مراقبت از نوزاد و بررسی علت ورم پای نوزاد بعد از واکسن

دوران بارداری یکی از حساس­ترین دوره‌ها برای خانم­ها است. سختی این دوران با شیرینی تولد نوزاد خاتمه پیدا می­کند. پس از متولد شدن نوزاد، نگهداری صحیح نوزاد اهمیت بسیار زیادی دارد و والدین باید به این نکته توجه داشته باشند. ورود نوزاد سبب ایجاد تغییراتی در روند زندگی والدین، به‌خصوص مادر می­شود. یکی از مهم­ترین اصول مراقبتی نوزاد انجام به‌موقع واکسیناسیون هست.

واکسن، ویروس ضعیف یا کشته شده­ای است که تزریق آن به بدن نوزاد سبب می­شود تا بدن به طور طبیعی پادتن ویروس موردنظر را تولید کند. به‌این‌ترتیب سیستم ایمنی بدن نوزاد نسبت به این ویروس خاص قوی شود.

پادتن­هایی که به‌واسطه تزریق واکسن در بدن نوزاد تولید می­شوند، تا آخر عمر در بدن باقی می­مانند. واکسن در کنار تمام مزایای درمانی عوارض موقتی هم دارد که از آن جمله می­توان به ورم پا بعد از واکسن 2 ماهگی اشاره کرد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد علت ورم پای نوزاد بعد از واکسن و همچنین آشنایی با درمان­های کاهش‌دهنده ورم و سفتی پا پس از واکسن و بدانیم برای ورم پا به چه پزشکی مراجعه کنیم با ما همراه باشید.

مراقبت از نوزاد و بررسی علت ورم پای نوزاد بعد از واکسن

واکسیناسیون کودک

واکسیناسیون کودک برنامه خاص و مشخص شده­ای دارد. تمام نوزادان تازه‌متولدشده طبق این برنامه‌ریزی در زمان­های تعیین شده واکسن­ها دریافت می­کنند. در بدو تولد باید نوزاد چند واکسن دریافت کند.

این واکسن­ها عبارت هستند از: ب. ث. ژ، واکسن فلج اطفال و واکسن هپاتیت ب. در خصوص واکسن ب. ث. ژ لازم به توضیح است که این واکسن حاوی باکتری ضعیف شده بیماری سل هست. تزریق آن هم به‌صورت زیر جلدی بوده و در ناحیه بالای بازوی نوزاد تزریق می­شود.

واکسن هپاتیت ب هم یک واکسن تزریقی هست. تزریق این واکسن نوزاد را در برابر ابتلا به سیروز و سرطان کبد ایمن می­کند. دراین‌بین واکسن فلج اطفال به شکل قطره خوراکی وجود دارد و این قطره حاوی ویروس­های ضعیف و کشته شده­ای هست که وارد بدن نوزاد می­شوند.

علت واکسیناسیون چیست

برخی از والدین پس از دیدن ورم پا بعد از واکسن 18 ماهگی این سؤال را مطرح می­کنند که آیا واکسیناسیون لازم است؟ علت اصلی واکسیناسیون چیست؟ برای پاسخ‌دادن به این سؤال‌ها در ادامه به توضیح بیشتر در مورد علت واکسیناسیون می­پردازیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این مورد با ما همراه باشید.

_ نوزادان و افراد مسن در مقایسه با سایر افراد سیستم ایمنی ضعیف­تری دارند. ضعیف‌بودن سیستم ایمنی به این معنا هست که احتمال بروز بیماری در این افراد بیشتر بوده و ورود کوچک­ترین عامل بیماری‌زا به درون بدن این افراد سبب بیماری می­شود.

_ یکی از اصلی­ترین علل واکسیناسیون نوزادان، افزایش ایمنی بدن آنها در برابر ابتلا به بیماری هست. در گذشته بسیاری از بیماری­ها علت اصلی مرگ و میز نوزادان یا حتی کودکان محسوب می­شدند. خوشبختانه امروزه برای این بیماری­ها واکسن تولید شده است.

