عوارض بعد از عمل دیسک کمر

عوارض بعد از عمل دیسک کمر؛ احتمال عفونت، آسیب عصبی و فلج شدن

احتمال بروز عوارض بعد از عمل دیسک کمر امری محتمل است که به عوامل متعددی بستگی دارد. عدم مراجعه به پزشک متخصص، جراحی در مراکز غیرتخصصی و غیر استریل و عدم رعایت مراقبت‌های پس از درمان همگی می‌توانند زمینه ساز بروز عوارضی چون عفونت، آسیب عصبی و احتمال فلج شدن، نشت مایع نخاعی، احتمال ترمبوز ورید عمقی و غیره باشد.

بنابراین برای نتیجه بخش واقع شدن عمل دیسک کمر و کاهش خطرات احتمالی به یک مرکز تخصصی و پزشک باتجربه مراجعه نمایید.

عوارض بعد از عمل دیسک کمر شامل چه مواردی است؟

درست مشابه تمام رویکردهای جراحی، عوارض بعد از عمل دیسک کمر بدیهی است و شامل موارد ذیل است:

• داشتن علائم مکرر یا مداوم

جراحی دیسک کمر که برای رفع فشار از روی کمر انجام می شود در کاهش نشانه هایی مانند درد پا و بی حسی بسیار اثر بخش است. با این حال، برخی از افراد بعد از انجام جراحی همچنان با این علائم مواجه بوده و یا در عرض چند سال پس از جراحی دوباره علائم را از خود بروز می دهند.

علائم عود کننده احتمالاً در پی تضعیف ستون مهره‌ها، بیرون زدگی دیسک مهره دیگر، یا  شکل گیری استخوان تازه یا ایجاد ضخامت در رباط قادر است به نخاع شما فشار وارد کند. ایجاد اسکار و زخم در نواحی اطراف اعصاب نیز می‌تواند پس از عمل جراحی ایجاد شود که قادر است نشانه‌هایی مشابه تحت فشار قرارگیری عصب ایجاد کند.

به طور معمول چنانچه علائم مجدداً عود کنند، ایتدا رویکردهای درمانی غیرتهاجمی و غیرجراجی چون فیزیوتراپی برای بهبودی و رفع علائم بکار گرفته می‌شوند، با این حال احتمال آن وجود دارد که گاهی به جراحی دیگری برای بهبودی نیاز باشد. تکرار مجدد یک جراحی می‌تواند نسبت به جراحی هایی که برای نخستین بار انجام می‌شوند، عوارض جانبی به مراتب بیشتری دارند.

متأسفانه، برای اسکار ایجاد شده در نواحی اطراف اعصاب هیچ رویکرد درمانی مفیدی وجود ندارد. با این حال، با انجام حرکات ورزشی و تقویتی منظم پشنهادی توسط فیزیوتراپیست پس از انجام عمل جراحی، می‌تواند به میزان زیادی ریسک اسکار ناشی از جراحی را به حداقل ترین میزان خود رساند.

• خطر ایجاد عفونت

یکی از شایع ترین عوارض بعد از عمل دیسک کمر، عفونت در نواحی برش‌های جراحی است. موفق‌ترین رویکرد درمانی برای رفع عفونت استفاده از آنتی‌بیوتیک ها است. ریسک ابتلا به عفونت در آن دسته از افرادی که به دیابت مبتلا هستند یا از داروهای حاوی استروئیدها استفاده می کنند، به مراتب بالاتر است.

• احتمال لختگی خون

از دیگر عوارض متداولی که پس از جراحی رفع فشار از اعصاب تحت فشار کمر ممکن است ایجاد شود، خطر ایجاد لخته خون در عروق عمقی خصوصاً در ساق پا است که اصطلاحاً به آن ترومبوز ورید عمقی (DVT) گویند.

