علت ورم کف پا چیست؟

پدیده‌ی ورم، چیز عجیبی نیست و بسیاری از ما در طول زندگی، بارها در نواحی مختلف از بدن‌مان شاهد ورم هستیم؛ البته که ورم دست و پا نسبت به دیگر قسمت‌های بدن شایع‌تر است. درمان ورم پا به علت اصلی آن بستگی دارد ورم کف پا می‌تواند به علل موقتی مانند هوای گرم، ایستادن طولانی مدت بر روی پا، بارداری یا بیماری‌های جدی‌تری مانند بیماری قلبی یا لخته شدن خون، ورم پا در فرد بروز پیدا کند. همچنین، استفاده از برخی داروها نیز در بروز این نوع ورم کف پا شایع است. در این صورت باید بدانیم برای ورم پا به چه پزشکی مراجعه کنیم. در این مقاله به بررسی علت ورم کف پا و ارتباط آن با انواع بیماری‌های مرتبط می‌پردازیم.

منشا ورم کف پا چیست؟ 

وقتی از ورم کف پا صحبت می‌کنیم، منظورمان تورمی است که در بخش پایینی پاشنه پا اتفاق افتاده باشد. کف پا دارای یک رباط ضخیم است که پاشنه را به قسمت جلویی پا وصل می‌کند. عملکرد این رباط بی‌شباهت به یک کمک فنر نیست؛ در واقع مثل یک کمک فنر از قوس پا حمایت می‌کند و با وجود آن راه رفتن را آسان می‌کند. 

بسیار پیش می‌آید که رباط‌های کف پا، آسیب ببینند و دچار پارگی و سایش شوند. عامل چنین آسیب‌هایی، فشار زیادی است که بر روی پاها اعمال می‌شود و زمینه را برای پارگی و سایر صدمات فراهم می‌سازد. نتیجه این فشار، التهاب در قسمت کف پا است که این التهاب باعث بروز تورم، سفتی و درد در پاشنه پا می‌شود. 

علل ورم کف پا در سالمندان

همه ما در معرض ابتلا به ورم کف پا هستیم اما در این بین، سالمندان بیش از دیگر اقشار جامعه با این خطر مواجه‌اند و ممکن است با ورم و درد کف پا روبرو شوند.  افراد مسن به دلیل ابتلا به برخی بیماری‌های زمینه‌ای، داروهای مختلفی مصرف می‌کنند، این موضوع می‌تواند دلیل ورم کف پا در سالمندان باشد. ورمی که در اثر استفاده از داروها ایجاد شده، گاه یکی از پاها را درگیر می‌کند و گاهی به طور همزمان در هر دو پا رخ می‌دهد. 

ناگفته نماند ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت، بیماری‌های قلبی و کلیوی، چاقی و… که در میان سالمندان شایع است، خود عاملی است برای افزایش خطر بروز ورم کف پا است. 

علل ورم کف پا در بیماران قلبی

اگر به هر دلیلی، قلب نتواند به درستی کار کند، مشکلات زیادی از جمله ورم کف پا، دست و پنجه نرم خواهیم کرد. طبق تحقیقات دانشمندان، موقعی که قلب نتواند خون را به طرز صحیحی به قسمت‌های مختلف بدن منتقل کند، خون کافی به اندام‌هایی مثل کلیه نمی‌رسد و اکسیژن‌رسانی مختل می‌شود. در نتیجه، بدن مایعات را در خود ذخیره می‌کند و این واکنش باعث ایجاد ورم در نواحی مختلف بدن می‌شود. توصیه ما به افرادی که با بیماری‌های قلبی دست و پنجه نرم می‌کنند، این است که به محض مشاهده علائمی مانند سرگیجه، تنگی نفس، درد شکم و ورم پا به پزشک مراجعه نمایند و تحت نظر باشند. 

علل ورم مچ پا و درد کف پا در ورزشکاران

ورزشکاران بیش از دیگران در معرض ورم کف پا هستند و بارها در طول زندگی خود تورم را در قسمت‌های مختلف پا تجربه می‌کنند. آن گروه از ورزشکارانی که به‌طور دائم به انجام تمریناتی مشغولند که کف پا را تحت فشار قرار می‌دهد، بیش از دیگران با ریسک بروز ورم مچ پا و درد کف پا مواجه هستند. 