تزریق واکسن این بیماری­ها سبب می­شود نوزاد در برابر مبتلا شدن به این بیماری­ها مقاوم شود. به‌این‌ترتیب نوزاد در برابر عامل بیماری‌زای موردنظر مقاوم بوده و اگر هم مبتلا شود علائم بیماری به‌صورت خفیف ظاهر می­شوند.

مورد بعدی تأثیر واکسن بر روی افزایش ایمنی و سلامت نوزادان هست. متخصصان مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری طبق تحقیقات انجام شده در این زمینه اعلام کرده­اند که واکسیناسیون علاوه بر مؤثربودن بر روی افزایش ایمنی بدن در برابر عامل بیماری‌زا، ایمنی بدن را در برابر سایر عوامل بیماری‌زای دیگر نیز افزایش می­دهد. افرادی که در دوران نوزادی واکسیناسیون خود را به‌صورت کامل دریافت می­کنند، در بزرگسالی در برابر ابتلا به بیماری­های عفونی مقاومت بیشتری دارند.

در مقابل افرادی که در نوزادی واکسن­های مهم نظیر آبله‌مرغان، فلج اطفال و سرخک را دریافت نکرده­اند، در دوران بزرگسالی احتمال ابتلا آنها به بیماری­های پنوموکوکی، زونا، آنفولانزا، هپاتیت B و HIV بیشتر هست.

از دیگر علل تأثیرگذار بر روی واکسیناسیون بهتر است به این مورد اشاره کنیم که انجام به‌موقع واکسیناسیون گاهی مرز بین مرگ و زندگی هست. در برخی شرایط انجام واکسیناسیون نوزاد به‌اندازه تغذیه مناسب برای او لازم و ضروری می­باشد. تزریق واکسن روشی بسیار راحت و البته ایمن برای افزایش سلامت نوزاد هست.

 در خصوص امنیت واکسن هم جای نگرانی نیست. در بسیاری از کشورها برای واکسیناسیون قوانین بسیار سخت­گیرانه­ای وجود دارد. این قوانین سبب می­شوند تا واکسن­های تولید شده کاملاً بی‌خطر باشند و تزریق آنها جایی برای نگرانی باقی نمی­گذارد.

در خصوص واکسیناسیون و علت آن جالب است بدانید واکسیناسیون بیشتر برای بیماری­هایی انجام می­شود که در صورت ابتلا درمان آنها بسیار هزینه‌آور هست. به‌این‌ترتیب انجام واکسیناسیون علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد از نظر اقتصادی هم برای خانواده مقرون‌به‌صرفه هست.

خوشبختانه در ایران واکسیناسیون کودک دارای برنامه‌ریزی تعیین شده­ای است و نوزادان پس از تولد طبق این برنامه‌ریزی می­توانند واکسن­های تعیین شده را دریافت کنند. برای دریافت واکسن باید به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کنید. توجه داشته باشید که تزریق صحیح واکسن نوزاد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هست. به همین دلیل حتماً از کادر درمانی متخصص بخواهید تا واکسیناسیون نوزاد شما را انجام دهند.

نکات مهم در مورد واکسیناسیون

برای اینکه واکسیناسیون نوزاد شما دقیق و بدون مشکل انجام شود، بهتر است قبل از انجام واکسیناسیون نکات زیر را دانسته و با درنظرگرفتن این نکات واکسیناسیون را انجام دهید.

