آیا درمان سیاتیک با حجامت امکان‌پذیر است؟

سیاتیک یکی از شایع‌ترین انواع دردهای عصبی است که معمولاً با سوزش، تیر کشیدن یا بی‌حسی در مسیر کمر تا پا ظاهر می‌شود. روش‌های مختلفی برای کنترل یا درمان سیاتیک وجود دارد که از دارو و فیزیوتراپی گرفته تا جراحی را شامل می‌شود. اما بسیاری از بیماران به‌دنبال راهکارهای طبیعی‌تر و کم‌عارضه‌تر هستند. در این میان، درمان سیاتیک با حجامت به‌عنوان یکی از گزینه‌های طب سنتی مورد توجه قرار گرفته است. حجامت خشک یا تر در نواحی خاصی از کمر می‌تواند با افزایش گردش خون، کاهش التهاب و دفع مواد زاید از بافت، به تسکین علائم کمک کند. البته این روش برای همه افراد مناسب نیست و باید تحت نظر درمانگر ماهر و با تشخیص دقیق انجام شود. در ادامه با جزئیات علمی‌تر و نکات مهم این روش درمانی آشنا می‌شوید. 

آیا درمان سیاتیک با حجامت امکان پذیر است؟

طبق تحقیقات پزشکان در یک مطالعه به منظور بررسی اثربخشی حجامت برای درد سیاتیک ، 92 بیمار با سابقه سیاتیک بین 18 تا 75 سال به طور تصادفی انتخاب شدند. نکته مهم و غیر قابل انکار در درمان سنتی سیاتیک ، پیدا کردن بهترین نقاط برای اعمال کاپ‌‌های حجامت است. پزشکان با قرار دادن اصولی کاپ‌‌های حجامت در مناطقی که عصب سیاتیک روی آن‌‌ها مؤثر واقع می‌‌شود؛ حجامت کمر برای عصب سیاتیک را آغاز کردند. تمام فنجان‌‌ها سه بار در فاصله 15 روز بین هر جلسه، برای بیماران اعمال شدند. در نتیجه کاهش درد سیاتیک پس از سه جلسه حجامت با مقیاس درجه بندی درد عددی ارزیابی شده و به طور کلی کاهش قابل توجهی در درد مشاهده شد. 

در این تحقیق مشخص شد که درد 67 درصد بیماران پس از حجامت برای درد سیاتیک تا درجات مختلفی تسکین پیدا کرده است. مطالعه حاضر نشان دهنده درمان سنتی سیاتیک بوده و مشخص می‌‌کند حجامت در تسکین درد و بهبود کیفیت زندگی در اکثر بیماران مؤثر است. از این رو حجامت به عنوان درمان زود سیاتیک برشمرده می‌‌شود و می‌‌تواند به عنوان روش جایگزین مؤثری برای کاهش درد در صورت صلاحدید پزشک استفاده شود.

برای حجامت کمر برای عصب سیاتیک کاپ‌‌ها در چه نواحی اعمال می‌‌شوند؟

گفتیم که حجامت روشی است که در آن برش‌های سطحی روی پوست ایجاد می‌شود و از فنجان‌هایی برای خارج کردن خون، لنف یا سایر مایعات موجود در زیر جلد استفاده خواهد شد. پیش‌‌تر به طور معمول، لیوان‌‌ها از شیشه ساخته می‌‌شدند؛ اما اکنون از لیوان‌‌های پلاستیکی یکبار مصرف استفاده می-شود. حجامت یک روش بسیار سنتی است که از دیرباز برای درمان بسیاری از بیماری‌‌ها استفاده می‌‌شده است. در دوران قدیم، فنجان‌های ساخته شده از بامبو، استخوان، شاخ، خاک رس یا فلز را استفاده می-کردند. 

