چرا “عصب سیاتیک پای راست یا چپ” را نباید سرسری گرفت؟

“عصب سیاتیک پای راست یا چپ” چیست؟ درمان سیاتیک، چگونه است؟ یک درد تیر کشنده در پای راست/چپ شما شروع شده… و هر روز بدتر می‌شود! این فقط یک درد ساده نیست – عصب سیاتیک شما در حال تخریب است! اگر امروز اقدام نکنید، فردا ممکن است با بی‌حسی دائمی، ضعف عضلانی یا حتی ازدست‌دادن کنترل مثانه مواجه شوید. هر قدمی که برمی‌دارید مانند فرورفتن سوزن‌های داغ در پاست. 

درد عصب سیاتیک معمولاً زمانی رخ می‌دهد که فتق دیسک، خار نخاعی یا تنگی ستون فقرات بر بخشی از این عصب فشار وارد کند. این مشکل باعث تورم، درد و گاهی اوقات بی‌حسی در پای آسیب‌دیده می‌شود. سیاتیک می‌تواند هم در پای چپ و هم در پای راست رخ دهد، اما در پای راست شایع‌تر است. بااین‌حال، در این مقاله به بررسی موضوع رگ سیاتیک سمت راست یا چپ می‌پردازیم.

درد عصب سیاتیک پای راست یا چپ چیست؟

سیاتیک ( Sciatica) بزرگ‌ترین عصب بدن انسان است که از باسن و پشت ران در یک خط مستقیم به سمت زانو منتهی می‌شود. عصب سیاتیک در زانو به دوشاخه به نام‌های T-ball و عصب پرونئئال تقسیم می‌شود.

هنگامی که عصب سیاتیک درگیر می‌شود، هر قسمت از قلب می‌تواند درد را احساس کند درحالی‌که دیگران آسیبی نبینند. عصب ناحیه سیاتیک پای سمت چپ یا سمت راست که از پشت ساق پا شروع می‌شود، به دوشاخه تقسیم می‌گردد. یکی از شاخه‌ها از سمت پشت ساق پا به‌طرف کف پا می‌رود و دیگری از بیرون ساق پا عبور می‌کند. پس شاید درد فقط بیرون ساق باشد و کمردرد نباشد، اما علت درد سیاتیک است.

منشأ عصب سیاتیک از ناحیه تحتانی ستون فقرات و نزدیک دیسک‌های کمر است و تا ناحیه لگن و ران ادامه دارد و در نتیجه وارد ساق پا در پشت ران می‌شود.

علائم آسیب به عصب ناحیه سیاتیک پای چپ یا راست چیست؟

اگر ورید سیاتیک تحت‌فشار باشد علائمی مانند ضعف و بی‌حسی عضلانی، احساس سوزش در پا و کمر مشاهده می‌شود که در بیشتر موارد زندگی عادی را مختل می‌کند.

اگر در ناحیه کمر و باسن درد دارید، این معمولاً می‌تواند نشانه آسیب به این عصب باشد. درد بارزترین و شایع‌ترین علامت این بیماری است، اما علائم دیگری نیز ممکن است دیده شود، این علائم عبارت‌اند از:

دردی که ممکن است با حرکت بدتر شود 

در پاهای خود بی‌حسی و ضعف خواهید داشت و در موارد شدیدتر ممکن است احساس یا حرکت در پاهای خود را از دست بدهید.

همچنین ممکن است احساس سوزن‌سوزن‌شدن یا بی‌حسی در پاها یا انگشتان پا داشته باشید.

بی‌اختیاری در ادرار

درد شدید در باسن

احساس درد در ساق و پشت ران (پا) و ساق پا

درد زانو و ساق پا

درد در عصب ناحیه سیاتیک پای سمت چپ یا سمت راست

افزایش احساس درد زمانی که چیزی را بلند می‌کنید، یا زمانی که فشار روی پا وارد می‌شود و یا سرفه می‌کنید.

