تغذیه بعد از عمل دیسک کمر

تغذیه بعد از عمل دیسک کمر؛ تسریع روند بهبودی و کاهش علائم
تغذیه بعد از عمل دیسک کمر یک فاکتور مهم و تاثیر گذار در درمان این بیماری است. طبق نظر پزشکان ، تغذیه می‌تواند تاثیر چشمگیری در کاهش علائم بیماری و افزایش سرعت درمان داشته باشد. عمل دیسک کمر از جراحی‌های شایع ستون فقرات است و برای جلوگیری از عوارضی چون بی اختیاری در کنترل دفع ادرار و مدفوع، ناتوانی جنسی و آسیب‌های پایدار باید به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
جهت بهبود کامل و سریع بیمارانی که عمل دیسک کمر داشته‌اند، لازم است یک سری مراقبت‌های ویژه را دانسته و به درستی رعایت کنند.
انجام دستورالعمل‌های پزشک، منجر به کاهش دوره نقاهت می‌شود. پیش از انجام جراحی، پزشک با بیمار در مورد طول دوره نقاهت و مراقبت‌های پس از جراحی جهت کنترل درد و انجام دوباره فعالیت‌های روزانه، مشورت می‌کند.
احتمال دارد که محدودیت‌های زیادی برای بیمار پس از عمل دیسک کمر گذاشته شود تا به بدن خود بیش از حد فشار وارد نکند. این توصیه‌ها به شکلی می‌باشند که به بدن بیمار، زمان لازم جهت بهبودی کامل را می‌دهند. در ادامه این مقاله به معرفی اقدامات مهم و نکات ضروری در خصوص بهترین تغذیه بعد از عمل دیسک کمر می‌پردازیم.

رژیم غذایی و تغذیه بعد از عمل دیسک کمر
جهت کاهش عوارض ناشی از عمل، لازم است از یک رژیم غذایی سالم و مقوی به عنوان تغذیه مناسب پس از عمل دیسک کمر پیروی کرد. در صورتی که از خوراکی‌های توصیه شده و مکمل‌هایی که جهت ترمیم بافت‌های بدن تجویز می شوند، استفاده کنید، دوره نقاهت و بهبودی شما پیشرفت چشمگیری خواهد داشت و از صدمات بیشتر، خودداری می‌کنید.
دوره نقاهت پس از عمل، زمان مناسبی جهت کاهش کالری و رژیم گرفتن نیست. در این زمان باید میزان مصرف کالری‌ مفید را افزایش داد. این روند باید تا روزها، هفته‌ها و حتی ماه‌ها پس از جراحی ادامه داشته باشد؛ زیرا زمان بهبود ستون فقرات و کل بدن شما است.
به طور کلی، پیشرفت در این بیماری کمی کند است، ولی داشتن یک رژیم غذایی با کیفیت و سالم می‌تواند روند بهبودی بیمار را سریع ‌تر کند.
همان‌گونه که گفته شد، تغذیه بعد از عمل جراحی دیسک کمر نقش به سزایی در درمان این بیماری و دردهای آن ناحیه دارد. ولی سوال اینجا است که از کجا بفهمیم کدام خوراکی‌ها مفید هستند؟ بعضی از مواد غذایی قادر به کاهش عوارض پسا جراحی و دردهای بیمار می‌باشند.
در این جا قصد داریم تعدادی از خوراکی‌های مفید و مضر که توسط متخصص ستون فقرات توصیه می شوند را به شما معرفی کنیم. به طور کلی، تغذیه مناسب پس از عمل دیسک کمر باید شامل موادی مانند پروتئین، ویتامین، کلسیم، ویتامین دی، آب کافی و… باشد.
جهت رسیدن به نتایج مطلوب بعد از عمل، لازم است منابع زیر را در برنامه رژیم غذایی خود قرار داد:
1- منیزیم
از جمله مواد معدنی مورد نیاز در بافت ماتریس استخوان‌ها، منیزیم می‌باشد. به علاوه، وجود آن برای حدود 300 واکنش بیوشیمیایی در بدن نیز لازم است. اگر میزان منیزیم خون کاهش یابد، منیزیم از استخوان‌ها بیرون می‌رود و بدن دچار کمبود این ماده می‌شود که این مسئله امری رایج است.