مطالعات زیادی برای ارزیابی اثربخشی حجامت در اختلالات مختلف از جمله کمردرد، سردرد میگرنی، گردن درد و … انجام شده است؛ نتایج نشان می‌‌دهد که حجامت بدون هیچ گونه عوارض جانبی جدی در کاهش شدت علائم بسیار مؤثر است. نکته مهم برای اثر بخشی مناسب حجامت برای درد سیاتیک پیدا کردن نواحی مناسب برای اعمال کاپ‌‌های حجامت است. چنانچه می‌‌دانید؛ سیاتیک با درد طاقت فرسایی مشخص می‌‌شود که از مفصل ران منشاء می‌‌گیرد؛ در سرتاسر ساق پا تابش می‌‌کند و به انگشت پا ختم می‌‌شود. بی حسی پا هنگام ایستادن یا راه رفتن ناشی از سیاتیک نیز در بیشتر موارد با درد پا همراه است. بنابراین با دانستن این نکات، پزشکان کاپ‌‌ها را برای درمان سنتی سیاتیک به صورت معمول روی مهره‌‌هایL5/S1 ،T2 ، C7، L5، L4 اعمال می‌‌کنند. همچنین قرار دادن کاپ‌‌ها روی مفصل ران، پشت ران، زانو و ماهیچه ساق پا نیز برای حجامت کمر برای عصب سیاتیک توصیه می‌‌شود. بسیار مهم است که بدانید اعمال کاپ‌‌ها برای حجامت برای درد سیاتیک به دلیل نواحی حساسی که حجامت روی آن‌‌ها انجام می‌‌شود؛ می‌‌بایست توسط یک پزشک با تجربه و ماهر صورت بگیرد. زیرا کوچک‌‌ترین اشتباه، هنگام زدن تیغ‌‌ها ممکن است صدمات جبران ناپذیری را در پی داشته باشد.

 

درد سیاتیک چگونه به وجود می‌آید؟

درد سیاتیک دلایل متفاوتی دارد اما علت اصلی آن فشرده شدن عصب سیاتیک در سطح L4/L5 به دلیل فتق دیسک، افتادگی دیسک، اسپاسم عضلانی عضلات کمر، از دست دادن لوردوز چوبی، وزنه‌های سنگین را در زوایای اشتباه بلند کردن، کیف پول را در جیب باسن حمل کردن، وضعیت‌ بدنی اشتباه در هنگام نشستن و ایستادن است. سیاتیک همچنان می‌‌تواند با کمبود ویتامین  D و در نتیجه کاهش کلسیم ایجاد شود. یکی دیگر از دلایل بروز درد سیاتیک ممکن است فشرده شدن یک ریشه عصبی پشتی در سطح اعصاب خاجی S1، S2 و S3 باشد. قابل توجه است؛ در صورتی که تنگی ستون فقرات کمری، خارهای استخوانی، دیسک بیرون زده، اسپوندیلولیستزیس و یا کانال نخاعی باریک شود؛ به نوبه خود ساختارهای داخل کانال نخاعی مانند نخاع، اسب دمی یا ریشه‌‌های عصب سیاتیک را فشرده می‌‌کند. فشرده شدن طناب نخاعی در واقع اعصابی که نخاع را ترک می‌کنند؛ تحت فشار قرار می‌دهد و باعث ایجاد درد می‌شود. موارد دیگری نیز ممکن است باعث بروز درد سیاتیک شوند. این موارد عبارت‌‌اند از:

سندروم پیریفورمیس

این موضوع که آیا سیاتیک به دلیل سندرم پیریفورمیس ایجاد می‌‌شود یا خیر، موضوع قابل بحثی است. اما مشخص شده است که تا 8 درصد در کمردرد نقش دارد. در برخی از بیماران، عصب سیاتیک از عضله پیریفورمیس یا زیر آن عبور می‌‌کند. هر گونه استفاده بیش از حد از این ناحیه یا آسیب باعث اسپاسم عضلانی می‌‌شود که عصب سیاتیک را فشرده می‌‌کند. سندرم پیریفورمیس به عنوان «سیاتیک کیف پول» نیز شناخته می‌شود؛ به این معنی که کیف پولی که در جیب پشتی باسن حمل می‌شود؛ هنگامی که فرد روی آن می‌نشیند به عضلات لگن و عصب سیاتیک فشار وارد می‌‌کند و باعث بروز درد می‌‌شود. در این سندرم درد سیاتیک رخ می‌‌دهد؛ در حالی که ریشه‌های عصبی طبیعی هستند.