کاهش قدرت در عضلات ران و ساق پا

درد شدید و گاهی ناگهانی در قسمت پایین بدن و کمر (درد بدخیم کمر)

4 علت شایع عصب سیاتیک پای راست یا چپ چیست؟

شرایط مختلفی که به اعصاب ستون فقرات شما آسیب می‌رساند و اعصاب پشت شما را درگیر می‌کنند، مانند افتادن از ارتفاع یا تومورهای عصبی نخاعی، می‌توانند منجر به سیاتیک شوند. در اینجا چندین حالت که می‌تواند به این عصب آسیب برساند و آن را تحریک کند را به شما معرفی می‌کنیم.

فتق دیسک یا بیرون‌زدگی دیسک  بین مهره‌ای

حدود 1 تا 5 درصد از افراد در مقطعی از زندگی خود دچار فتق دیسک می‌شوند.مهره ها یا استخوان های ستون فقرات توسط غضروف، یک ماده شفاف ضخیم که امکان حرکت انعطاف پذیر را فراهم می‌کند، از هم جدا می‌شوند. هنگامی که این غضروف ها آسیب می بینند دیسک کمر بیرون زده و عصب سیاتیک را تحریک یا فشرده می‌کند و باعث کمردرد و بی‌حسی می‌شود. 

سیاتیک ناشی از تنگی کانال نخاعی

علامت اصلی این علت باریک شدن طبیعی کانال تحتانی ستون فقرات است. به دلیل باریک بودن، ریشه‌های ستون فقرات و عصب سیاتیک فشرده شده و باعث ایجاد درد در ناحیه کمر می‌شود.

سیاتیک و اسپوندیلولیستزیس

هنگامی که یک‌مهره به سمت دیگر می‌لغزد، استخوان ستون فقرات منبسط می‌شود و به عصب آسیب می‌رساند که به آن Spondylolisthesis یا اسپوندیلولیستزیس می‌گویند. برای درمان هر چه سریع‌تر سیاتیک در این مورد، باید بلافاصله با متخصص استخوان و مفاصل مشورت کرده و تحت درمان قرار بگیرید.

افزایش سن

افزایش سن گاهی اوقات باعث تغییرات آرتروز و تحلیل دیسک و در نهایت فشار بر عصب سیاتیک می‌شود.

اضافه‌وزن

اضافه‌وزن در برخی از افراد به عصب سیاتیک فشار وارد می‌کند و باعث درد در عصب ناحیه سیاتیک پای سمت چپ یا سمت راست می‌شود.

سبک زندگی

سبک زندگی و مشاغلی که افراد را ملزم می‌کند برای مدت طولانی پشت میز بنشینند، اجسام سنگین را بلند کنند یا برای مدت طولانی رانندگی کنند، باعث ایجاد سیاتیک می‌شود. 

عصب سیاتیک در پای چپ است یا راست؟ 

رگ سیاتیک در پای سمت چپ است یا راست؟ عصب ناحیه سیاتیک پای سمت چپ یا سمت راست یکی از بزرگ‌ترین اعصاب بدن است که از قسمت پایین کمر شروع شده و تا طول ساق پا می‌رسد. بیماری عصب سیاتیک می‌تواند در رگ سیاتیک سمت چپ یا سمت راست رخ دهد. 

بنابراین، نمی‌توان تشخیص داد که سیاتیک سمت چپ است یا راست، زیرا هر دو طرف را درگیر می‌کند. اگر به بیماری ورید سیاتیک راست یا چپ مبتلا هستید، ممکن است درد و گزگز را در پاهای خود تجربه کنید. در صورت عدم درمان، بیماری می‌تواند بدتر شود و در نتیجه کنترل ماهیچه‌ها و تحرک بدن از بین برود.

بیماری عصب سیاتیک بسیار خطرناک است و می‌تواند منجر به تحریک و اذیت‌شدن عضلات پایین‌تنه و افزایش درد شود. بنابراین، برخی از درمان‌ها در صورت استفاده نادرست می‌توانند اثر معکوس داشته باشند.