ترومبوز ورید عمقی قادر به ایجاد درد و تورم در پای فرد بوده و در موارد نادر احتمال دارد به معضلی جدی و خطرناک چون آمبولی ریوی منتهی شود. در چنین شرایطی احتمال تجزیه تکه‌ای از لخته خون و حرکت آن به سوی ریه و مسدودسازی رگ‌های خونی منتهی به ریه وجود دارد.

برای آنکه ریسک لختگی خون در دوره نقاهت پس از جراحی را به حداقل برسانیم می‌توانید در این دوران به لحاظ فیزیکی تاحدی فعال بوده و یا از جوراب های فشرده‌ساز برای بهبود خون‌رسانی به بدن استفاده مایید تا مانع ایجاد لخته خون در  رگ‌های عمقی گردید.

• ریسک پاره شدن دورال

در طول انواع جراحی‌های مرتبط با ستون مهره‌ها، از جمله عمل جراحی ستون فقرات برای برداشتن فشار از اعصاب درگیر، ریسک پاره شدن دورال وجود دارد. دورا یک کیسه بافتی ضد آب است که طناب نخاعی و اعصاب نخاعی را می پوشاند.

چنانچه در طول جراحی ستون مهره‌ها، پارگی دورال تشخیص داده نشده و التیام نیابد، احتمالاً مایع مغزی نخاعی (CSF)  پس از این جراحی نشت خواهد کرد.

جراح متخصص از احتمال پاره شدن دورال آگاه خواهد بود و در صورت وقوع آن، ناحیه پاره شده را با بخیه می‌بندد. در اکثر مواقع، بازسازی پارگی با موفقیت انجام می شود و عوارض بعد از عمل دیسک کمر بروز نمی‌کند. با این حال، احتمالاً در تعداد محدودی از انواع پارگی، به جراحی‌های اصلاحی بیشتری نیاز باشد.

• نشت مایع مغزی نخاعی

در طی جراحی ستون فقرات که برای برداشتن فشار از روی اعصاب این ناحیه انجام می‌شود، احتمال آسیب دیدگی اتفاقی پوشش عصب که می تواند به نشت مایع مغزی نخاعی (CSF) منتهی شود، وجود دارد.

چنانچه این معضل در طول جراحی شناسایی شود، می‌تواند آن را رفع کرد. با این حال، گاهی نشت محدود مایع مغزی نخاعی صرفاً پس از جراحی مشخص می شود و به مشکلاتی چون سردرد و نشت زخم منتهی می شود. به احتمال بسیار برای ترمیم این نشت به جراحی‌های بیشتری مورد نیاز باشد.

• احتمال زخمی شدن صورت و آسیب به بینایی

از آنجایی که در حین انجام جراحی برداشتن فشار از روی کمر، بیمار روی تخت جراحی دمر خوابیده و صورت رو به پایین قرار می گیرد و روی پیشانی و چانه فرد فشار وارد می‌شود.

متخصص بیهوشی مرتباً وضعیت بیمار را بررسی می کند تا اطمینان حاصل نماید که دمر خوابیدن بیمار مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند، با این حال بیشتر افراد وقتی پس از جراحی از خواب بیدار می‌شود، بیمار صورتی تاحدی پف کرده خواهد داشت. در برخی موارد، روی پیشانی یا چانه فرد زخم قرمزی ایجاد می‌شود که احتمالاً چند روز طول بکشد.

• آسیب دیدگی عصبی و احتمال فلج شدن

گروهی از بیمارانی که عمل جراحی رفع فشار از روی اعصاب نخاع کمری انجام داده‌اند، ممکن است به عنوان عوارض بعد از عمل دیسک کمر دچار بی حسی یا ناتوانی تازه‌ای در یک یا هر دو پا ‌شوند.