سیاتیک در بارداری

سیاتیک همچنین یک بیماری بسیار شایع در بارداری است. زیرا وزن جنین عصب سیاتیک را در حالت نشسته یا در هنگام گرفتگی عضلات پا فشرده می‌‌کند. این فشرده سازی منجر به بی حس شدن پاها می-شود که می‌تواند باعث از دست دادن تعادل و غلت خوردن نیز شود. سیاتیک نوع بارداری عمدتاً برگشت پذیر است و پس از زایمان در بسیاری از موارد درمان زود سیاتیک بارداری اتفاق می‌‌افتد. بنابراین هیچ درمانی در دوران بارداری پیشنهاد نمی‌‌شود، مگر سبک زندگی صحیح مانند داشتن یک رژیم غذایی مناسب و انجام درست حرکاتی مانند نشستن، ایستادن، راه رفتن و … که به طور طبیعی به کاهش دردهای سیاتیکی کمک می‌کنند. 

سیاتیک همراه با آسیب ناگهانی

بیماران دیگری با سابقه تصادف رانندگی یا ترومای ستون فقرات ممکن است از سیاتیک شکایت کنند. تومورهای ستون فقرات یا سندرم اسب دمی نیز ممکن است طناب نخاعی و ریشه‌‌های عصبی آن را تحت فشار قرار دهند. در چنین شرایطی علائم شامل درد شدیدی است که از پشت شروع می‌‌شود و به سمت لگن و پاها می‌‌رسد. از دست دادن کنترل مثانه یا روده یا ضعف عضلانی در چنین شرایطی می‌‌تواند از علائم سیاتیک باشد.

سیاتیک همراه با فتق دیسک

فتق دیسک نیز یک آسیب شناسی است که با اکستروژن یا کشش هسته مایع پالپوزوس از طریق شکاف فیبروز حلقوی خارجی، فشرده شدن ریشه عصبی بر روی لایه مهره مشخص شده و در نتیجه باعث سیاتیک می‌‌شود. برآمدگی دیسک ممکن است باعث التهاب و تورم بافت اطراف شود که موجب افزایش بیشتر فشردگی ریشه عصبی در کانال نخاعی می‌‌شود.

سیاتیک چگونه تشخیص داده می‌‌شود؟

در بحث تشخیص درست درد سیاتیک، باید بگوییم که معاینه فیزیکی و تاریخچه علائم همیشه به تشخیص سیاتیک کمک می‌‌کند. اگر بیماران علائم درد تشعشعی در یک پا همراه با برخی علائم عصبی فشردگی ریشه عصبی را داشته باشند؛ می‌‌توان بروز درد سیاتیک را تایید کرد. بسیاری از پزشکان برای تشخیص بهتر از آزمایش پای راست استفاده می‌‌کنند. این آزمایش به این صورت است که می‌‌بایست پای راست به طور غیرفعال بین 30 تا 70 درجه خم شود؛ اگر درد در عبور عصب سیاتیک شروع شود، نتیجه تست سیاتیک مثبت در نظر گرفته می‌‌شود. در این آزمایش در حدود 90 درصد بیماران احتمال دارد که نتیجه مثبت باشد در حالی که حدود 75 درصد از افراد با نتیجه مثبت سیاتیک ندارند. برای تشخیص دقیق‌‌تر سیاتیک، پزشک شما ممکن است علاوه بر معاینه فیزیکی، تصویر برداری و سایر آزمایشات لازم را به شما توصیه کند.

 