  • _ اگر به هر دلیلی نوبت تزریق یکی از واکسن­های سه‌گانه نوزاد را فراموش کردید، در زمان به‌خاطرآوردن این موضوع نیاز نیست واکسیناسیون ازسرگرفته شود. در چنین شرایطی طبق جدولی که در کارت واکسیناسیون کودک وجود دارد، برنامه ایمن کردن نوزاد را انجام دهید.
  • _ در طی تزریق واکسن ویروس کشته یا ضعیف شده وارد بدن نوزاد می­شود. به همین دلیل در بیشتر موارد تزریق واکسن سبب تب نوزاد می­گردد. باوجوداینکه تب نوزاد تا حدی واکنش طبیعی بدن محسوب می­شود، اما اگر بعد از واکسن سه‌گانه کودک تب بالای 40 درجه داشت در نوبت بعدی تزریق بهتر است به نوزاد واکسن دوگانه تزریق شود.
  • _ قبل از تزریق هر نوع واکسنی حتماً به ممنوعات واکسن موردنظر هم توجه داشته باشید. به بیانی بهتر تزریق برخی از واکسن­ها برای برخی از نوزادان ممنوع شده است. به‌عنوان‌مثال نوزادان مبتلا به ضایعات مغزی پیش‌رونده نباید واکسن دوگانه دریافت کنند!
  • _ واکسیناسیون برای نوزاد بسیار ضروری هست، اما این اقدام نباید در روند تغذیه نوزاد اختلال ایجاد کند. قبل و پس از تزریق واکسن شیردهی به نوزاد را قطع نکنید. نوزاد همانند سایر زمان­های عادی باید به‌موقع و به‌اندازه تغذیه شود.
  • _ اگر قصد دارید دو واکسنی که حاوی ویروس­های زنده ضعیف شده هستند را به نوزاد تزریق کنید، حتماً بین تزریق این دو واکسن حداقل یک ماه فاصله باشد. تزریق هم‌زمان دو واکسن حاوی ویروس­های زنده ضعیف شده می­تواند واکنش شدیدی را در بدن نوزاد به وجود بیاورد.
  • _ نوزادانی که مبتلا به نقص سیستم ایمنی هستند، قبل از تزریق واکسن فلج اطفال حتماً باید توسط پزشک متخصص معاینه شوند. تزریق واکسن فلج اطفال در این کودکان باید طبق دستور کارخانة تولیدکننده واکسن موردنظر انجام شود. تزریق بر اساس این دستورالعمل کمترین ضرر را برای نوزاد به همراه دارد.
  • _ تزریق هم‌زمان دو واکسن ب. ث. ژ با واکسن سرخک مانعی ندارد.

علت سفت‌شدن جای واکسن

واکسیناسیون با وجود تمام مزایای درمانی، عوارض جانبی هم دارد. ورم و سفت‌شدن قسمتی از بدن که تزریق به آن انجام شده یکی از رایج­ترین عوارض واکسیناسیون هست. در خصوص این عارضه هم جای هیچ نگرانی نیست؛ زیرا موقت بوده و بعد از مدتی از بین می­رود.

بااین‌وجود مشاهده ورم و سفتی بدن نوزاد پس از واکسیناسیون برای بسیاری از والدین نگران‌کننده بوده و این افراد تمایل دارند تا علت ورم پای نوزاد بعد از واکسن را بدانند. به‌طورکلی ورم پا پس از واکسن 2 ماهگی و سایر واکسن­ها علت­های متفاوتی دارد.

در بین دلیل­های مختلفی که می­توانند علت ورم پای نوزاد بعد از واکسن باشند، یکی از رایج­ترین دلیل­ها تزریق اشتباه فردی هست که واکسیناسیون نوزاد را انجام می­دهد. هر واکسنی روش تزریق خاص خود را دارد.

به‌عنوان‌مثال بیشتر واکسن­ها باید به‌صورت عمقی تزریق شوند. اگر واکسن موردنظر از نوع تزریق عمیق باشد و فرد تزریق‌کننده آن را عمیق تزریق نکند! مایع درون واکسن تزریق شده به‌صورت یک توده زیر پوست نوزاد جمع می­شود. تجمع این توده مایع در زیر پوست سبب می­شود سطح پوست سفت و متورم به نظر برسد.

از دیگر دلایل ورم پا پس از واکسن 18 ماهگی می­توان به عدم رعایت نکات بهداشتی در هنگام تزریق و پس از آن اشاره کرد. توجه داشته باشید برای واکسیناسیون نوزاد حتماً یک مرکز بهداشتی و درمانی استاندارد را انتخاب کنید.

اگر بعد از تزریق به هر دلیل عفونت به محل تزریق برسد، ممکن است زخم باقی‌مانده از تزریق واکسن عفونت کند. بروز عفونت به دلیل واکسیناسیون مشکلات زیادی را برای نوزاد به وجود می­آورد. در نتیجه بهترین راه پیشگیری هست. همان گونه که توضیح دادیم برای تزریقات مراکز بهداشتی و درمانی معتبر و استانداردی را انتخاب کنید که تمامی نکات بهداشتی در آنها رعایت می­شود.