فلج شدن احتمالی عارضه‌ای نچندان شایع، اما بسیار جدی است که قادر است در پی جراحی رفع فشار بروز کند. آسیب های عصبی و فلج شدن می تواند به دلایلی مختلفی از جمله موارد ذیل بروز کنند:

• خونریزی در ستون فقرات (هماتوم اکسترادورال نخاعی)
• نشت مایع نخاعی (دوروتومی تصادفی)
• آسیب اتفاقی رگ های خونی تامین کننده خون طناب نخاعی
• آسیب اتفاقی به اعصاب در طول جراحی و حین تحریک اعصاب
• مرگ

همچون انواع جراحی‌هایی که انجام می‌شود، خطر مرگ در حین یا بعد از عمل جراحی وجود دارد، اگرچه بروز این مسئله بسیار نادر است. لختگی خون، واکنش آلرژیک به داروهای بیهوشی و از دست دادن خون همگی می‌توانند تهدید کننده زندگی باشند.

اهمیت عوارض بعد از عمل دیسک کمر چیست؟

بروز عوارض بعد از عمل دیسک کمر مسئله‌ای نادر است با این حال توجه به آنها ضروری است چرا که:

در حالی که خطرات کلی مرتبط با جراحی ستون مهره‌های که در عنوان پیشین بدان‌ها اشاره شده است، نادر می‌باشند، با این حال بسیار حائز اهمیت است که که هر گونه عارضه بالقوه ای را که احتمال دارد در طول درمان یا پس از آن رخ دهد را درک کنید.

قبل از انجام عمل، از جراح ستون فقرات خود در مورد خطرات مربوط به جراحی از جمله راه هایی که می توانید به جلوگیری از عوارض احتمالی کمک کنید، سوالاتی بپرسید. دانستن خطرات به شما این امکان را می دهد که آنها را در مقابل مزایای بالقوه بسنجید – و این در نهایت منجر به تصمیم گیری کاملاً آگاهانه در مورد این مسئله خواهد شد که آیا این روش برای شما بهترین است یا خیر.

عوامل موثر بر خطر عوارض بعد از عمل دیسک کمر

در جلسات مشاوره پیش از جراحی که با تیم‌های پزشکی خود برگذار می‌کنید، حائز اهمیت است که به سؤالاتی که متخصص ستون فقرات در خصوص سوابق پزشکی، آلرژی، رژیم‌های دارویی و انتخاب لایف استایل خود به طور دقیق پاسخی روشن ارائه نمایید.

پاسخگویی به چنین مواردی به پزشک کمک می‌کند، خطرات احتمالی جراحی را درک کرده و آنها را پیش بینی نماید. عوامل متعددی قادر بر تاثیر منفی روی خطر عارضه جراحی است، این عوامل شامل موارد ذیل است:

• وضعیت سلامتی کلی فرد
• سن بیمار
• تجربه پیشین جراحی
• مشکلات پزشکی همزمان از جمله دیابت
• وضعیت استعمال دخانیاتی چون سیگار
• پوکی استخوان

خوشبختانه، این احتمال که هر یک از عوارض بعد از عمل دیسک کمر که در بالا ذکر شده در حین یا بعد از جراحی شما رخ دهد، بسیار نادر است.

قواعد دستشویی رفتن بعد از عمل دیسک کمر

رعایت برخی نکات در خصوص دستشویی رفتن بعد از عمل دیسک کمر ضروری است:

تا سه هفته پس از جراحی به دلیل سست شدن ستون مهره‌ها در پی جراحی، از توالت‌های ایرانی نباید استفاده کرد و در این مدت بهتر است از توالت فرنگی استفاده نمایید تا به کمر و نواحی تحت جراحی فشار وارد نشود. توصیه می‌شود پس از این بازه زمانی نیز از توالت فرنگی استفاده نمایید مگر در مواقعی که توالت فرنگی در دسترس نبوده و ناچار به استفاده از سرویس ایرانی باشید.

شاید در نگاه اول دستشویی رفتن بعد از عمل دیسک کمر مسئله چندان حائز اهمیتی نباشد، اما نکات بسیار پیش پا افتاده‌ای چون نحوه دستشویی رفتن نیز می‌تواند اثربخشی جراحی را از بین برده و یا پایدار نماید.