علت ورم مچ پا و درد کف پا در بررسی محققان، انجام ورزش‌هایی است که به پاشنه و کف پا آسیب وارد می‌کند و باعث می‌شود بافت سینه پا، دچار ورم شود. ورزش‌های هوازی، دویدن طولانی مدت و رقص باله، از جمله این ورزش‌ها هستند. جالب است بدانید برخی ورزشکاران تا زمانی‌که در حال انجام حرکات ورزشی هستند، متوجه نمی‌شوند که پایشان ورم کرده و حتی درد دارند. این درد پس از اتمام تمرین، به سراغشان می‌آید. این مساله، باعث ایجاد صدمات در نواحی مختلف پا شده و فرایند درمان را طولانی‌تر و سخت‌تر خواهد کرد. 

در تکمیل موضوع علت ورم مچ پا و درد کف پا در ورزشکاران، باید بگوییم یکی از مهمترین نکاتی که ورزشکاران برای پیشگیری از ورم و درد کف و مچ پا باید بدانند، پوشیدن کفش‌های مناسب است. کفشی که مطابق استانداردها برای ورزش کردن طراحی شده، در کاهش خطر تورم سینه پا نقش دارد. 

علل داغی و ورم کف پا در بیماران دیابتی چیست؟ 

علت داغی و ورم کف پا در بیماران دیابتی، آسیب دیدگی عصب پا است که به دلیل قرار گرفتن در معرض گرما و سرمای شدید یا مواد مسموم رخ می‌دهد. داغی کف پا در این بیماران، نشان دهنده مشکل در گردش خون آن‌ها است. به عبارتی علت داغی و ورم کف پا در دیابتی‌ها این است که جریان خون در بدن آن‌ها با اختلال روبرو شده است. مثال بارز آن آسیب دیدگی پا، دویدن و حتی راه رفتن و نیز ابتلا به سرخرگ محیطی است. 

از طرفی علت سوزش و ورم کف پا در بیماران دیابتی، آسیبی است که اعصاب محیطی با آن مواجه شده و در اثر آن، عملکرد اعصاب محیطی تحت تاثیر قرار گرفته است. وظیفه‌ی اعصاب محیطی، تقویت سیگنال‌ها میان مغز، نخاع و بدن ما است. اعصاب محیطی به علت ابتلا به برخی بیماری‌ها مثل دیابت و سندروم گلین باره (نوعی اختلال خودایمنی در عصب)، مصرف بیش از حد الکل و… است. 

علت قرمزی و ورم کف پا در بارداری 

معمولاً ورم پاها در بارداری، یک مسئله رایج و البته طبیعی است که در ماه‌های پایانی بارداری، تشدید می‌شود. این ورم برای مادر و کودک خطرناک نیست اما ناراحت کننده است و مشکلاتی را برای زنان باردار ایجاد می‌کند. اگر علت قرمزی و ورم کف پا در بارداری، ابتلا به پره اکلامپسی باشد، این وضعیت باید سریعاً توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد. 

علت قرمزی و ورم کف پا در بارداری این است که بدن، آب را بیش از حد در خود نگه می‌دارد. همانطور که می‌دانید در طی روز، میزان زیادی از آب اضافی، در پایین‌ترین قسمت بدن یعنی پاها جمع می‌شود. به ویژه اگر زنان باردار، زیاد روی پای خود بایستند یا در معرض هوای گرم باشند. 

فشار رحم نیز می‌تواند از دیگر علل قرمزی و ورم کف پا در بارداری باشد. رحم در این دوران، تا آخرین روزها در حال رشد و بزرگ شدن است و می‌تواند گردش خون در پاها را تحت تاثیر قرار دهد و باعث انباشتگی مایعات در پاها، مچ و قوزک پا شود. 

پوشیدن کفش نامناسب و کبودی و ورم کف پا 

کفش برای آن طراحی شده که از پاهای شما محافظت کند. بسیاری از ما شیک بودن کفش را به راحتی آن ترجیح می‌دهیم با اینکه می‌دانیم پوشیدن کفش تنگ و نامناسب تا چه اندازه برای سلامت پای ما مضر است. گاهی علت کبودی و ورم کف پا، استفاده از کفش‌های نامناسبی است که طراحی استانداردی ندارند یا سایز پای ما نیستند. (تنگ یا گشاداند.) 

البته پوشیدن کفشی که سایز مناسبی ندارد، واقعاً زجرآور است و ما بیش از چند دقیقه نمی‌توانیم آن را تحمل کنیم. اما در طولانی مدت متوجه آسیب‌های عمیقی که به پایمان وارد شده می‌شویم. وقتی برای خرید کفش به فروشگاه مراجعه کنید، به سراغ کفشی بروید که وقتی آن را می‌پوشید، انگشتان پایتان با قسمت جلویی کفش، ۱ سانتی متر فاصله داشته باشد. ترجیحاً کفش پاشنه بلند انتخاب نکنید و اگر همچنین کفشی را خریدید، بدانید که که فقط ۳ ساعت در طول روز مجاز به پوشیدن آن هستید و بیش از این مقدار برای پا آسیب زننده خواهد بود. 