در برخی موارد والدین از علت ورم پای نوزاد پس از واکسن آگاه بوده و برای جلوگیری از ورم پا بعد از واکسن 2 ماهگی تمامی نکات توضیح داده شده را رعایت می­کنند. بااین‌وجود شاهد هستیم با وجود رعایت نکات مربوطه پس از تزریق واکسن محل تزریق متورم یا سفت می­شود.

در چنین شرایطی هم جای نگرانی نیست. خوشبختانه برای کاهش درد و ورم ناشی از تزریق واکسن روش­های مختلفی وجود دارد که با اجرایی‌کردن این روش­ها مدتی کمی بعد از تزریق پوست محل تزریق به حالت عادی بر می­گردد.

راهکارهای برطرف‌کردن ورم پا بعد از واکسن

تا این قسمت از مقاله در مورد علت ورم پای نوزاد بعد از واکسن اطلاعات بیشتری کسب کردید. در خصوص ورم پا پس از واکسن 2 ماهگی باید بدانید این ورم و قرمزی محل تزریق واکسن به‌نوعی واکنش طبیعی در برابر واکسن‌زدن محسوب می­شود و جای هیچ نگرانی نیست.

ماساژدادن آرام و مداوم محل تزریق واکسن تأثیر زیادی در کاهش ورم پا پس از واکسن 18 ماهگی دارد. توجه داشته باشید عوارض ناشی از واکسن نظیر تب و ورم پا تنها تا مدت کوتاهی بعد از تزریق واکسن طبیعی هستند، این عوارض باید مدتی پس از تزریق از بین بروند. اما اگر ادامه‌دار شد حتماً به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به توضیح بیشتر در مورد راهکارهای کاهش ورم و آرام‌کردن کودک پس از تزریق واکسن می­پردازیم.

محیط ساکت و آرام

تزریق واکسن سبب ایجاد تغییراتی در نوزاد می­شود. یکی از تغییرات افزایش خواب‌آلودگی کودک و بی‌میلی نوزاد به شیر خوردن هست. بعد از تزریق واکسن نوزاد نیاز به استراحت دارد و باید در محیط آرام و دور از تنش قرار بگیرد.

والدین برای بهبود هر چه سریع­تر نوزاد باید محیط خانه را آرام و ساکت نگه دارند. دمای محیط نیز از دیگر عوامل مؤثر بر روی کاهش ورم پا پس از واکسن 2 ماهگی هست. بهتر است دمای خانه را خنک نگه دارید. لازم به توضیح است دمای محیط خیلی سرد نباشد!

اقدام دیگر برای کاهش ورم پای نوزاد بعد از تزریق پوشاندن لباس­های گشاد و آزاد به کودک هست، تا کودک به‌راحتی تحرک داشته و بتواند نفس بکشد. برای بهبودی کامل بهتر است مراقبت­های توضیح داده شده تا چند روز پس از تزریق واکسن ادامه‌دار باشند.

نزدیک نوزاد باشید

یکی دیگر از اقدام­های مراقبتی که والدین بعد از تزریق واکسن به نوزاد حتماً باید انجام دهند، این است که نوزاد را نزدیک خود نگه دارند. معمولاً در هنگام تزریق واکسن و پس از آن نوزاد بی‌قراری می­کند.

به همین دلیل والدین باید نزدیک نوزاد باشند تا او را آرام نگه دارند. هنگام تزریق واکسن به دلیل گریه و ناآرام بودن نوزاد ممکن است دست کودک تکان خورده یا بلرزد. اگر محل تزریق دست یا پا کودک هست، هنگام تزریق والدین باید عضو موردنظر را به‌آرامی نگه داشته تا ثابت بماند. پس از تزریق واکسن هم بهتر است هر چه سریع­تر به منزل خود بازگشته و نوزاد را در محیط مناسب قرار دهید.