درمان زود سیاتیک با حجامت چگونه انجام می‌‌شود؟

برای درمان سنتی سیاتیک کاپ‌‌های حجامت به طور کلی روی مهره‌‌های C7، T2 و L5/S1 قرار می‌‌گیرد. دو فنجان نیز به صورت دو طرفه روی مهره‌‌های L4/L5و چهار فنجان دیگر بر روی مفصل ران، پشت ران، زانو و ماهیچه ساق پا اعمال می‌‌شود. روش حجامت کمر برای عصب سیاتیک به صورت مختصر به این صورت است. قابل توجه است که همه فنجان‌‌ها سه بار به فاصله 15 روز بین هر جلسه اعمال می‌‌شوند. روش انجام حجامت به این صورت است که ابتدا می‌‌بایست محل قرار گیری کاپ‌‌های حجامت با سواب الکلی به صورت کامل پاکسازی شود. سپس یک فنجان کاملا استریل شده 25 میلی لیتری روی محل قرار می‌‌گیرد و از طریق پمپ وکیوم دستی به منظور چسباندن فنجان به پوست، نیروی مکش در محل حجامت ایجاد می‌‌شود. بعد از 5 دقیقه برای ایجاد برش‌‌های سطحی با کمک تیغ جراحی استریل شده؛ فنجان برداشته می‌‌شود و پس از برش‌‌ها، فنجان‌‌ها مجدداً برای جمع کردن خون زیر جلدی در محل حجامت قرار می‌‌گیرند. سپس با دستمال محل برش خورده تمیز می‌‌شود و در صورت نیاز عسل به محل آغشته شده و سپس با گاز استریل ساده محل حجامت پانسمان شده و گاز با چسب روی محل فیکس می‌‌شود. در نهایت خون جمع آوری شده، دور ریخته می‌‌شود.

اثر بخشی حجامت برای درد سیاتیک چگونه است؟

باید بدانید که هیچ گزینه درمانی از طریق دارو برای سیاتیک وجود ندارد. تنها روش قطعی درمان این بیماری که در واقع درمان زود سیاتیک را ممکن می‌‌سازد؛ جراحی است. با این حال، مشخص شده است که حجامت در 67 درصد از بیمارانی که درد شدید و خفیف سیاتیک را به دلیل فتق در مهره‌های L4/L5یا افتادگی دیسک تجربه می‌کنند، مؤثر واقع شده است. درمان سنتی سیاتیک ممکن است به دلیل بهبود گردش خون در نتیجه حذف خون احتقانی، مواد سمی و برون ریزی‌‌های التهابی باشد که به صورت زیر جلدی در محل درد وجود دارد.

مکانیسمی که در پشت پرده حجامت کمر برای عصب سیاتیک وجود دارد هنوز به وضوح مشخص نیست. اما بسیاری از پزشکان در بررسی این درمان از برداشته شدن نوعی ژل که از دیسک‌‌های بین مهره‌‌ای ترک خورده در جریان حجامت خارج می‌‌شود؛ صحبت می‌‌کنند. به گفته پزشکان این ماده به عصب سیاتیک فشار وارد می‌‌کند و در درد سیاتیک یک عنصر مؤثر به شمار می‌‌آید. این ژل از طریق افزایش گردش خون در آن ناحیه به دلیل حجامت برداشته می‌‌شود. چنانچه می‌‌دانیم حجامت در واقع با از بین بردن خون راکد و لنف موجود زیر جلدی نیز منجر به بهبود جریان خون و لنف می‌‌شود. هیچ عارضه‌‌ای در بیماران سیاتیکی در جریان حجامت برای درد سیاتیک گزارش نشده و اثر بخشی، تسکین درد و درمان زود سیاتیک در بسیاری از موارد اتفاق افتاده است.

آیا درمان سیاتیک با سیاه دانه امکان پذیر است؟

چنانچه می‌‌دانید در طب سنتی درمان‌‌های بسیار کاربردی و مؤثری برای انواع بیماری‌‌ها وجود دارد. در بحث درمان سیاتیک نیز بسیاری از متخصصان طب سنتی به بهبودی اثر بخش و درمان سیاتیک با سیاه دانه و عسل اشاره کرده‌‌اند. همچنین اثرات استفاده از سرکه سیب و نمک نیز در التیام سیاتیک دیده شده است. برای توضیح درمان سیاتیک با سیاه دانه می‌‌بایست به خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی موجود در سیاه دانه به صورت ویژه اشاره کنیم که این خواص در درمان بسیاری از التهابات عضلات و مفاصل و همچنین درد سیاتیک بسیار مؤثر است. برای درمان سیاتیک با سیاه دانه کافی است سیاه دانه را به صورت روزانه در وعده غذایی خود قرار دهید. 