مصرف مکمل می‌تواند در حفظ تراکم استخوان و جلوگیری از مشکلات کمبود منزیم موثر باشد. به علاوه، این ماده مقوی مناسب برای ایجاد آرامش و انقباض عضلات ستون فقرات و تقویت آن‌ها می‌باشد. پس این ماده مقوی را در تغذیه بعد از عمل جراحی دیسک کمر خود قرار دهید. از جمله منابع غنی منیزیم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• سبزیجات دارای برگ های سبز
• ماهی
• لوبیا
• دانه
• آجیل
• غلات کامل
• ماست
• آووکادو
• موز
• شکلات تلخ (70٪ یا بالاتر)
2- ویتامین D3
ویتامین D3 جهت جذب کلسیم مورد نیاز بدن، که برای رشد استخوان‌های سالم و محکم اهمیت دارد، لازم است. اگر این ویتامین به مقدار کافی در بدن وجود نداشته باشد، استخوان‌ها به شکلی نازک و شکننده خواهند شد.
پس ضروری است که آن را در برنامه تغذیه بعد از عمل دیسک کمر خود قرار دهید. کمبود ویتامین D3 مسئله‌ای مرسوم بین انسان‌ها است و تشخیص آن، به وسیله انجام آزمایشات خون که توسط پزشک انجام می‌شود، امکان پذیر است.
این ویتامین به صورت طبیعی تنها در چند خوراکی زیر یافت می‌شد:
• ماهی‌های چرب (مثل قزل آلا)
• جگر یا روغن کبد
• زرده تخم مرغ
برخی از محصولات مانند شیر، غلات، آب میوه و نان با ویتامین دی غنی می‌شوند. به وسیله مکمل‌های غذایی و قرار گرفتن در مقابل نور خورشید نیز می‌توان به جذب آن کمک کرد.

ریزمغذی‌های مفید برای بعد از عمل ستون فقرات
جهت داشتن یک برنامه مناسب برای تغذیه بعد از عمل دیسک کمر خود، لازم است به ریزمغذی‌های موجود در مواد غذایی، دقت کرد. در ادامه به بیان تعدادی از اساسی‌‌ترین و ضروری‌ترین ریزمغذی‌های لازم برای ستون فقرات و استخوان‌های بدن می‌پردازیم:
• کلسیم
• منیزیم
• ویتامین D
• فسفر
• ویتامین C
• آهن
• ویتامین K
• گلوکزامین
• کندرویتین
• ویتامین B12
– کندرویتین از جمله اسید آمینه‌های لازم و غضروف ساز می‌باشد که لازم است به‌ شکل مکمل و با تجویز پزشک تهیه و مصرف گردد.
مفیدترین تغذیه بعد از عمل جراحی دیسک کمر
مصرف مواد غذایی زیر را در تغذیه مناسب پس از عمل دیسک کمر خود قرار دهید و به روند درمان ستون فقرات و بهبود خود، کمک بسیاری کنید:
• نرم‌تنان صدف‌دار مانند میگو، صدف، میگوی آب‌های شیرین
• سبزیجات با رنگ سبز تیره مانند کلم بروکلی، اسفناج، کولارد و مارچوبه
• میوه‌ و سبزیجات به رنگ قرمز مانند فلفل قرمز، آلبالو، چغندر، گوجه فرنگی، انواع توت‌های تیره مثل توت سیاه و زغال اخته
• خوراکی‌های گرفته شده از سویا مثل شیر سویا و پنیر سویا
• زیتون سیاه
• پیاز قرمز و سیب که دارای مقدار زیادی کرسیتین هستند که این ماده خاصیت ضدالتهابی دارد
• دانه‌ کتان، دانه چیا
• حبوبات مختلف مانند لوبیا، سویا و…
• ماهی‌‌های پر چرب آب سرد مثل آنچوی، شاه ماهی، ساردین، قزل آلا و خال مخالی
• کدو مسمای زمستانی
• روغن زیتون
• میوه‌ و آجیل‌هایی مثل بادام، فندق، گردو و دانه کنجد
موارد گفته شده به عنوان تغذیه بعد از عمل دیسک بسیار مناسب هستند و می‌توان آن‌ها را به سادگی از فروشگاه‌های مواد غذایی تهیه کرد. به علاوه، یک رژیم غذایی سرشار از کلسیم بسیار مناسب برای استخوان‌های شما می باشد.