تغذیه مناسب

بعد از کسب اطلاعات کافی در مورد علت ورم پای نوزاد بعد از واکسن‌زدن با درمان­های کاهش ورم نیز آشنا شدید. یکی دیگر از روش­های مؤثر برای کاهش ورم پا پس از واکسن 18 ماهگی تغذیه مناسب کودک هست.

البته که به‌طورکلی تغذیه مناسب نوزاد برای رشد صحیح از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هست. تغذیه مناسب پس از واکسن اهمیت بیشتری پیدا می­کند. محققان و پزشکان کودک معتقد هستند نوزادان در لحظه زندگی می­کنند.

از این قابلیت می­توان برای کاهش درد کودک بعد از تزریق واکسن استفاده کرد. به‌این‌ترتیب نوزاد هنگام شیر خوردن حواسش معطوف تغذیه شده و به‌این‌ترتیب درد واکسن را به‌صورت لحظه­ای فراموش می­کند. البته که تغذیه مناسب کودک پس از واکسن نیز باید ادامه داشته باشد.

کمپرس سرد

 

یکی از رایج­ترین راهکارهای کاهش ورم پا پس از واکسن 18 ماهگی استفاده از کمپرس سرد در محل تزریق واکسن هست. استفاده منظم از کمپرس سرد تا حد زیادی درد ناشی از تزریق واکسن را کاهش می­دهد. برای کمپرس سرد می­توانید یک حوله نرم و خنک را بر روی محل تزریق واکسن قرار دهید.

کمپرس سرد در فواصل زمانی 24 ساعت الی 48 ساعت بعد از تزریق واکسن انجام شود. با اجرایی‌کردن کمپرس سرد تأثیر شگفت‌انگیز آن را بر روی کاهش درد و ورم پا پس از واکسن 2 ماهگی مشاهده می­کنید.

اگر پس از تزریق واکسن به طور منظم برای کودک کمپرس سرد انجام دادید و پس از گذشت 48 ساعت درد و ورم ناشی از تزریق واکسن کاهش پیدا نکرد، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید تا پزشک شرایط نوزاد را بررسی کند.

ایجاد حواس‌پرتی

همان گونه که توضیح دادیم حواس‌پرتی نوزاد به هر روشی می­تواند سبب کاهش احساس درد نوزاد شود. هنگام تزریق واکسن و پس از آن با ایجاد حواس‌پرتی احساس درد کودک را کاهش دهید. از روش­های مختلفی می­توان برای ایجاد حواس‌پرتی استفاده کرد که از آن جمله

می­توان به استفاده از اسباب‌بازی، ایجاد صدا، تماشای تلویزیون و.. اشاره کرد.

دادن آب‌قند یا هر ماده شیرین دیگری به نوزاد زیر 6 ماه هم می­تواند تسکین‌دهنده درد باشد. برای تسکین درد واکسن می­توانید آب‌قند را قبل و بعد از تزریق واکسن به نوزاد بدهید.

سخن پایانی

نوزادان تازه‌متولدشده سیستم ایمنی بسیار ضعیفی دارند، به همین دلیل احتمال ابتلا به بیماری­های مختلف در نوزادان بیشتر است. از طرفی دیگر بیشتر بیماری­ها سبب مرگ‌ومیر می­شوند. برای جلوگیری از بروز چنین شرایطی و افزایش ایمنی نوزاد در برابر عوامل بیماری‌زا برای نوزادان برنامه واکسیناسیون منظمی در نظر گرفته شده است.

تمام نوزادان تازه‌متولدشده باید بر اساس این برنامه در زمان مناسب واکسیناسیون شوند. تزریق واکسن سبب ورم پا می­شود که در این مقاله در مورد علت ورم پای نوزاد بعد از واکسن توضیح دادیم. برای کاهش ورم پا بعد از واکسن 2 ماهگی راهکارهای مؤثری وجود دارد که به آنها اشاره کردیم.

در بیشتر موارد درمان ورم پا بعد از واکسن 18 ماهگی مؤثر هست، اما اگر 48 ساعت بعد از تزریق واکسن ورم پا کاهش پیدا نکرد حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید تا شرایط نوزاد را بررسی کند.