ارتباط بیماری‌های کلیوی و ورم کف پا

کلیه‌ها نقش مهمی را در سلامت بدن ایفا می‌کنند. مهمترین وظیفه‌ی آن‌ها، تنظیم میزان آب در بدن است که باعث می‌شود نسبت مقدار نمک در بدن با دیگر مواد معدنی در خون به تعادل برسد. اگر اختلالی در عملکرد کلیه‌ها به وجود بیاید، دیگر توان فیلتر خون را نخواهند داشت و اینجاست که مایعات به درستی دفع نمی‌شوند و مواد زائد از مسیر ادرار از بدن خارج نخواهد شد. این عارضه که با علائم مختلفی فرد را درگیر می‌کند می‌تواند باعث ورم کف پا و دست باشد. در واقع افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی، در اثر تجمع مایعات و مواد زائد در پا، ورم پا را تجربه می‌کنند. در تکمیل توضیحات خود درباره دلیل ورم کف پا و کف دست در بیماران کلیوی باید اضافه کنیم که ورم اطراف چشم، افزایش فشارخون، تکرر ادرار بویژه شب‌ها و… نیز از دیگر نشانه‌های اختلال در عملکرد کلیه‌ها است. 

چاقی و ارتباط آن با ورم کف پا

کسانی که اضافه وزن دارند و با چاقی دست و پنجه نرم می‌کنند، ممکن است دچار ورم کف پا شوند و انجام فعالیت برایشان مشکل شود. 

چربی خون، گردش خون در پاها را مختل می‌کند و به عبارت بهتر، جریان خون در پاها فشرده می‌شود، درحالی که فشار به طرف پایین جریان پیدا کند، در مسیر برگشت پایین می‌آید و اینجاست که پاها ورم می‌کند. اگر ورم کف پا به علت چاقی باشد، می‌توان با تغییر سبک زندگی و اهمیت به تغذیه سالم و ورزش، آن را درمان کرد. 

روش‌های درمان ورم کف پا

خوشبختانه روش‌های مختلفی برای درمان ورم کف پا وجود دارد. ساده‌ترین راهکاری که برای کاهش ورم کف پا وجود دارد، قرار دادن پاها کمی بالاتر از سطح بدن است که به بهبود جریان خون کمک می‌کند و ورم را تسکین می‌دهد. 

۳ روش رایج برای درمان ورم کف پا

• مصرف دارو: اگر ورم کف پا در یک بیمار، ناشی از تجمع مایعات باشد، می‌توان آن را با مصرف قرص و انواع دارو درمان کرد. این داروها با هدف افزایش حجم ادرار تجویز می‌شوند و در کاهش ورم موثر هستند. 
• فیزیوتراپی: با فیزیوتراپی، درمان ورم کف پا امکانپذیر است. فیزیوتراپیست‌ها از بیماران خود می‌خواهند تا ترجیحاً از جوراب واریس استفاده کنند. از طرف دیگر، ماساژ درمانی برای تخلیه مایع لنف برای از بین بردن ورم کف پا ضروری است. 
• درمان‌های خانگی: اگر به‌طور منظم ورزش کنید و مراقب وزن خود باشید، ورم کف پایتان کاهش می‌یابد. البته به شرطی که ورم پا، به علت ابتلا به بیماری خاصی ایجاد نشده باشد. استفاده از مواد غذایی سرشار از منیزیم و پتاسیم و مکمل‌های این مواد معدنی، در از بین بردن ورم کف پا تاثیر دارد. بعلاوه شما می‌توانید با قرار دادن پاهای خود در آب و نمک (نمک اپسوم) یا روغن گریپ فروت، ورم کف پای خود را تسکین دهید. 

سخن پایانی

از بارداری گرفته تا آسیب دیدگی پا، چاقی، ایستادن طولانی مدت بر روی پا، پوشیدن کفش نامناسب و…می‌توانند علت ورم کف پا باشند. ورم در این ناحیه از پا، گاهی نشان دهنده‌ی وجود یک بیماری در بخش دیگر از جسم ماست. برخی از بیماری‌های کلیوی و قلبی، علائم خود را با ورم کف پا نشان می‌دهند. به همین دلیل توصیه می‌شود که در مواجه با ورم کف پا، حتماً به پزشک مراجعه کنید و از او مشورت بگیرید.