افزایش مصرف کالری‌های مفید مناسب‌ترین تغذیه بعد از عمل دیسک کمر
پس از انجام عمل جراحی دیسک کمر، متابولیسم (سوخت و ساز) بدن بیمار نیز جهت نیاز به ترمیم، افزایش خواهد یافت. در نتیجه، بدن برای کسب بهبودی کامل، نیازمند کالری اضافی (حدود 2 برابر حالت عادی) است و باید آن را از طریق مصرف مواد غذایی سالم مثل غلات، حبوبات، میوه‌ها، پروتئین و سبزیجات تازه تأمین کرد.
به علاوه، داشتن یک رژیم غذایی مناسب برای تغذیه مناسب پس از عمل دیسک کمر می‌تواند باعث کاهش خطر عفونت پس از عمل شود. بعضی از مواد معدنی مانند ویتامین C، ویتامین A و روی، مناسب برای جلوگیری از ایجاد عفونت‌ هستند.
خوراکی‌های غنی از ویتامین C شامل مرکبات، توت فرنگی، فلفل، کیوی، گوجه فرنگی، سبزیجات و انواع کلم است. همچنین ویتامین A در هویج، شیر، سیب زمینی، اسفناج، پنیر، کلم بروکلی، غذاهای دریایی، گوشت، جگر و زرده تخم مرغ به وفور یافت می‌شود.
به علاوه، شما می‌توانید با کاهش میزان غذای مصرفی در هر وعده و در مقابل، افزایش تعداد وعده‌ها، به تقویت بدن خود کمک کنید. برای مثال، 3 وعده غذایی سنگین و پر حجم را به 4 الی 6 وعده کوچک تر و کم حجم تر تقیسم کنید. احتمالا با انجام این روش خواهید فهمید که سیستم گوارش، غذا را آسان تر و سریع تر هضم می‌کند؛ مخصوصاً در زمان افزایش کالری مصرفی.

خاصیت ترمیم کنندگی پروتئین؛ بهترین تغذیه بعد از عمل دیسک کمر
پروتئین، ماده غذایی اصلی مورد نیاز جهت ترمیم و بهبودی پس از عمل دیسک کمر می‌باشد. در نتیجه، داشتن یک رژیم غذایی با پروتئین کافی می‌تواند بسیار موثر باشد. بخش بسیاری از کالری اضافی مورد نیاز بدن شما از طریق گوشت، مرغ، تخم مرغ، ماهی، توفو و سایر خوراکی‌های پروتئینی مقوی تامین می‌گردد.
از دیگر منابع پروتئینی سالم می‌توان به محصولات لبنی کم چرب اشاره کرد که کلسیم و ویتامین D لازم جهت ترمیم استخوان‌ها را محیا می‌کنند. همچنین، خوراکی‌های دارای پروتئین بالا، حاوی مقادیر بسیار زیادی از روی هستند که جهت مقابله با عفونت اساسی و ضروری می‌باشد.
حبوبات و آجیل مثل لوبیا، عدس، نخود و دانه‌ها نیز سرشار از پروتئین می‌باشند. در نتیجه هنگام برنامه ریزی برای تغذیه مناسب بعد از عمل دیسک کمر خود، منابع حاوی این ماده مغذی را به یاد داشته باشید.
مصرف کافی ویتامین‌ها و مکمل‌های معدنی
احتمالا پزشک شما برای تغذیه مناسب پس از عمل دیسک کمر، تعدادی مکمل‌ ویتامین، مواد معدنی و برخی مکمل‌های غذایی را تجویز می‌کند؛ زیرا آن‌ها کمک کننده به روند بهبود شما هستند. لازم است درباره نوع مکمل‌هایی که به صورت معمول و روزانه مصرف می‌کنید به پزشک خود اطلاع دهید و پیش از مصرف موارد جدید در زمان بهبود، نظر او را بپرسید.
به یاد داشته باشید که مناسب‌ترین منابع ویتامین‌ و مواد معدنی غذای روزانه است، ولی در دوره نقاهت پس از عمل دیسک کمر، احتمال دارد پزشک شما مکمل‌های کمکی را برای شما تجویز کند.
همچنین، دوز بالای مواد مغذی می‌تواند مضر باشد و باعث ایجاد اختلال در عملکرد بقیه مکمل‌ها و داروهای مصرفی شود. در نتیجه، تصور نکنید که مصرف مقدار بیشتری از این مواد در مقایسه با دوز توصیه شده، می‌تواند بهبود شما را سریع تر کند.