بااین‌حال، عصب سیاتیک در واقع در هر دو سمت راست و چپ بدن قرار دارد. برخی از افراد به دلیل داشتن فتق دیسک در یک قسمت اندام تحتانی احساس درد می‌کنند و علائم دیسک کمر یک‌طرفه است یا عصب سیاتیک در دو طرف بدن از وسط تا پشت ساق قرار دارد و می‌تواند باعث درد شود. 

سیاتیک در پای راست یا چپ

درد سیاتیک پای سمت چپ بیشتر از سیاتیک در پای راست است، اما علائم و درمان سیاتیک در عصب ناحیه سیاتیک پای سمت چپ یا سمت راست یکسان است. دردی که از ستون فقرات تا باسن و پشت ساق پا ادامه دارد، به طور قطعی درد سیاتیک در ساق پا است و می‌توان گفت در هر نقطه‌ای مسیر عصبی وجود دارد. درد سیاتیک بسیار متفاوت است و از یک درد خفیف، احساس تیزی، سوزش یا درد شدید و گاهی اوقات حتی خیلی شدید شروع می‌شود.

حتی زمانی که عطسه یا سرفه می‌کنید، نشستن طولانی‌مدت، ایستادن زیاد، می‌تواند درد سیاتیک را بدتر کند. افراد مبتلا به سیاتیک، همچنین در پای راست یا ناحیه آسیب‌دیده خود احساس بی‌حسی و ضعف عضلانی می‌کنند که این ضعف همراه با درد شدید است. 

مهم‌ترین علائم سیاتیک در پای راست عبارت‌اند از:

درد شدید در ناحیه باسن

دردی که در پشت‌پا و پشت ران و ساق پا احساس می‌شود

احساس درد شدید در ناحیه زانو و ساق پا

درد و سوزن‌سوزن‌شدن پاها

افزایش درد هنگام راه‌رفتن و ایستادن طولانی‌مدت و قراردادن تمام بدن روی پای راست

بلندکردن اجسام سنگین

فشار روی پای راست

کاهش قدرت ران‌ها و پاها

درد ناگهانی و شدید در قسمت پایین بدن و کمر 

عوامل خطرزا مانند افزایش سن، چاقی، شغل، نشستن طولانی‌مدت و دیابت می‌توانند باعث درد و تحریک در عصب ناحیه سیاتیک پای سمت چپ یا سمت راست شوند. تغییرات مرتبط با افزایش سن، مانند فتق دیسک و خار استخوانی، می‌تواند باعث سیاتیک در پای راست شود. 

اضافه‌وزن، چاقی و افزایش فشار روی کمر می‌تواند باعث ایجاد تغییراتی در ستون فقرات شود که در نتیجه باعث تحریک ستون فقرات می‌گردد. اگر در طول روز زیاد حرکت نکنید و برای مدت طولانی بنشینید، سیاتیک به سراغتان می‌آید. 

درمان سریع عصب ناحیه سیاتیک پای چپ یا راست

درمان زودهنگام سیاتیک توسط متخصص طب فیزیکی بسیار مهم است. زیرا طولانی‌شدن و درمان ناقص درد را بسیار شدید، طولانی و برگشت‌پذیر می‌کند. سیاتیک درمان‌های مختلفی دارد اما استفاده از درمان‌های مناسب توسط متخصصان و پزشکان سیاتیک از مزمن شدن و غیرقابل‌درمان شدن آن جلوگیری می‌کند.

داروهای آرام‌بخش شامل استامینوفن و داروهای ضدالتهاب، مانند ایبوپروفن و ناپروکسن از جمله داروهایی هستند که برای درمان عصب در سیاتیک پای سمت چپ یا راست به کار می‌روند. استفاده از شل‌کننده‌های عضلانی مانند باکلوفن و همچنین داروهای پتیدین و مورفین در هنگام درد شدید مفید است. 