علت درد لگن بعد از عمل دیسک کمر

علت درد لگن بعد از عمل دیسک کمر بیشتر به فشار وارده به مفصل ساکروایلیاک مرتبط است که تقریباً 32 تا 42 درصد از بیماران را تحت تأثیر قرار می دهد. بهبودی پس از جراحی دیسک کمر، نیازمند زمان است، این مسئله احتمالاً به معنی فعالیت کمتر خواهد بود. به منظور محافظت بیشتر در حین بهبودی، احتمال آن وجود دارد که ماهیچه ها سفت شوند و عملکرد متفاوتی نسبت به معمول داشته باشند.

به عنوان مثال، ممکن است خم کننده های لگن سفت شوند، که همین مسئله می تواند فشار بیشتری روی باسن و لگن وارد کرده و باعث درد بیشتر شود.

از آنجایی که ستون فقرات – به ویژه ستون فقرات کمری – و باسن ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند، کاهش تحرک ستون فقرات کمری احتمالاً موجب اتکا و فشار بیشتر روی لگن و باسن خواهد شد تا وضعیت بدن حفظ شده و از حرکت آن حمایت شود.

در واقع، عمل دیسک کمر باعث ایجاد تغییراتی در وضعیت بدن و راه رفتن (حفظ تعادل) می شود و احتمالاً باسن و لگن بیش از حد کشیده می‌سود که همین مسئله منجر به درد یا ناراحتی می‌شود. همچنین ممکن است فشار بیشتری روی مفصل ساکروایلیاک وارد شود که در نتیجه درد بیشتر می شود.

موارد متعددی به عنوان علل درد لگن پس از جراحی دیسک کمر وجود دارد. دلایل اصلی این درد عبارتند از:

• تحمیل وزن اضافی روی مفصل SI پس از همجوشی ستون فقرات
• تشخیص اشتباه مشکلات کمر به جای مشکلات لگن
• حذف پیوند استخوان در مفصل ایلیاک (کنار مفصلSI )
• مشکلات همزمان در ستون فقرات و لگن (معروف به سندرم ستون فقرات ران)

به علاوه از آنجا که ضعف عضلانی احتمالاً پس از جراحی رخ دهد، به همین دلیل برای تقویت ماهیچه‌ها اغلب فیزیوتراپی توصیه می شود.

مدت زمان استراحت بعد از عمل دیسک کمر

در خصوص مدت زمان استراحت بعد از عمل دیسک کمر باید بگوییم این مسئله بنا به دلایل خاص می‌تواند در هر فرد متفاوت باشد. عوامل موثر شامل سلامت عمومی بیمار، میزان سلامت و تندرستی ساختار اسکلتی و عضلانی فرد، میزان شدت آسیبی که فرد را به جراحی واداشته و تکنیک مورد استفاده از جراحی بستگی دارد.

به بیانی دیگر در خصوص مدت زمان استراحت بعد از عمل دیسک کمر باید بگوییم هر شخصی که تحت جراحی بیرون زدگی دیسک مهره قرار گرفته، باید به مدت 4 هفته متمادی انجام کلیه فعالیت‌های فیزیکی و حرکات را محدود ساخته و برای بهبود وضعیت خود انجام تمرینات توانبخشی را در اولویت خود قرار دهند.

سوالات مرتبط با دیسک کمر و عوارض بعد از عمل دیسک کمر

• چه مدت طول می کشد تا پس از جراحی ستون فقرات بهبود پیدا کنید؟

بزرگترین متغیرهای تاثیرگذار روی زمان بهبودی فرد، ماهیت جراحی و وضعیت بیمار پیش از اقدام به جراحی است. در اینجا چند دستورالعمل کلی در مورد آنچه که باید انتظار داشت وجود دارد.

• دیسککتومی: بهبودی در این روش درمان معمولاً نسبتاً سریع است. احساس قدری درد، بی حسی یا ضعف در اعصاب تحت فشار مسئله‌ای کاملاً طبیعی است و باید طی چند هفته برطرف شود.

