.
کمر درد در اشخاصی که پیش از بارداری هیچ گونه درد و مشکلی نداشته‌اند، وابسته به مقدار انعطاف کمر و فاست (مفاصل پشت ستون فقرات) آن‌ها است. بنابه دلایلی که گفته شد، در زمان بارداری قوس کمر فرد افزایش پیدا می‌کند و افرادی که انعطاف بالایی ندارند و ورزش و تمرینات منظم انجام نمی‌دهند، دچار کمر درد خواهند شد.
در نتیجه انجام ورزش برای دیسک کمر توصیه می‌شود تا انعطاف پذیری خانم‌ها افزایش یابد و در این دوران دچار مشکل نشوند.

درمان‌های مختلف درد دیسک کمر
اصولا برای اکثریت افرادی که دچار عارضه فتق دیسک هستند، با در نظر گرفتن این موضوع که درد دیسک کمر به کجا می زند، در ابتدا روش‌های غیر جراحی تجویز می‌شود؛ اما باید در نظر داشت که در برخی موارد، انجام عمل جراحی بهترین گزینه ممکن برای بیمار و سلامتی او است. در ادامه به بیان روش‌های مختلف درمان دیسک کمر خواهیم پرداخت.
1- درمان‌ مراقبتی
درمان بیماری دیسکوپاتی کمر متناسب با نشانه‌های آن می‌باشد و باید دید که درد دیسک به کجا انتشار یافته و شدت آن چقدر است.
اگر علائم بیماری درحال بهبود بودند، پزشک از شما می‌خواهد تا بهبودی کامل صبر کنید. در مقابل اگر علائم در حال وخیم‌تر شدن بودند، اصولا روش‌هایی مانند عمل جراحی تجویز می‌شود.
2- دارو درمانی
طبق میزان درد بیمار، پزشک از داروی دیسک کمر مسکن و ضد التهاب جهت تسکین درد کمک می‌گیرد.
3- فیزیوتراپی
اصولا پزشک برای شخصی که به بیماری فتق دیسک مبتلا است، انجام فیزیوتراپی را پیشنهاد می‌کنند. برنامه‌های توانبخشی مفید و ورزش برای دیسک کمر می‌توانند در بهبود درد و التهابات بیمار بسیار موثر باشند و قدرت عضلات و تحرک فرد را افزایش دهند.
4- عمل‌ جراحی
در صورتی که بیماری فتق دیسک باعث ایجاد فشار بر روی اعصاب شود و عصب‌های فشرده موجب بروز شرایط اضطراری مانند ضعف شدید پاها و بازوها شوند، تنها راه درمان انجام عمل جراحی سریع ستون مهره‌ها است. در این شرایط اگر جراحی صورت نگیرد، صدماتی که به عصب وارد شده است همیشگی خواهند بود.

داروی دیسک کمر
در قسمت قبل در خصوص داروی دیسک کمر اطلاعاتی برایتان ارائه کردیم، بهترین داروهای مخصوص دیسک کمر که داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی شامل متاکاربامول، پرگابالین، گاباپنتین، دیکلوفناک و ملوکسیکام سلکسیب خواهد بود.
در صورتی که پزشک متخصص طبق تشخیص خود بر مبنای علائم بالینی بیمار داروهای ضدالتهاب استروئیدی را به عنوان داروی دیسک کمر تجویز کند، ضروری است این داروهای کورتونی را برای بهبود وضعیت خود مصرف کنید.
ورزش برای دیسک کمر
یکی از رویکردهای درمانی مناسب برای بیماران دیسک کمر انجام تمرینات و ورزش‌های مخصوص است. مناسب‌ترین ورزش برای دیسک کمر باید طبق تصمیم گیری پزشک متخصص اتخاذ گردد.
بهترین ورزش‌ها طبق نظر پزشکان متخصص ارتوپد انجام حرکات پلانک، حرکت شنا، کشش ایستاده، حرکت نیمه کبری، حرکت کبری کامل خواهد بود.
سخن پایانی
بنابراین، توجه به این مسئله که درد دیسک کمر به کجا می زند می‌تواند در تشخیص و درمان بیماری توسط پزشک بسیار کمک کننده باشد.
پس لازم است که در صورت بروز هریک از نشانه‌های فتق دیسک به پزشک متخصص مراجعه کنید تا با ذکر کامل شرایط خود، به طور دقیق معاینه شوید و در صورت وجود مشکل، هرچه سریع‌تر درمان را آغاز کنید.

فرزاد مریخ بیات

متخصص ارتوپدی، جراح استخوان و مفاصل