آب و فیبر کافی در تغذیه بعد از عمل دیسک کمر
در صورتی که دارو‌های ضددرد باعث ایجاد یبوست برای شما شده‌اند، کافی است در تغذیه بعد از عمل دیسک کمر خود، نوشیدن مقدار زیادی آب را قرار دهید. نوشیدن میزان کافی آب در طول شبانه روز می‌تواند به دفع سموم کمک کند و مواد معدنی را به سلول‌های بدن برساند.
در مقابل، مصرف کم آب می‌تواند باعث کم آبی بدن شود که در نتیجه، فرد دچار سردرد و خستگی می‌شود. بنابراین، جهت نوشیدن آب، منتظر حس تشنگی نمانید و همیشه یک بطری یا یک لیوان آب در نزدیکی خود بگذارید. همچنین می‌توانید در لیوان آب خود چند قطره لیمو ترش تازه بچکانید.
از دیگر مواد غذایی که باید در تغذیه مناسب بعد از جراحی دیسک کمر خود قرار دهید، فیبر است. مصرف مقدار زیاد خوراکی‌های فیبر‌‌دار مثل غلات سبوس دار، میوه‌ها و سبزیجات کمک بسیاری به بهبود بیمار می‌کند.
به طور کلی، فیبرها در میوه‌ها، سبزیجات و بیشتر خوراکی های طبیعی پیدا می‌شوند. مصرف غذاهایی که دارای فیبر بالا هستند، باعث می‌شود غذا مدت ‌زمان بیشتری در معده باقی بماند و به این صورت، فرد‌ زمان طولانی‌تری احساس سیری دارد.
فیبرها به حرکات و فعالیت‌های روده کمک می‌کنند و در نتیجه باعث هضم راحت‌تر و کامل‌تر غذا می‌شوند. از جمله روش‌هایی که می‌توان به وسیله آن به کاهش وزن و ایجاد تعادل در بافت چربی بدن رسید، داشتن یک دستگاه گوارش سالم و فعال است.
ایجاد تعادل در وزن بدن و کاهش وزن می‌تواند منجر به بهبود دردها و التهابات ناشی از دیسک کمر شود. به طور کلی مصرف فیبر قادر به کاهش التهابات بدن می‌باشد؛ در نتیجه خوراکی‌های دارای فیبر را در لیست تغذیه خود قرار دهید.
غذاهای دریایی و امگا 3 پس از عمل ستون فقرات
برای داشتن یک برنامه غذایی مناسب جهت تغذیه مناسب بعد از جراحی دیسک کمر، لازم است به ریزمغذی‌های دریافتی از خوراکی‌ها، دقت کافی داشته باشید. از جمله مواد غذایی مورد نیاز جهت کمک به روند بهبود بیماری، امگا ۳ است.
اسیدهای چرب امگا 3 با داشتن خاصیت کلاژن سازی، توسط بدن جذب و استفاده می‌شوند تا مانع از ایجاد صدمات به غضروف‌ها و دیسک‌ها بر اثر التهاب و فشارها شوند. آن‌ها همچنین باعث ترمیم آسیب‌های وارد شده به دیسک‌ها می‌شوند.
به طور کلی، غذاهای دریایی منابعی سرشار از امگا ۳ می‌باشند. به این دلیل که لازم است در زمان نقاهت، از مصرف غذاهای سرخ‌ شده با روغن اجتناب شود، بهتر است غذاهای دریایی را با روش‌های پخت دیگری مانند بخار‌پز کردن، کباب کردن و غیره میل نمود. از جمله این مواد غذایی که می‌توان آن را با تکنیک‌های پخت سالم مثل کباب کردن یا سرخ کردن در روغن کم نیز مصرف کرد، ماهی است.
مورد دیگری که در هنگام خرید ماهی لازم است به آن دقت کنید، میزان بافت چربی زیر پوست ماهی است. از همین رو، ما پیشنهاد می‌کنیم ماهی‌ آزاد یا قزل‌آلا خریداری کنید؛ زیرا بافت چربی کمتری در زیر پوست آن‌ها وجود دارد و سرب موجود در پوست آن‌‌ها هم کمتر می‌باشد.
به یاد داشته باشید که امگا ۳ موجود در غذاهای دریایی قادر است نقش مهمی در ‌سلامت استخوان‌ها و مفاصل بدن داشته باشد؛ به علاوه مانع از ایجاد التهاب می‌شود. پس مصرف این ماده مغذی را در برنامه غذایی بعد از عمل دیسک کمر خود قرار دهید.