• جراحی لامینکتومی یا فیوژن: در این روش جراحی زمان بهبودی طولانی‌تر بود و فرد برای بازگشت به فعالیت‌های عادی و کار خود احتمالاً نیازمند مدتی تاخیر خواهد بود. استخوان ها حداقل طی سه تا چهار ماه پس از عمل جراحی بهبود خواهند یافت.
• چه مدت بعد از جراحی ستون فقرات می توان رانندگی کرد؟

شروع زمان رانندگی به جراحی و داروهای بعد از عمل بستگی دارد. به طور کلی، باید اینگونه فرض کنید که حداقل به مدت دو هفته پس از جراحی رانندگی نکنید. هنگامی که جراح رانندگی را برای فرد مجاز دانست، باید با سفرهای کوتاه این کار را انجام داد.

سفرهای خود را کوتاه کنید. اگر بعد از ترخیص به خانه سفر طولانی دارید، هر نیم ساعت یا بیشتر توقف کنید تا حرکات کششی انجام شود.

• آیا بعد از جراحی ستون فقرات همچنان درد خواهم داشت؟

پزشکان سعی خواهند کرد درد بیماران را کنترل کنند، اما نمی توانند تمام درد را از بین ببرند. با رعایت دستورات، جراح با خیال راحت به بیمار داروی درد می دهند.

بلافاصله پس از جراحی داروی ضد درد دریافت خواهید کرد. به محض اینکه بتوانید غذا بخورید، قرص های درد و شل کننده های عضلانی شروع می شوند. احتمالاً پرستار خواهد گفت که در صورت نیاز دارو بخواهید.

حتی اگر هنوز درد دارید، باید به محض اینکه جراح به شما در خصوص برخواستن از بستر دستور دارد گفت از رختخواب خارج شوید و حرکت کنید. حرکت و راه رفتن ممکن است به کاهش درد شما کمک کند.

• هنگام بهبودی پس از جراحی ستون فقرات چه تجهیزاتی خواهم داشت؟
• IV داخل وریدی: تا زمانی که جراح تشخیص بدهد، یک IV روی مچ دستتان خواهد بود. در حین و بعد از جراحی، مایعات مورد نیاز از طریق IV به فرد می‌رسد.
• اسپیرومتر تقویقی: پرستار یا درمانگر تنفسی به شما نشان می دهد که چگونه هر ساعت در حالی که بیدار هستید، تمرینات تنفس عمیق را با یک اسپیرومتر (ابزار تنفس) تقویقی انجام دهید.
• کاتتر ادراری: اگر سوند (لوله ای برای تخلیه ادرار) دارید، روز بعد از عمل جراحی آن را از بدن شما خارج می‌کنند.
• درن: در صورتی که در محل برش جراحی خود درن دارید، قبل از رفتن به خانه برداشته می شود.
• پمپ‌های پا: این پمپ‌ها به دور پاها یا مچ پاهای شما می‌چرخند تا به گردش خون پاهای شما کمک کنند. اینها باید هر زمان که در رختخواب هستید، روشن باشند.
• بریس: ممکن است جراح بخواهد پس از جراحی از بریس کمر یا گردن استفاده کنید. دستورالعمل‌های جراح خود را در مورد زمان و نحوه استفاده از بریس دنبال کنید.

سخن پایانی

عوارض بعد از عمل دیسک کمر مسئله محتمل است اما می‌تواند با رعایت برخی نکات آن را به حداقل رساند. در حقیقت چنانچه برای انجام این جراحی یک مرکز تخصصی معتبر را انتخاب نمایید که از پزشکان معتبر برخوردار است که رضایتمندی بالایی از سوی بیماران خود دارند می‌توانید به میزان قابل توجهی درصد خطر بروز این عوارض را کاهش دهید.

مراکز تخصصی با انجام جراحی در محیط‌های استریل و با ابزار و تجهیزات به روز مانع ایجاد حوادث پیش بینی نشده در حین جراحی و یا احتمال عفونت پس از آن خواهند شد.

فرزاد مریخ بیات