در درمان سنتی سیاتیک علاوه بر درمان سیاتیک با سیاه دانه، ترکیب سرکه سیب و نمک نیز توصیه می‌‌شود. برای دیدن اثر بخشی این روش، کافیست سرکه سیب و نمک را با آب ولرم ترکیب کرده و در محل درد و روی پاهای خو مالش دهید. سپس روی محل سشوار گرم گرفته و پاهای خود را برای اثر بخشی بهتر سرکه سیب و نمک با جوراب مناسب که پاهای شما را گرم نگه دارد؛ بپوشانید.

 

درمان خانگی سیاتیک شدید با چه روش‌‌هایی انجام می‌‌شود؟

خبر خوب اینکه علائم سیاتیک اغلب در عرض سه ماه با درمان محافظه‌کارانه از بین می‌رود. درمان محافظه کارانه‌‌ای که به آن اشاره می‌‌کنیم؛ درمان‌‌های غیر تهاجمی هستند که می‌‌توانند به راحتی در خانه شما انجام شوند. پنج گزینه درمان خانگی برای سیاتیک که به شما معرفی می‌‌کنیم؛ در واقع گزینه‌های خوبی برای افرادی است که اخیراً شروع به تجربه درد عصب سیاتیک کرده‌اند یا درد آن‌‌ها شدید نیست. بنابراین درمان سنتی سیاتیک  باید با احتیاط و ملاحظه و همچنین توصیه و تأیید پزشک معالج انجام شود. 

ورزش کردن

ممکن است برای شما توصیه به ورزش هنگام درد غیرطبیعی و عجیب به نظر برسد؛ اما تحقیقات نشان می‌دهد که استراحت بیش از حد ممکن است علائم درد پا و کمر را تشدید کند. در عوض، ورزش‌‌های ملایم را انجام دهید تا درد سیاتیک خود را کاهش دهید. نکته کلیدی ورزش برای حجامت کمر برای عصب سیاتیک  و خفیف، ملایم و درست انجام دادن حرکات ورزشی با توصیه پزشک است. ورزش برای تسکین سیاتیک به هیچ عنوان نباید دردناک یا سخت باشد. به عنوان مثال پیاده روی یک ورزش سبک و راحت است. قابل توجه است که ورزش علاوه بر اینکه ستون فقرات شما را قوی‌تر می‌کند؛ باعث ترشح اندورفین می‌شود تا درک شما از درد را کاهش دهد.

حرکات کششی انجام دهید

برای حجامت برای درد سیاتیک  و خفیف حرکات کششی ملایم را در برنامه روزانه خود بگنجانید. حرکات کششی یک راه عالی برای بهبود انعطاف پذیری ستون فقرات و دامنه حرکتی شما و همچنین ایجاد قدرت هسته و ستون فقرات است. به علاوه، بیشتر کشش‌ها ساده هستند و شما می‌‌توانید در زمان تماشای اخبار یا فیلم مورد علاقه‌تان آن‌‌ها را انجام دهید.

از کمپرس یخ و پد گرم کننده استفاده کنید

گرمای متناوب و یخ درمانی می‌‌تواند تسکین فوری درد عصب سیاتیک را فراهم کند. کمپرس یخ می‌‌تواند به کاهش التهاب کمک کند؛ در حالی که گرما جریان خون را در ناحیه دردناک تشویق می‌‌کند که این اتفاق باعث تسریع بهبودی می‌‌شود. گرما و یخ همچنین ممکن است به کاهش اسپاسم عضلانی دردناک کمک کنند که اغلب همراه با سیاتیک اتفاق می‌‌افتد. روش اعمال کمپرس یخ و پد گرم کننده برای تسکین درد سیاتیک به این صورت است که هر دو ساعت یک بار، یک کیسه یخ را به مدت 15 دقیقه روی محل درد قرار دهید و سپس هر دو یا سه ساعت یکبار حرارت را به مدت 15 دقیقه اعمال کنید. به یاد داشته باشید که هنگام استفاده از گرما یا یخ همیشه از یک مانع (مانند حوله) برای محافظت از پوست خود استفاده کنید و هرگز در حین استفاده از گرما یا یخ درمانی نخوابید. همچنین در سه روز اول شروع علائم تنها از یخ استفاده کنید و بعد می‌توانید از پد گرمایشی یا بصورت متناوب از سرما و گرما استفاده نمایید. 