ادویه‌های مفید در تغذیه بعد از عمل دیسک کمر
ترکیب ادویه‌‌های مختلف، جهت پخت انواع غذاها، بخشی از فرهنگ غذایی ایرانی است. اگر این روش آشپزی، آگاهانه و علمی انجام شود، قادر است نقش به سزایی در کاهش درد و التهابات دیسک کمر داشته باشد. بعضی از ادویه‌ها دارای خاصیت ضدالتهابی هستند و از بارزترین آن‌ها می‌توان به زردچوبه اشاره کرد. زردچوبه دارای مقدار فراوانی آنتی‌اکسیدان می باشد که این ماده قادر است تاثیر رادیکال‌های آزاد بر دیسک کمر را کاهش دهد و التهاب و دردهای ناشی از این رادیکال‌ها را نیز نابود کند.
از جمله ادویه‌های مفید دیگر می‌توان دارچین، رز ماری، آویشن، ریحان و زنجبیل را بیان کرد. البته به یاد داشته باشید که برای گرفتن نتیجه مثبت از مصرف هر ماده غذایی از جمله ادویه، لازم است در مصرف آن‌ها تعادل حفظ شود.
در صورت استفاده بیش ‌از حد از این ادویه‌ها، احتمال دارد نتیجه عکس داشته باشد و شرایط دیسک کمر بد‌تر شود. پس مقدار مناسبی از ادویه‌های مفید را در تغذیه خود قرار دهید.
مواد غذایی مضر در تغذیه بعد از عمل دیسک کمر
تا این‌جای مطلب با مواد غذایی مفید و ضروری برای تغذیه دیسک کمر آشنا شدید، ولی برای تکمیل بهبود، لازم است بدانید که چه مواد خوراکی برای دیسک کمر زیان آور و خطرناک است که در ادامه آن‌ها را بیان می‌کنیم:
• مواد خوراکی فرآوری ‌شده که دارای تاریخ انقضای طولانی مدت هستند
• انواع فست فود
• غذاهای سرخ‌شده به وسیله روغن هیدروژنه
• مواد خوراکی که دارای چربی اشباع‌شده زیادی هستند
• مواد غذایی که دارای میزان زیادی از غلات سفید هستند؛ مانند نان، ماکارونی و برنج سفید
• شیرینی‌ها و خوراکی‌های دارای قند زیاد
• خوراکی‌های دارای کافئین بالا
• الکل
• سیگار
• نوشابه و سایر نوشیدنی های قند دار
ممنوعیت کشیدن سیگار و قلیان بعد از عمل دیسک
از جمله موارد مراقبتی پس از عمل ستون فقرات، نکشیدن سیگار و قلیان و قرار نگرفتن در مقابل دود آن‌ها است. باید بدانید که استعمال سیگار و دخانیات باعث کاهش تراکم استخوان‌ها می‌شود. بنابراین تا 6 ماه پس از عمل که استخوان سازی در ناحیه ستون فقرات از اهمیت زیادی برخوردار است، باید از مصرف هرگونه مواد مخدر اجتناب کنید.
مدت زمان استراحت بعد از عمل دیسک کمر
در کنار تغذیه مناسب استراحت کافی و اصولی نیز پس از جراحی دیسک کمر حائز اهمیت است. مدت زمان استراحت بعد از عمل دیسک کمر 1 تا 2 روز بستری شدن در بیمارستان و 1 تا 2 هفته استراحت در منزل خواهد بود.
هرچند این استراحت مطلق نبوده و ضروری است فرد برای جلوگیری از بروز ضعف عضلانی یک روز پس از جراحی از جای خود برخاسته و فعالیت‌های عادی خود را با مشورت پزشک رفته رفته از سر بگیرد.
سخن آخر
از اساسی‌ترین قسمت‌های بدن هر فرد، استخوان‌ها و به‌ویژه ستون فقرات او است. متأسفانه بر اثر حوادث و دلایل مختلفی، احتمال دارد قسمتی از ستون فقرات کمر ما دچار آسیب و بیرون‌زدگی دیسک شود. در مطالب گفته شده به بررسی مواد خوراکی مفید و ضروری برای تغذیه بعد از عمل دیسک کمر پرداختیم. اگر قصد استفاده از این مطالب برای درمان خود را دارید، لازم است ابتدا با پزشک معالج خود مشورت کنید.

فرزاد مریخ بیات

متخصص ارتوپدی، جراح استخوان و مفاصل