مصرف داروهای ضدافسردگی و ضدتشنج در دوزهای کم می‌تواند درد سیاتیک در پای راست را کاهش دهد و همچنین افراد مبتلا به سیاتیک شدید می‌توانند از تزریق کورتون در ناحیه اپیدورال کمری و داروهایی مانند لیریکا، سلکوکسیب و کیسه‌های منیزیم استفاده کنند. 

راه‌های دیگر برای درمان سریع عصب در سیاتیک پای سمت چپ یا راست شامل ورزش، استراحت کامل در رختخواب، کمپرس گرم و یخ، ورزش‌های کششی، فیزیوتراپی و غیره است که می‌تواند به تسکین سریع سیاتیک در پای راست کمک کند. با انجام حرکات کششی و استراحت و عدم انجام فعالیت‌های سنگین تحمل وزن، می‌توانید انتظار بهبودی سریع‌تری داشته باشید.

داروهای گیاهی و پمادهای زیادی برای درد سیاتیک در پای راست وجود دارد که در درمان فوری درد مفاصل و درمان دیسک کمر مفید است و برای کاهش درد رگ‌های خونی را صاف می‌کند. انواع پمادها برای درد سیاتیک پماد سیاتیک که برای درد سیاتیک، پادرد، و همچنین لیدوکائین، منتول و متیل سالیسیلات است، پماد سالیسیلات نیز می‌تواند علائم خفیف سیاتیک را با سردشدن پوست و بعد از آن گرم‌شدن پوست بدن، سریعاً درمان کند. 

لیدوکائین به‌صورت ژل روی محل دردزده می‌شود و با ماساژ می‌توان درد را کاملاً از بین برد و آن را بی حس کرد. منتول مانند نعناع خواص ضدباکتریایی دارد و در درمان درد سیاتیک بسیار موثر است.

پیشگیری از گرفتگی عصب سیاتیک پای راست یا چپ 

همیشه نمی‌توان از عصب در سیاتیک در پای چپ یا راست پیشگیری کرد و بیماری ممکن است عود کند. موارد زیر نقش مهمی در محافظت از کمر شما دارند:

تمرین منظم

برای قوی نگه‌داشتن کمر خود به عضلات مرکزی بدن خود توجه ویژه‌ای داشته باشید. ماهیچه‌هایی که شکم و پشت را تشکیل می‌دهند برای وضعیت مناسب بدن ضروری هستند.

وضعیت صحیح در هنگام نشستن

 یک صندلی با تکیه‌گاه مناسب برای پشت، بازوها و پایه چرخان خود انتخاب کنید. برای حفظ انحنای طبیعی کمرتان، یک بالش یا حوله لوله شده را در قسمت پایین کمر خود قرار دهید و زانوها و پهلوها را صاف نگه دارید.

کاربرد مکانیک خوب بدن 

اگر برای مدت طولانی ایستاده‌اید، گاهی اوقات یک پا را روی یک صندلی یا جعبه کوچک قرار دهید. وقتی چیزی سنگین بلند می‌کنید، به پایین‌تنه خود اجازه دهید کار را انجام دهد و مستقیم بالا و پایین بروید. در این مواقع کمر خود را صاف نگه دارید و فقط از ناحیه زانو خم شوید. 

وزن را نزدیک بدن خود نگه دارید، از بلندکردن و غلت‌زدن هم‌زمان خودداری کنید. اگر جسم سنگین است یا بلندکردن آن دشوار است، برای بلندکردن وسایل از شخص دیگری کمک بخواهید.

چگونه علت سیاتیک پای راست یا چپ را تشخیص دهیم؟

برای تشخیص درد عصب در سیاتیک در پای چپ یا راست از سه روش زیر استفاده می‌کنند:

شرح‌حال بیمار

هنگام گرفتن سابقه پزشکی و شرح‌حال بیمار، پزشک از بیمار سؤالاتی می‌پرسد. برای مثال در مورد اینکه درد از کی شروع شده است، درد ناگهانی شروع شده است یا به‌تدریج، درد در عصب در سیاتیک در پای چپ یا راست است یا فقط در یک پا است، نیز سؤال می‌کند. همچنین سؤال می‌کند که آیا درد سیاتیک (عصب در سیاتیک در پای چپ یا راست) با کمردرد همراه است یا فقط پای بیمار درد می‌کند؟ آیا سابقه درد  ناشی از حمل اجسام سنگین و سابقه بیماری‌های دیگر مانند دیابت یا سابقه تعریق شبانه دارد.