در وضعیت ثابت بدن خود تغییر ایجاد کنید

اگر پشت میز خود کار می‌‌کنید یا در خانه استراحت می‌‌کنید، در صورتی که برای مدت طولانی در همان وضعیت بمانید؛ ممکن است متوجه شوید که درد سیاتیک شما افزایش می‌‌یابد. تغییر وضعیت بدن هر 20 دقیقه و استفاده از وضعیت مناسب می‌‌تواند به کاهش فشار از روی ستون فقرات و کاهش درد سیاتیک شما کمک کند.

مسکن‌‌های مناسب استفاده کنید

برای تسکین و درمان سنتی سیاتیک  شما امکان دارد مجبور به مصرف مسکن‌‌ شوید. قابل توجه است که داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی بدون نسخه (OTC) ممکن است به کاهش علائم سیاتیک در هنگام حمله کمک کنند. همچنین داروهای دسته NSAID نیز می‌‌توانند گزینه خوبی باشند. زیرا بر خلاف استامینوفن (تیلنول) که فقط درد را کاهش می‌‌دهد، این داروها هم التهاب و هم درد را تسکین می‌‌دهند. با این حال، داروهای دستهNSAID خطراتی برای سلامتی دارند که باید قبل از استفاده از آن‌‌ها آگاهی داشته باشید. بنابراین برای اطمینان حاصل کردن از ایمنی آن‌‌ها برای بدن شما، ابتدا می‌‌بایست با پزشک خود مشورت کنید. نمونه‌هایی از داروهای دسته NSAID شامل ایبوپروفن (ادویل، موترین)، آسپرین (اکوترین) و ناپروکسن (Aleve)  هستند. 

لازم است تأکید کنیم که هیچ درمانی برای دردها و علائم ناشی از فشار روی عصب سیاتیک نمی‌تواند جایگزین روش‌های علمی و پزشکی شود. هیچ درمانگری نمی‌تواند جای پزشک متخصص ارتوپدی یا متخصص درد را بگیرد. در این مقاله، هدف ما آشنا کردن شما با روش حجامت و توضیح علمی درباره جایگاه آن در درمان سیاتیک است. مجدداً تأکید می‌کنیم که حجامت نمی‌تواند جایگزین درمان تخصصی و علمی توسط پزشک متخصص ارتوپد باشد.

همچنین باید توجه داشت که بسیاری از افراد به دلیل مراجعه به مراکز غیر استاندارد و استفاده از خدمات افراد غیرحرفه‌ای، در اثر انجام حجامت یا طب سنتی، دچار آسیب‌های جدی شده‌اند. بنابراین توصیه می‌کنیم پیش از هر اقدامی حتماً با پزشک متخصص مشورت شود تا سلامت شما به خطر نیفتد.

سخن پایانی

درمان سیاتیک با حجامت روشی است که ریشه در طب سنتی دارد و هدف آن بهبود جریان خون، کاهش التهاب و کمک به دفع مواد زائد از ناحیه درگیر است. بسیاری از بیماران، پس از چند جلسه حجامت در نقاط خاصی از کمر یا پشت پا، کاهش چشم‌گیری در میزان درد و گزگز احساس کرده‌اند. حجامت به‌ویژه برای افرادی که به داروهای شیمیایی حساسیت دارند یا از روش‌های غیر تهاجمی استقبال می‌کنند، می‌تواند گزینه‌ای قابل بررسی باشد. با این حال، باید بدانید که اثربخشی این روش به‌شدت وابسته به تشخیص درست، انتخاب محل دقیق حجامت و مهارت درمانگر است. همچنین حجامت نباید به‌عنوان جایگزین کامل برای درمان‌های پزشکی مدرن تلقی شود، بلکه در صورت هماهنگی با پزشک می‌تواند به‌عنوان مکمل درمان مورد استفاده قرار گیرد. در برخی موارد، بی‌توجهی به علت اصلی درد و اصرار بر درمان‌های سنتی ممکن است موجب تأخیر در تشخیص‌های حیاتی مانند فتق دیسک یا فشردگی شدید عصب شود. اگر به حجامت به‌عنوان راهی برای کاهش درد سیاتیک فکر می‌کنید، حتماً از تجربه متخصص طب سنتی بهره‌مند شوید تا این مسیر برایتان امن و مؤثر باشد.