معاینه فیزیکی  

معاینه فیزیکی در چند قسمت انجام می‌شود، قسمت اول که پزشک معالج  به نحوه راه‌رفتن، ایستادن و نشستن بیمار نگاه می‌کند. اولین چیزی که توجه پزشک را جلب می‌کند این است که برخی از افراد مبتلا به سیاتیک (عصب در سیاتیک در پای چپ یا راست) به یک طرف خم می‌شوند و گردن بیمار را تکان می‌دهند. 

این دسته از بیمارانی هستند که از سیاتیک رنج می‌برند و هنگام راه‌رفتن دچار لنگیدن می‌شوند. از بیمار می‌خواهد که گردن را در شش جهت حرکت دهد، از جمله خم‌شدن به جلو، عقب، چرخش به راست و چپ و چرخش به چپ و راست.

گرفتن ام‌آرآی (MRI) از بیمار

برای اثبات درد سیاتیک، پزشکان معمولاً از ام‌آرآی استفاده می‌کنند. معمولاً سه علت مهم درد سیاتیک (درد در عصب در سیاتیک در پای چپ یا راست) در MRI مشخص می‌شود که عبارت‌اند از: پارگی دیسک کمر، تنگی کانال نخاعی و لغزش مهره کمری. در واقع، MRI یک آهنربای بزرگ در داخل بدن بیمار است و ذرات بدن انسان، از جمله اتم‌های هیدروژن، به آهنرباهای کوچک تبدیل شده و در یک‌جهت قرار می‌گیرند. 

درست مانند تیغ فلزی که داخل کاغذ ریخته می‌شود و زیر آن آهن‌ربا قرار می‌گیرد، سیم‌پیچی نیز به مچ دست فرد بسته می‌شود و امواج رادیویی از بدن بیمار عبور می‌کند.

تمرینات و تکنیک‌هایی برای تسکین درد عصب سیاتیک در پای راست یا چپ

در این قسمت به بررسی تمرینات و روش‌های تسکین درد عصب سیاتیک پای راست یا چپ می‌پردازیم:

تمرینات کششی

تمرینات کششی باعث افزایش انعطاف‌پذیری عضلات پا شده و به کاهش فشار روی عصب در سیاتیک در پای چپ یا راست کمک می‌کند. تمرینات کششی شامل جاسترونوموس،پرس پا، کشش لگن و تمرینات هوازی است.

تمرینات تقویتی

تمرینات تقویتی باعث افزایش قدرت عضلات پا شده و از فشار بر عصب سیاتیک جلوگیری می‌کند. تمرینات تقویتی شامل پیاده‌روی و تمرین با وزنه است.

ماساژ

ماساژ التهاب را کاهش می‌دهد و جریان خون را در ناحیه دردناک تحریک می‌کند. ماساژ شامل ماساژهای سنتی و معمولی، سوئدی و شکمی است.

ورزش یوگا

یوگا باعث کاهش فشارخون و تحریک عصب سیاتیک و تقویت عضلات پا می‌شود. حرکات خاصی در ورزش یوگا وجود دارد که با درد عصب در سیاتیک در پای چپ یا سمت راست مرتبط است.

سخن پایانی

عصب سیاتیک پای راست یا چپ یکی از بزرگ‌ترین اعصاب بدن است که از نیمکره کمری خارج شده و به سمت پایین حرکت می‌کند. آسیب به این عصب باعث درد و ناراحتی در پای راست یا چپ می‌شود که می‌تواند حرکت را محدود کرده و برای فرد مشکل ایجاد کند. برای درمان این عارضه می‌توان از روش‌های مختلفی مانند دارودرمانی، فیزیوتراپی و در صورت لزوم جراحی استفاده کرد.